Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Radomiu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 grudnia 2024 roku

Sąd Rejonowy w Radomiu V Wydział Gospodarczy w składzie:

Przewodniczący	sędzia Monika Podgórska
Protokolant	Izabela Nowakowska

po rozpoznaniu w dniu 20 grudnia 2024 roku w Radomiu na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w R.

przeciwko (...) spółka akcyjna
w S.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w R. na rzecz (...) spółka akcyjna w S. kwotę 3.617 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu,
w tym kwotę 3.600 zł (trzy tysiące sześćset złotych) tytułem opłaty za czynności radcy prawnego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty.

UZASADNIENIE

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w R. wniosła o zasądzenie na jej rzecz od (...) spółka akcyjna w S. kwoty 30.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 2 lipca 2020 roku do dnia zapłaty oraz kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego oraz opłatą skarbową od pełnomocnictwa. Uzasadniając swoje roszczenie powódka wskazała, że w wyniku zdarzenia z dnia 27 kwietnia 2020 roku doszło do szkody w pojeździe marki M. (...) o nr rej. (...), stanowiącym własność (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, użytkowanym przez M. P.. Użytkownik zgłosił szkodę do pozwanego, z którym zawarł umowę ubezpieczeniową autocasco. Pozwany zakwalifikował szkodę w w/w pojeździe jako całkowitą. Użytkownik, aby móc kontynuować działalność gospodarczą, do prowadzenia której wykorzystywał przedmiotowy pojazd, wynajął pojazd zastępczy od powódki na podstawie umowy dzierżawy z dnia 11 maja 2020 roku. W dniu 30 czerwca 2020 roku pozwany wypłacił ubezpieczonemu odszkodowanie w kwocie 63.308 zł i w dniu tym został zwrócony pojazd zastępczy. Powódka wystawiła fakturę za 49 dni dzierżawy pojazdu zastępczego na kwotę 58.000 zł netto. Ubezpieczyciel uznał za zasadny czas dzierżawy w wymiarze 24 dni i wypłacił z tego tytułu odszkodowanie w wysokości 28.800 zł. W uzasadnieniu decyzji zarzucił poszkodowanemu bierne oczekiwanie na decyzję ubezpieczyciela i tym samym zwiększenie rozmiaru szkody. Powódka podniosła, że pozwany nie zakończył likwidacji szkody w terminie 30 dni ( pozew - karty: 4-5 akt sprawy).

Referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Radomiu w dniu 30 października 2023 roku wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym w przedmiotowej sprawie ( nakaz zapłaty - karta 23 akt sprawy).

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jego rzecz od powoda kosztów procesu, w tym opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Wskazał, że szkoda została zgłoszona 25 maja 2020 roku, podczas gdy zdarzenia miało miejsce 11 maja 2020 roku. W związku z powyższym pozwany nie może ponosić odpowiedzialności za wynajem pojazdu przed dniem zgłoszenia szkody, gdyż nie mógł przed tą datą podjąć czynności likwidacyjnych. Już w dniu 9 czerwca 2020 roku poinformował o zakwalifikowaniu szkody jako całkowitej oraz wskazał podmiot zainteresowany zakupem pozostałości, a w dniu 10 czerwca 2020 rok wypłacił odszkodowanie. Pozwany do uzasadnionego czasu najmu liczonego od dnia zgłoszenia szkody do dnia wypłaty odszkodowania doliczył 7 dni jako czas na realizację sprzedaży pojazdu w stanie uszkodzonym. Pozwany podniósł także, iż użytkownik pojazdu jako leasingobiorca powinien zorganizować kolejny pojazd w ramach umowy leasingu, a nie dokonywać zakupu nowego pojazdu. Tymczasem powód nie przedstawił żadnego dowodu na fakt, że użytkownik uzyskał kolejny pojazd w ranach umowy leasingu, a także jakie podjął działania w celu uzyskania kolejnego pojazdu ( sprzeciw od nakazu zapłaty - karty: 29-30 akt sprawy).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Właścicielem ciągnika samochodowego marki M. (...) o nr rej (...) był (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. ( zdjęcia dowodu rejestracyjnego w pliku (...)_ (...) – akta szkody - płyta – karta 58 akt sprawy). Korzystającym z tego pojazdu na podstawie umowy leasingu operacyjnego/finansowego nr (...)-ST-0 był M. P., prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą P.H.U. (...) w K. ( załącznik do wiadomości w pliku (...)_ (...) - akta szkody - płyta – karta 58 oraz oświadczenie M. P. – karta 21 akt sprawy).

W dniu 27 kwietnia 2020 roku na autostradzie (...) wylot W. w stronę Z. doszło do kolizji drogowej z udziałem w/w pojazdu, a pojazd sprawcy zdarzenia - M., nr rej. (...) - posiadał ubezpieczenie OC w ruchu krajowym w (...) spółka akcyjna w S. ( zgłoszenie szkody – akta szkody oraz informacje zawarte we wniosku do Komisariatu Policji w K. – plik z datą 27 maja 2020 roku - akta szkody - płyta – karta 58 akt sprawy).

W dniu 11 maja 2020 roku M. P. zawarł z (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa w R. (aktualnie - (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w R.) umowę dzierżawy ciągnika specjalistycznego (...) o nr rej. (...) na czas naprawy przy stawce dobowej 1.200 zł netto ( umowa – karty: 13-14 akt sprawy).

Szkoda w w/w pojeździe została zgłoszona do ubezpieczyciela sprawcy zdarzenia w dniu 25 maja 2020 roku ( wiadomość e-mail potwierdzająca zgłoszenia szkody w pliku z datą 25 maja 2020 roku – akta szkody - płyta – karta 58 akt sprawy).

Oględziny pojazdu przez ubezpieczyciela sprawcy szkody odbyły się w dniu 25 maja 2020 roku ( notatka w pliku o nazwie „. (...)_ (...)_ (...)_SMS_ (...)” – akta szkody - płyta – karta 58 akt sprawy). W dniu 28 maja 2020 roku ubezpieczyciel sprawcy szkody sporządził wycenę pojazdu oraz określił koszty jego naprawy ( kalkulacja naprawy załącznik do wiadomości w pliku (...)_ (...)_M..msg - akta szkody - płyta – karta 58 akt sprawy). Dokumenty te zostały przesłane na wskazany przez poszkodowaną adres e-mail ( plik z datą 5 lipca 2017r. i nr (...) - akta szkody - płyta – karta 31 akt sprawy).

Pismem datowanym na 9 czerwca 2020 roku ubezpieczyciel sprawcy szkody zawiadomił leasingobiorcę o zakwalifikowaniu szkody jako szkody całkowitej oraz o kwocie należnego odszkodowania i sposobie jego ustalenia ( informacja w pliku (...)_ (...)- akta szkody - płyta – karta 58 akt sprawy). W dniu tym właściciel pojazdu wskazał nr rachunku bankowego, na który należy wypłacić odszkodowanie ( załącznik do wiadomości w pliku (...)_ (...) - akta szkody - płyta – karta 58 akt sprawy)

Odszkodowanie z tytułu szkody całkowitej zostało wypłacone w dniu 10 czerwca 2020 roku ( decyzja w pliku (...)_ (...) - akta szkody - płyta – karta 58 akt sprawy).

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa w R. w dniu 30 czerwca 2020 roku wystawił fakturę (...) na kwotę 58.800 zł netto za dzierżawę ciągnika zastępczego w związku ze szkodą nr (...) ( faktura – karta 15 akt sprawy), a roszczenia z tego tytułu M. P. zgłosił do (...) spółka akcyjna w S. w dniu 1 lipca 2020 roku ( plik (...)_ (...) zawierający m.in. fakturę i umowę dzierżawy – akta szkody – płyta – karta 58 akt sprawy).

- 17 dni od dnia zgłoszenia szkody do dnia przekazania decyzji o rozliczeniu szkody jako całkowitej wraz z wyceną wartości pojazdu,

- 7 dni organizacyjnych niezbędnych na zagospodarowanie pozostałości i ewentualny zakup innego pojazdu w zastępstwie uszkodzonego.

Zasadny okres wynajmu pojazdu zastępczego w rozpatrywanym przypadku pozwalał na wyeliminowanie negatywnych skutków powstałej szkody, a wynajem pojazdu powyżej wskazanego okresu pozostaje poza zakresem jego odpowiedzialności ( plik (...)_ (...) – akta szkody – płyta – karta 58 akt sprawy).

W dniu 21 marca 2023 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. zawarł z M. P. umowę cesji wierzytelności w postaci prawa do odszkodowania z tytułu szkody z dnia 27 kwietnia 2020 roku w pojeździe marki M. (...) o nr rej (...), zarejestrowanej przez (...) spółka akcyjna w S. pod nr (...) ( umowa – karta 9 i verte i pełnomocnictwo – karty: 10-11 akt sprawy).

W dniu 30 marca 2023 roku M. P. zawarł z (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa w R. umowę cesji wierzytelności w postaci prawa do odszkodowania z tytułu szkody z dnia 27 kwietnia 2020 roku w pojeździe marki M. (...) o nr rej (...) w postaci kosztów najmu pojazdu zastępczego, zarejestrowanej przez (...) spółka akcyjna w S. pod nr (...) ( umowa – karta 12 i verte akt sprawy).

Sąd Rejonowy rozważył, co następuje:

Data i okoliczności kolizji drogowej jaka miała miejsce w dniu 2 lipca 2017 roku z udziałem pojazdu marki M. (...) o nr rej (...) oraz odpowiedzialność drugiego uczestnika zdarzenia za to zdarzenie, jak również legitymacja bierna i czynna procesowa – nie były przedmiotem sporu. Strona pozwana w tym zakresie nie zgłosiła żadnych zarzutów, w związku z czym Sąd nie prowadził postępowania dowodowego w zakresie powyżej wskazanym i dokonał ustaleń na podstawie dokumentów znajdujących się aktach sprawy, w tym w aktach szkody.

Zgodnie z art. 822 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający lub ubezpieczony. Stosownie do art. 34 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych , z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są zobowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia. Zgodnie z art. 36 powołanej ustawy odszkodowanie ustala się i wypłaca granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym najwyżej jednak do ustalonej w umowie sumy gwarancyjnej. Zasady odpowiedzialności w razie zderzenia się mechanicznych środków komunikacji reguluje art. 436 k.c. Szkoda, która powstaje wskutek wypadku komunikacyjnego, podlega naprawieniu według zasad określonych w art. 361 i 363 k.c. Zgodnie z art. 361 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko na normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. W powyższych granicach mieści się także zwrot wydatków poniesionych na wynajęcie samochodu zastępczego. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w uchwale z dnia 17 listopada 2011 roku sygn. akt III CZP 5/11 odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego nie służącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego. Stratą w rozumieniu art. 361 § 2 k.c. są objęte także te wydatki, które służą ograniczeniu negatywnych następstw majątkowych doznanych przez poszkodowanego w wyniku uszkodzenia (zniszczenia) pojazdu. Negatywnym następstwem majątkowym jest utrata możliwości korzystania z rzeczy. W związku z powyższym na pozwanym ciąży obowiązek pokrycia straty związanej z korzystaniem przez poszkodowanego z pojazdu zastępczego, jednakże przyjmuje się w judykaturze, że obowiązek ten dotyczy kosztów faktycznie poniesionych. Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 24 sierpnia 2017 roku, w sprawie III CZP 20/17 zajął stanowisko, iż wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela korzystania z takiego pojazdu, są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechaniczny, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione.

Na pozwanym, jako podnoszącym zarzuty w tym zakresie, spoczywał ciężar wykazania, że zawarcie przez poszkodowanego umowy najmu dzierżawy z powódką skutkowało nieuzasadnionym zwiększeniem szkody. W ocenie Sądu dopiero wykazanie, iż poszkodowany świadomie lub przez niedbalstwo zapłacił kwotę wyższą, niż powinien, mogłoby zwolnić ubezpieczyciela z odpowiedzialności za tę nadwyżkę. Tak też stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 kwietnia 2002 roku, wydanym w sprawie I CKN 1466/99, zgodnie z którym możliwe jest przypisanie ubezpieczonemu naruszenia wynikającego z art. 354 § 2 k.c. obowiązku współpracy z dłużnikiem, jeżeli świadomie lub przez niedbalstwo kupił części droższe. Tę zasadę w ocenie Sądu należy odnieść również do kosztów najmu pojazdu zastępczego. Wobec sformułowania przez pozwanego zarzutu co do czasu korzystania z pojazdu zastępczego do dnia zgłoszenia szkody – na stronie powodowej spoczywał ciężar wykazania, iż koszt dzierżawy ciągnika od 11 do 25 maja nie skutkował naruszeniem obowiązku minimalizacji szkody. Strona powodowa nie wykazała żadnych okoliczności uniemożliwiających zgłoszenie szkody w dniu jej powstania (27 kwietnia 2020 roku), ewentualnie w dacie zawarcia umowy dzierżawy (11 maja 2020 roku). W przypadku zgłoszenia szkody w jednej z tych dat – procedura związana ze zgłoszeniem szkody zostałyby rozpoczęta znacznie wcześniej, aniżeli nastąpiło to faktycznie, co skróciłoby czas korzystania z pojazdu zastępczego. Stąd też najem pojazdu przed dniem zgłoszenia szkody skutkował zwiększeniem jej zakresu, biorąc pod uwagę fakt, iż obowiązek minimalizacji szkody dotyczy nie tylko ubezpieczyciela, ale również poszkodowanego. Zaniechanie poszkodowanego miało zatem wpływ na datę wydania decyzji ustalającej wysokość odszkodowania. Tym samym – Sąd uznał, iż koszty wynikające z korzystania z pojazdu zastępczego w okresie od dnia zawarcia umowy dzierżawy do dnia zgłoszenia szkody – były wynikiem naruszenia przez poszkodowanego obowiązku minimalizacji szkody i tym samym przyczynienia się do zwiększenia jej rozmiaru. Tym samym wypłata kwoty 28.800 zł netto to jest czynszu dzierżawy wg stawki określonej w umowie dzierżawy za okres od 25 maja do 17 czerwca 2020 roku (24 dni) – rekompensowała koszty celowe i ekonomicznie uzasadnione, za które ponosił odpowiedzialność pozwany. W związku z powyższym – Sąd oddalił powództwo, o czym orzekł na art. 826 k.c. oraz art. 16 ust. 1 pkt 2 i art. 17 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych i w związku z art. 354 § 2 k.c. i art. 361 k.c. w zw. z art. 6 k.c. oraz art. 232 k.p.c.

Przepis art. 98 § 1 i 3 k.p.c. statuuje podstawowe zasady rozstrzygania o kosztach procesu:

- zasadę odpowiedzialności za wynik procesu, zgodnie z którą strona przegrywająca (merytorycznie albo formalnie i niezależnie od tego, czy ponosi winę w prowadzeniu procesu) zobowiązana jest zwrócić swojemu przeciwnikowi poniesione przez niego koszty procesu,

- zasadą kosztów celowych (niezbędnych do celowego dochodzenia swoich praw i celowej obrony).

W tym zakresie należy ustalić, czy czynność wywołująca koszty była obiektywnie wymagana dla realizacji praw strony, czy i w jakiej wysokości poniesione koszty stanowiły konieczny wydatek. Termin "koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i obrony" nie jest precyzyjny. Celowość kosztów ustawodawca łączy z czynnością dochodzenia praw (przez stronę powodową) i celowej obrony (przez stronę pozwaną). Jakkolwiek pojęcie "niezbędności" podlega ocenie sądu, to jednak kosztów wymienionych w art. 98 nie można uznać za zbędne. Pod pojęciem kosztów postępowania cywilnego należy rozumieć więc wszelkie koszty ponoszone przez podmioty postępowania (względnie Skarb Państwa) w związku z jego tokiem. Koszty postępowania cywilnego obejmują: koszty sądowe, na które składają się opłaty sądowe (opłata i opłata kancelaryjna), podlegające zwrotowi wydatki sądowe, koszty mediacji, koszty związane z udziałem strony występującej osobiście lub reprezentowanej przez pełnomocnika niewykwalifikowanego, na które składają się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie, koszty zastępstwa procesowego strony przez pełnomocnika wykwalifikowanego, na które składają się jego wynagrodzenie i poniesione wydatki, w tym opłata skarbowa od pełnomocnictwa ( uchwała Sądu Najwyższego z dnia 12 marca 2003 roku, w sprawie III CZP 2/03). Mając na uwadze powyższe za koszty spełniające wskazane warunki, a poniesione przez pozwanego, który spór wygrał – Sąd uznał: opłatę za czynności radcy prawnego i opłatę od pełnomocnictwa - 17 zł. Opłatę za czynności pełnomocnika pozwanego Sąd ustalił na poziomie stawki minimalnej – na podstawie § 2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za radców prawnych (Dz. U. 1804) – 3.600 zł. Sąd podziela bowiem stanowisko orzecznictwa i doktryny prawniczej, że ustawodawca określając wysokość stawek minimalnych wynagrodzenia profesjonalnych pełnomocników za poszczególne czynności lub za udział w postępowaniach rozważył i uwzględnił wszelkie okoliczności charakterystyczne dla danego typu spraw. Tym samym w stawkach minimalnych odzwierciedlona została swoista wycena koniecznego nakładu pracy pełnomocnika związana ze specyfiką określonego rodzaju postępowań. Jednocześnie ustawodawca pozostawił sądom orzekającym możliwość uwzględnienia nadzwyczajnych, szczególnych okoliczności, które pojawiając się w danej sprawie zwiększają nakład pracy niezbędnej do prawidłowej realizacji obowiązków profesjonalnego pomocnika procesowego. Brak jest przesłanek zasądzenia wynagrodzenia wyższego od stawek minimalnych w sprawie, w której wskazane okoliczności nie wystąpiły, a skala aktywności pełnomocnika pozwanego pozostawała na przeciętnym poziomie. W przedmiotowej sprawie nie zaistniały powyżej wskazane okoliczności uzasadniające ustalenia stawek wynagrodzenia na poziomie wyższym. Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł w pkt I wyroku na podstawie powołanych powyżej przepisów oraz art. 98 § 1 ¹ k.p.c.