Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Radomiu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 sierpnia 2024 roku

Sąd Rejonowy w Radomiu V Wydział Gospodarczy w składzie:

Przewodniczący	sędzia Monika Podgórska
Protokolant	Katarzyna Musiałek

po rozpoznaniu w dniu 19 lipca 2024 roku w Radomiu na rozprawie

sprawy z powództwa (...) w W.

przeciwko R. Z.

o zapłatę z weksla

I.  utrzymuje w mocy nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym wydany przez Sąd Rejonowy w Radomiu V Wydział Gospodarczy w sprawie V GNc 672/21 w dniu 29 czerwca 2021 roku;

II.  zasądza od R. Z. na rzecz (...)
w W. dodatkowo kwotę 1.800 zł (tysiąc osiemset złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty.

Sygn. akt V GC 528/21

UZASADNIENIE

(...) w W. (poprzednia nazwa (...)) w pozwie skierowanym przeciwko R. Z. domagał się zasądzenia kwoty 51.739,73 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 12 listopada 2020 roku do dnia oraz kosztów procesu, w tym koszty zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu podał, że dysponuje prawidłowo wypełnionym wekslem własnym z klauzulą bez protestu, wystawionym przez pozwanego z terminem zapłaty sumy wekslowej na dzień 10 listopada 2020 roku. Do dnia wniesienia pozwu weksel nie został wykupiony ( pozew – karty: 4-7 akt sprawy).

Sąd Rejonowy w Radomiu w dniu 29 czerwca 2021 roku wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym w przedmiotowej sprawie ( nakaz zapłaty – karta 38 akt sprawy).

W zarzutach od nakazu zapłaty pozwany wniósł:

- o uchylenie nakazu zapłaty i odrzucenie pozwu z uwagi na podstawie art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c. z uwagi na postępowanie prowadzone pod sygn. V GC 52/21 przez Sąd Rejonowy w Bielsku Białej,

- uchylenie nakazu zapłaty i oddalenie powództwa

oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego, wg norm przepisanych. Pozwany zarzucił przedwczesność roszczenia, bowiem wnioskował o wydłużenie okresu spłaty oraz obniżenie wysokości rat. W trakcie rozmów i negocjacji doszło do wypowiedzenia umowy, oraz dojść miało do zawarcia porozumienia. Pozwany w związku z tym dokonał uiścił kwotę 3.000 zł, a następnie w dniu 29 czerwca 2020 roku - uiścił 49.585,08 zł. Pozwany podniósł, iż został w związku z powyższym wprowadzony w błąd. Zarzucił również, iż powód nie udowodnił ani wysokości ani wymagalności roszczenia ( zarzuty od nakazu zapłaty – karty: 42-44 akt sprawy).

Postanowieniem z dnia 21 czerwca 2023 roku Sąd Rejonowy w Radomiu odmówił odrzucenia pozwu ( postanowienie – karta 352 akt sprawy)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny w sprawie:

W dniu 12 czerwca 2013 roku (...) w W. zawarł z (...) w W. umowę portfelowej gwarancji de minimis nr (...). Na mocy tej umowy Bank (...) w W. we własnym imieniu i na własny rachunek udzielił (...) w W. gwarancji portfela kredytów, na którą składały się jednostkowe gwarancje spłaty kredytów, wpisane przez (...) w W. do rejestru, maksymalnie do łącznej kwoty limitów gwarancji oraz w okresie ich wykorzystywania. Gwarancją mógłby być objęte kredyty wpisane do rejestru w okresie do 31 grudnia 2013 roku oraz kolejnych okresach; kwota jednostkowej gwarancji stanowić nie więcej niż 60% kwoty udzielonego kredytu i obejmować wyłącznie niespłaconą kwotę kapitału kredytu, bez odsetek i kosztów. Każda spłata kapitału obniżać miała kwotę gwarancji proporcjonalnie do wpłat. Gwarancja miała być udzielona na okres nie dłuższy niż 27 miesięcy w przypadku kredytu i obejmować okres nie dłuższy niż okres kredytu wydłużony o 3 miesiące. § 4 ust. 2-5 umowy przewidywał, kiedy kredyt nie może być objęty gwarancją. W umowie wskazano, że gwarancją w ramach portfelowej linii gwarancyjnej de minimis może być objęty kredyt przeznaczony na bieżące finansowanie działalności gospodarczej, również w formie kredytu w rachunku bieżącym, udzielony w złotych, zgodnie z zasadami obowiązującymi w (...) w W., rezydentowi będącemu przedsiębiorcą lub mikroprzedsiębiorcą. Objęcie kredytu gwarancją wymagało spełnienia następujących warunków (§ 5): pozytywna ocena zdolności kredytowej, przyjęcie wniosku na formularzu jak w załączniku nr 1 do umowy, złożenie zabezpieczenia - weksla in blanco z deklaracją wg wzoru określonego w załączniku, złożenie oświadczenia o poddaniu się egzekucji. W dniu udzielenia gwarancji (...) w W. miał wydać kredytobiorcy zaświadczenie o wysokości uzyskanej pomocy de minimis. W § 9 wskazano, że Bank (...) w W. z tytułu jednostkowej gwarancji zobowiązany jest nieodwołalnie i na pierwsze żądanie pisemne lub elektroniczne do zapłaty bankowi wykorzystanej i niespłaconej kwoty kredytu bez odsetek i kosztów związanych z kredytem, w części objętej gwarancją. Roszczenia z tytułu gwarancji mogą być zgłaszane wyłącznie w okresie ważności danej gwarancji w ramach umowy. (...) w W. mógł wystąpić do Banku (...) w W. z roszczeniem z tytułu gwarancji po niewywiązaniu się przez kredytobiorcę z obowiązku spłaty kredytu. Wezwanie miało być złożone wg treści załącznika nr 7, wraz z kompletem dokumentów tam wskazanych, z informacją o kredytobiorcy również wg wzoru. W treści § 11 umowy wskazano, że z chwilą dokonania przez Bank (...) w W. wpłaty na rzecz (...) w W. z tytułu jednostkowej gwarancji spłaty kredytu, Bank (...) w W. staje się wierzycielem Kredytobiorcy o zwrot kwoty wypłaconej z tytułu takiej gwarancji. W celu przeprowadzenia przez (...) w W. (...) Bank (...) w W. dokona przelewu wierzytelności zawierając z (...) w W. umowę przelewu wierzytelności. Wraz z wierzytelnością na (...) w W. przechodzą prawa związane z ta wierzytelnością, w tym roszczenie o zapłatę odsetek oraz przysługujące Bankowi (...) w W. zabezpieczenia wierzytelności ( umowa portfelowej linii gwarancyjnej de minimis – karty: 387-398 akt sprawy).

W dniu 8 czerwca 2018 roku (...) w W. zawarł z R. Z. umowę nr (...) o udzielenie kredytu gotówkowego „Kredyt dla (...). Na podstawie zawartej umowy (...) w W. udzielił R. Z. kredytu w wysokości 220.896,28 zł na okres do 18 miesięcy. Zabezpieczeniem spłat kredytu była gwarancja de minimis w kwocie 127.860 zł, obejmująca 60% kapitału kredytu, bez odsetek oraz kosztów związanych z udzieleniem kredytu, z terminem ważności wynoszącym 21 miesięcy od dnia uruchomienia kredytu. R. Z. oświadczył, że podpisując umowę kredytu zapoznała się i akceptuje zasady udzielenie przez Bank (...) w W. gwarancji, określone we wniosku o udzielenie przez Bank (...) gwarancji spłaty kredytu w ramach portfelowej linii gwarancyjnej do minimis oraz w warunkach uzyskania w Bank (...) gwarancji spłaty kredytu w ramach portfelowej linii gwarancyjnej do minimis ( umowa – karty: 11-17 akt sprawy).

R. Z. w dniu 19 czerwca 2018 roku złożyła do dyspozycji Bank (...) w W. weksel in blanco z deklaracją wekslową z dnia 19 czerwca 2018 roku wskazując, że stanowi on zabezpieczenie prawne gwarancji w kwocie 127.860 zł udzielonej przez Bank (...) w W., która to gwarancja stanowi zabezpieczenie spłaty kredytu nr (...), udzielonego przez (...) w W.. W deklaracji wekslowej R. Z. wskazał, że Bank (...) w W. (albo inny uprawniony podmiot) ma prawo wypełnić weksel in blanco z klauzulą "bez protestu" w każdym czasie na sumę odpowiadającą zobowiązaniu z tytułu zrealizowanej gwarancji spłaty wyżej wymienionego kredytu, łącznie z kosztami i opłatami związanymi z dochodzonym roszczeniem z tytułu zapłaty tej gwarancji oraz weksel ten zaopatrzyć datą i miejscem płatności według własnego uznania, przy jednoczesnym zawiadomieniu R. Z. listem poleconym, który powinien być wysłany przynajmniej na 7 dni przed terminem płatności weksla na adres: ul. (...), (...)-(...) Z. ( deklaracja wekslowa – karta 36 akt sprawy).

W dniu 24 lutego 2020 roku (...) w W. wezwał Bank (...) w W. do zapłaty z tytułu gwarancji spłaty kredytu w ramach portfelowej linii gwarancyjnej de minimis kwoty 49.585,08 zł w związku z niewywiązaniem się przez R. Z. ze spłaty kredytu. W piśmie wskazano, że należność z tytułu niespłaconego kapitału kredytu wynosi 82.641,79 zł. Do wezwania załączono m.in.: wyciąg określający stan wymagalnego zadłużenia R. Z. i wniosek o udzielenie gwarancji oraz umowę kredytu objętego gwarancją ( wezwanie do zapłaty – karta 400 i verte akt sprawy). Gwarancja została zrealizowana w dniu 22 czerwca 2020 roku ( potwierdzenie otrzymania przelewu – karta 18 akt sprawy).

W dniu 22 lipca 2020 roku stosownie do § 11 ust. 2 umowy portfelowej linii gwarancyjnej de minimis nr (...)_tech z dnia 29 sierpnia 2017 roku została zawarta umowa przelewu wierzytelności, w której Bank (...) w (...) w W. oświadczyły że: w związku z niewywiązaniem się przez R. Z. z obowiązku spłaty kredytu, Bank (...) w dniu 22 czerwca 2020 roku wypłacił (...) z tytułu gwarancji, kwotę 49.585,08 zł. Bank (...) z chwilą wypłaty kwoty z gwarancji stał się wierzycielem R. Z. o zwrot kwoty wypłaconej z tytułu tej gwarancji, i przysługuje mu w związku z tym wierzytelność względem R. Z. w wysokości dokonanej wypłaty. Bank (...) w celu przeprowadzenia przez (...) windykacji przelewa na (...) wierzytelność przysługującą mu względem R. Z. wraz z należnościami ubocznymi. Wraz z przelaną wierzytelnością na (...) przechodzą prawa związane z tą wierzytelnością, w tym roszczenie o zapłatę odsetek naliczanych od dnia wypłaty kwoty z gwarancji w wysokości 4-krotności obowiązującej stopy kredytu lombardowego NBP, oraz poniesionych Bank (...), a także przysługujące mu zabezpieczenia wierzytelności. N. Bank akcyjna w W. oświadczył, iż przyjmuje przelew wierzytelności wraz z należnościami ubocznymi w celu ich windykacji. (...) w W. zobowiązany był do podjęcia windykacji równolegle z windykacją wierzytelności, która pozostała (...) do zaspokojenia po wypłacie przez Bank (...) kwoty z gwarancji. Bank spółka akcyjna w W. potwierdziły, iż przeniesienie praw z posiadanego przez Bank (...) weksla in blanco oraz dołączonej do niego deklaracji wekslowej następuje ze skutkami przelewu w rozumieniu przepisów Kodeksu Cywilnego. Ustalono, że niezwłocznie po zawarciu umowy Bank (...) powiadomi R. Z. o przelewie wierzytelności na (...), przekaże (...) weksel in blanco wraz z deklaracją wekslową, poprzez przeniesienie prawa do ich posiadania. Ewentualne inne dokumenty dotyczące zabezpieczeń związane z przelaną wierzytelnością Bank (...) przekaże (...) pisemnym protokołem w zakresie i formie uzgodnionej z Bankiem ( umowa przelewu wierzytelności – karta 19 i verte oraz aneks do tej umowy – karta 21 akt sprawy).

Weksel wystawiony do umowy gwarancji został wypełniony następująco: B., 19 czerwca 2018 rok, na 51.739,73 zł. Dnia 10 listopada 2020 roku zapłacę za ten weksel własny na zlecenie (...) Bank S.A. sumę pięćdziesiąt jeden tysięcy siedemset trzydzieści dziewięć złotych siedemdziesiąt trzy grosze bez protestu. Płatny w R. ( kserokopia weksla – karta 35 akt sprawy).

Pismem nadanym w urzędzie pocztowym w dniu 3 listopada 2020 roku (...) w W. wezwał R. Z. do wykupu w terminie do dnia 10 listopada 2020 roku weksla, który zabezpiecza zadłużenie powstałe z tytułu umowy z dnia 19 czerwca 2018 roku nr (...) w łącznej kwocie 51.739,73 zł, w tym z tytułu: wymagalnego kapitału 48.585,08 zł i odsetek karnych w wysokości 2.154,65 zł. Przesyłka zawierające wezwanie została wysłana na adres R. Z. wskazany w umowie i doręczona w dniu 5 listopada 2020 roku ( wezwanie do zapłaty sumy wekslowej – karta 32 oraz dowód doręczenia – karta 33 akt sprawy).

Sąd Rejonowy rozważył, co następuje:

Podstawę prawną roszczeń powoda stanowią przepisy ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. Prawo wekslowe. Zgodnie z art. 9 w zw. z art. 104 Pr. weksl. wystawca weksla własnego odpowiada za zapłatę weksla. Powód otrzymał weksel od remitenta na podstawie umowy przelewu. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem i poglądem doktryny weksel in blanco niezaopatrzony w indos może być przeniesiony tylko według przepisów o przelewie wierzytelności ( wyrok SN z 5 lutego 1998, III CKN 342/97 z glosą aprobującą M. Litwińskiej, PPH 1999, nr 2, s. 35; A. Szpunar, Komentarz do prawa wekslowego i czekowego, Wyd. Prawnicze, Warszawa 2001, s. 100). A zatem, do obrotu wekslami in blanco przed ich wypełnieniem należy stosować przepisy Kodeksu cywilnego o przelewie, co oznacza, że przeniesienie praw z niewypełnionego weksla nie może nastąpić na zasadach Prawa wekslowego ( A. Szpunar, op. cit., s. 100). W rezultacie nabycie weksla in blanco, bez indosu jest możliwe tylko ze skutkami przelewu, tj. z wyłączeniem art. 10 Prawa wekslowego i tym bardziej art. 17 Prawa wekslowego ( uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 5 lutego 1998 roku, sygn. akt III CKN 342/97). Wobec tego, iż kolejny posiadacz weksla in blanco nabywa jedynie te prawa, które przysługiwały bezpośredniemu wierzycielowi dłużnika wekslowego, chcąc wypełnić weksel musi się ściśle stosować do pierwotnej umowy (deklaracji wekslowej) i respektować wolę wystawcy weksla. Powód przedstawił umowę przelewu, zgodnie z którą Bank (...) przelał na powoda prawa związane z udzieleniem i wykonaniem gwarancji. Zatem podstawę prawną nabycia wierzytelności oraz prawa do wypełnienia weksla stanowią przepisy art. 509 i 510 k.c. Tym samym powód wykazał nabycie praw związanych z wykonaniem umowy gwarancji, w tym prawo do wypełnienia weksla zgodnie z deklaracją wekslową wystawioną do tej umowy. Przedstawione przez powoda weksle spełniają wszystkie warunki formalne, jakie prawo wekslowe przewiduje dla ważności weksla: nazwę "weksel" w samym tekście dokumentu, w języku, w jakim go wystawiono, przyrzeczenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej, nazwisko osoby, na której rzecz lub na której zlecenie zapłata ma być dokonana, termin i miejsce płatności, oznaczenie daty i miejsca wystawienia wekslu i podpis wystawcy wekslu (art. 101 i 102 Pr.weksl.).

Zarzuty pozwanego Sąd uznał za bezzasadne. Powód wykazał bowiem skuteczne zawarcie umowy kredytowej, przedkładając dokument umowy, podpisany przez przedstawiciela banku oraz pozwanego. Dokument ten zawiera wszystkie istotne postanowienia umowy, o jakich mowa w art. 69 ust. 1 i 2 ustawy Prawo bankowe, zatem niewątpliwie materialnoprawną podstawą wystawienia i następnie wypełnienia weksla była umowa kredytu. Z umowy tej wynika wysokość przekazanych pozwanej środków, sposób oprocentowania kredytu i harmonogram spłat.

Na wystawcy weksla in blanco ciąży obowiązek wykazania wypełnienia weksla niezgodnie z deklaracją wekslową. Nie wystarczy zatem w procesie o zapłatę należności z weksla zakwestionowanie prawidłowości naliczonych sum. Powód wykazał, że kredyt udzielony przez niego został objęty gwarancją. Zapisy tej umowy zawierają oświadczenie kredytobiorcy, że zapoznał się z warunkami udzielenia gwarancji i je akceptuje. Biorąc pod uwagę, że udzielanie gwarancji de minimis jest rodzajem pomocy publicznej, uregulowanym aktami unijnymi (rozporządzeniu Komisji (UE) nr (...) z 18 grudnia 2013, a wcześniej rozporządzenie Komisji (WE) nr 1998/2006 z 15 grudnia 2006) i ustawą z dnia 8 maja 1997 r. o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne, wniosek o udzielenie gwarancji, zawierający istotne postanowienia tejże, wraz z późniejszą wypłatą przez Bank (...) kwoty gwarancji – Sąd uznał za wystarczający dowód tego, że do udzielenia gwarancji, opisanej w art. 81 ust. 1 ustawy Prawo bankowe doszło. Warunki formalne skorzystania z gwarancji zostały opisane w umowie pomiędzy powodem a (...), który zobowiązał się nieodwołalnie i na pierwsze pisemne żądanie do zapłaty bankowi wykorzystanej i niespłaconej kwoty kredytu bez odsetek i kosztów związanych z kredytem, w części objętej gwarancją. Roszczenia z tytułu gwarancji mogły być zgłaszane wyłącznie w okresie ważności danej gwarancji w ramach umowy. Bank mógł wystąpić do Banku (...) z roszczeniem z tytułu gwarancji po niewywiązaniu się przez kredytobiorcę z obowiązku spłaty kredytu i taka sytuacja miała miejsce Z dowodów złożonych przez powoda wynika, iż wypłacona została kwota, stanowiąca 60% niespłaconej kwoty kredytu, bez odsetek i kosztów, co jest zgodne z treścią gwarancji. Od tego dnia Bank (...) miał prawo naliczać odsetki w wysokości umownej (4-krotność stopy kredytu lombardowego NBP), odsetki te zostały do dnia wystawienia weksla wyliczone matematycznie prawidłowo. W deklaracji wekslowej wskazano, że weksel może być wypełniony przez Bank (...) lub inną osobę uprawnioną na sumę odpowiadającą zobowiązaniu z tytułu zrealizowanej gwarancji. Użyte tu słowo zobowiązanie nie może być tłumaczone wyłącznie jako należność główna, skoro w treści wniosku o gwarancję dłużnik zobowiązał się zwrócić wypłaconą sumę wraz z odsetkami w określonej tam wysokości, liczonymi od dnia wypłaty gwarancji. W tej sytuacji zobowiązanie z tytułu zrealizowanej gwarancji obejmuje całość kwot, do których zwrotu dłużnik się zobowiązał, a więc także odsetek.

Tym samy w świetle zgromadzonego materiału dowodowego dochodzone przez powoda w niniejszej sprawie roszczenie (nabyte od pierwotnego wierzyciela) należało uznać za usprawiedliwione co do zasady, jak również – ze względu na dowody z dokumentów w postaci wyciągów z rachunku bankowego i historii spłaty kredytu – karty: 214-221 oraz zestawienia – karty: 222-232 – co do wysokości. Trzeba przy tym zaznaczyć, że na ocenę taką bez wpływu pozostawała kwestia udowodnienia przez powoda, że pozwany nie dokonał spłaty w terminie zaciągniętego na podstawie umowy kredytu zabezpieczonego gwarancją bankową. Pamiętać bowiem trzeba, że zgodnie z § 9 ust. 1 umowy nr (...) gwarant z tytułu jednostkowej gwarancji spłaty kredytu w ramach portfelowej linii gwarancyjnej de minimis zobowiązywał się nieodwołalnie i na pierwsze pisemne żądanie do zapłaty powodowi wykorzystanej i niespłaconej kwoty kredytu, bez odsetek i kosztów związanych z udzielonym kredytem, w części objętej gwarancją zgodnie z postanowieniami umowy. Posłużenie się w umowie gwarancji sformułowaniem „nieodwołalnie i na pierwsze pisemne żądanie” świadczy – jak już wspominano we wcześniejszych rozważaniach – o abstrakcyjnym charakterze udzielonej na zlecenie pozwanego gwarancji bankowej, a zatem dla powstania po stronie gwaranta zobowiązania do dokonania wypłaty gwarancji na żądanie beneficjenta bez znaczenia było to, czy rzeczywiście pozwany nie spłacił zabezpieczonego gwarancja kredytu. Istotne dla powstania obowiązku wypłaty gwarancji było jedynie złożenie przez beneficjenta poprawnego pod względem formalnym wniosku o wypłatę gwarancji, a gwarancja o takim właśnie charakterze została udzielona zgodnie z treścią zlecenia pozwanego, a zatem zgodnie z wyrażoną przez pozwanego wolą. Zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy skłaniał ku uznaniu, że powód zdołał udowodnić również i fakt niezrealizowania przez pozwanego zobowiązania względem powoda w ramach łączącej strony umowy kredytu, co wynika z wniosku pozwanego o zawarcie ugody, restrukturyzację zadłużenia. Tym samym wskazany dokument pochodzący od pozwanego wprost potwierdzał istnienie po jego stronie niespłaconego zobowiązania kredytowego, którego spłata zabezpieczona była udzielona na zlecenie pozwanego przez Bank (...) gwarancją bankową w ramach portfelowej linii gwarancyjnej de minimis.

W związku z powyższym powództwo podlegało uwzględnieniu w całości, co mając na uwadze Sąd utrzymał w mocy nakaz zapłaty w postępowania nakazowym. O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. i § 2 pkt 6 w zw. z § 3 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych, zasądzając na rzecz powoda dodatkowo kwotę 1.800 zł