Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Radomiu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 stycznia 2024 roku

Sąd Rejonowy w Radomiu V Wydział Gospodarczy w składzie:

Przewodniczący	sędzia Monika Podgórska
Protokolant	Izabela Nowakowska

po rozpoznaniu w dniu 26 stycznia 2024 roku w Radomiu na rozprawie

sprawy z powództwa Krajowego Ośrodka (...) Oddział Terenowy
w G.

przeciwko P. M.

o zapłatę

I.  zasądza od P. M. na rzecz Krajowego Ośrodka (...) - Oddział Terenowy w G. kwotę 17.658,80 zł (siedemnaście tysięcy sześćset pięćdziesiąt osiem złotych osiemdziesiąt groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 16 września 2016 roku do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od P. M. na rzecz Krajowego Ośrodka (...) - Oddział Terenowy w G. na rzecz kwotę 5.710 zł (pięć tysięcy siedemset dziesięć złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 4.800 zł (cztery tysiące osiemset złotych) tytułem opłaty za czynności radcy prawnego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty;

IV.  nakazuje ściągnąć od P. M. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Radomiu kwotę 624,09 (sześćset dwadzieścia cztery złote dziewięć groszy) zł tytułem wydatków wyłożonych tymczasowo przez Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w Radomiu;

sprawy z powództwa Krajowego Ośrodka (...) Oddział Terenowy
w G.

przeciwko P. M.

o zapłatę ( sygn. akt V GC 1146/17)

I.  zasądza od P. M. na rzecz Krajowego Ośrodka (...) - Oddział Terenowy w G. kwoty:

- 5.792,23 (pięć tysięcy siedemset dziewięćdziesiąt dwa złote dwadzieścia trzy grosze) zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 10 kwietnia 2017 roku do dnia zapłaty,

- 1.482,53 zł (tysiąc czterysta osiemdziesiąt dwa złote pięćdziesiąt trzy grosze);

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od Krajowego Ośrodka (...) - Oddział Terenowy
w G. na rzecz P. M. kwotę 912,35 (dziewięćset dwanaście złotych trzydzieści pięć groszy) zł tytułem zwrotu kosztów procesu wraz
z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty.

UZASADNIENIE

Agencja (...) w W. Oddział Terenowy w G., reprezentowana przez pełnomocnika będącego radcą prawnym, w dniu 7 października 2016 roku wniosła o zasądzenie na jej rzecz od P. M. kwoty 17.844,89 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 16 września 2016 roku do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Uzasadniając swoje roszczenie powódka wskazała, że pozwany jako jedyny członek zarządu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B. ponosi odpowiedzialność za nieuregulowane należności wobec powódki. Egzekucja wszczęta przeciwko spółce okazała się bezskuteczna zaś wniosek o ogłoszenie upadłości został oddalony z uwagi na brak majątku spółki, w tym brak środków na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego (pozew, karty: 5-6 akt sprawy).

Postanowieniem z dnia 18 października 2016 roku Sąd Rejonowy w Gorzowie Wielkopolskim Wydział V Gospodarczy stwierdził swą niewłaściwość miejscową i przekazał sprawę do Sądu Rejonowego w Radomiu V Wydziału Gospodarczego jako właściwego (postanowienie, k. 27 akt sprawy).

Referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Radomiu w dniu 17 lutego 2017 roku wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym ( nakaz zapłaty – karta 34 akt sprawy).

Pozwany złożył sprzeciw od nakazu zapłaty i wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów procesu na jego rzecz. Uzasadniając żądanie oddalenia całości roszczenia podniósł, iż powódka nie wykazała zasadności powództwa. Wskazał, że niezłożenie wniosku o upadłość spółki oraz brak wszczęcia postępowania układowego, nie nastąpiły z jego winy. Podniósł, że brak postępowania upadłościowego nie wpływa na pogorszenie sytuacji wierzyciela ( sprzeciw od nakazu zapłaty - karty: 38-40 akt sprawy).

Pozwem z dnia 10 kwietnia 2017 roku Agencja (...) w W. Oddział Terenowy w G. z siedzibą w P., reprezentowany przez pełnomocnika będącego radcą prawnym, wniósł o zasadzenie od P. M. kwoty 22.479,52 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Uzasadniając swoje roszczenie powódka wskazała, że pozwany pełni funkcję – prezesa zarządu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B.. Podniosła, że z uwagi na fakt, iż spółka ta nie uregulowała należności z tytułu czynszu dzierżawnego wynikającego z umów dzierżawy: nr (...)SK z dnia 10 maja 2006 roku, nr (...) z dnia 15 października 2007 roku, nr (...) z dnia 20 września 2007 roku oraz nr (...) z dnia 20 września 2007 roku, powód wszczął postępowania sądowe o zapłatę należności. Postępowania te zakończyły się wydaniem orzeczeń (wyroków i nakazów zapłaty) korzystnych dla powódki i uzyskaniem tytułów wykonawczych. Powódka wszczęła postępowania egzekucyjne, które następnie zostały umorzone z uwagi na bezskuteczność egzekucji przeciwko spółce (pozew, karty: 98-100 akt sprawy).

Postanowieniem z dnia 4 maja 2017 roku Sąd Rejonowy w Radomiu I Wydział Cywilny stwierdził swą niewłaściwość i przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Radomiu V Wydziałowi Gospodarczemu (postanowienie, k. 164-164verte akt sprawy).

Referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Radomiu w dniu 18 sierpnia 2017 roku wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym ( nakaz zapłaty – karta 169 akt sprawy).

Pozwany złożył sprzeciw od wydanego nakazu zapłaty wnosząc o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów procesu na jego rzecz. Pozwany podniósł zarzut przedawnienia dochodzonego przez powódkę roszczenia, wskazując, że powódka wiedziała o bezskuteczności egzekucji wobec spółki co najmniej od doręczenia postanowienia Komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Malborku z dnia 31 października 2013 roku a także postanowienia Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Grójcu w sprawie KM 2970/13 z dnia 19 marca 2014 roku. Pozwany wskazał, że odpowiedzialność członka zarządu za zobowiązania spółki z o.o. jest odpowiedzialnością odszkodowawczą z tytułu czynów niedozwolonych, a roszczenia z tego tytułu przedawniają się z upływem 3 lat. Pozwany podniósł również, że brak wniosku o ogłoszenie upadłości oraz nie wszczęcie postępowania układowego nie nastąpiły z jego winy zaś wierzyciel nie poniósł szkody z powodu nie złożenia w/w wniosków (sprzeciw, karty: 172-174).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny w sprawie:

W dniu 22 marca 2005 roku zarejestrowano w Krajowym Rejestrze Sądowym (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w B.. Funkcję prezesa zarządu spółki pełnił P. M., z przerwą w okres od 21 lipca 2010 roku do 17 czerwca 2012 roku ( okoliczności bezsporne a nadto potwierdzone w treści KRS dla nr KRS (...)).

Postanowieniem z dnia 28 października 2013 roku Sąd Rejonowy w Radomiu oddalił wniosek złożony przez A. A. S., D. (...) spółkę jawną w O. o ogłoszenie upadłości (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B. z uwagi na brak środków nawet na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego ( akta sprawy V GU 23/13, postanowienie k. 26-29). Odpis tego postanowienia wraz z uzasadnieniem został doręczony Agencji (...) w W. Oddział Terenowy w G. w dniu 27 grudnia 2013 roku ( wniosek – karta 133 i z.p.o. – karta 137 akt sprawy V GU 23/13)

Sąd Rejonowy w Gorzowie Wielkopolskim wyrokiem z dnia 17 września 2014 roku zasądził od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B. na rzecz Agencji (...) w W. Oddział Terenowy w G. kwotę 13.565,89 zł wraz z odsetkami od kwot:

1.200,45 zł od dnia 7 czerwca 2012 roku do dnia zapłaty,

21,81 zł od dnia 4 marca 2013 roku do dnia zapłaty,

12.179,35 zł od dnia 12 czerwca 2012 roku do dnia zapłaty,

164,28 zł od dnia 4 marca 2013 roku do dnia zapłaty,

oraz koszty procesu w kwocie 3.079,00 złotych. W następstwie rozpoznanej apelacji, Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim zasądził od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B. na rzecz Agencji (...) w W. Oddział Terenowy w G. kwotę 1.200 zł tytułem zwrotu kosztów procesu ( wyroki - karty 17 – 18 akt sprawy).

Egzekucja komornicza tych należności okazała się bezskuteczna. Postanowieniem z dnia 21 grudnia 2015 roku Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Grójcu - A. C. umorzył postępowanie egzekucyjne prowadzone pod sygn. Km 885/15 ( postanowienie - karta 19 akt sprawy).

Pismem z dnia 24 sierpnia 2016 roku, Agencja (...) Oddział Terenowy w G. wezwała P. M. do zapłaty w terminie do dnia 15 września 2016 roku kwoty 13.565,89 zł wraz z odsetkami i kosztami postępowania sądowego ( wezwanie do zapłaty – karta 21 akt sprawy). W odpowiedzi na powyższe, P. M. poinformował, że w jego ocenie nie zachodzą przesłanki odpowiedzialności wynikającej z art. 299 k.s.h. Argumentował, że niezgłoszenie upadłości nie nastąpiło z jego winy, zaś pomimo niezgłoszenia takiego wniosku, wierzyciel nie poniósł szkody ( odpowiedź na wezwanie do zapłaty – karta 20 akt sprawy).

W dniu 17 marca 2005 roku zarejestrowano w Krajowym Rejestrze Sądowym (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w B.. Funkcję prezesa zarządu tej spółki - do dnia wykreślenia spółki (wskutek połączenia z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w B.) - pełnił P. M. ( okoliczności bezsporne – nadto danej ujawnione w KRS dla nr KRS (...) ).

Agencja (...) Oddział Terenowy w G. z/s w P. zawarła z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w B. umowy dzierżawy nieruchomości:

- na terenie gminy U. w dniu 10 maja 2006 roku. Umowa obowiązywała do dnia 30 września 2008 roku ( umowa – karty 109 – 115 akt sprawy),

- na terenie gminy N. w dniu 20 września 2007 roku. Umowę została zawarta na okres 2,5 roku ( umowa – karty 121 – 124 akt sprawy),

- na terenie gminy S. w dniu 20 września 2007 roku. Umowę została zawarta na okres 2,5 roku ( umowa – karty 125 – 128 akt sprawy),

- na terenie gminy S. w dniu 15 października 2007 roku. Umowę zawarto na okres 10 lat ( umowa – karty 116 – 120 akt sprawy).

Postanowieniem z dnia 13 sierpnia 2013 roku Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Grójcu - R. S. umorzył postępowanie egzekucyjne prowadzone pod sygn. Km 1866/13 w celu wyegzekwowania należności objętych tytułem wykonawczym, wydanym w sprawie IX Nc 235/11 z powództwa Agencji (...) w W. Oddział Terenowy w G. przeciwko (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w B. ( postanowienie – karta 88 akt sprawy V GU 23/13).

Sąd Rejonowy Gdańsk-Południe w Gdańsku wyrokiem z dnia 30 października 2013 roku zasądził od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B. na rzecz Agencji (...) w W. Oddział Terenowy w G. kwotę 3.267,64 zł wraz z odsetkami od dnia 29 kwietnia 2010 roku do dnia zapłaty. Wyrok obejmował również kwotę 100 zł tytułem zwrotu opłaty od pozwu oraz 600 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika ( wyrok - karty 129 – 130 akt sprawy).

Egzekucja komornicza tych należności okazała się bezskuteczna. Postanowieniem z dnia 5 września 2016 roku Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Grójcu - R. S. umorzył postępowanie egzekucyjne prowadzone pod sygn. Km 341/16( postanowienie - karty 131 – 132 akt sprawy).

Pismem z dnia 21 września 2016 roku, Agencja (...) Oddział Terenowy w G. wezwała P. M. do zapłaty kwoty 7.170,73 zł wraz z dalszymi odsetkami ustawowymi ( wezwanie do zapłaty – karty 133 – 134 akt sprawy). W odpowiedzi na powyższe, P. M. poinformował, że w jego ocenie nie zachodzą przesłanki odpowiedzialności wynikającej z art. 299 k.s.h. Argumentował, że niezgłoszenie upadłości nie nastąpiło z jego winy, zaś pomimo niezgłoszenia takiego wniosku, wierzyciel nie poniósł szkody ( odpowiedź na wezwanie do zapłaty – karta 135 akt sprawy).

Sąd Rejonowy Gdańsk-Południe w Gdańsku z dnia 23 września 2010 roku wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym w sprawie IX 1 Nc 2048/10 Egzekucja komornicza tych należności okazała się bezskuteczna. Postanowieniem z dnia 27 grudnia 2013 roku Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Grójcu - R. S. umorzył postępowanie egzekucyjne prowadzone pod sygn. Km 2745/13 ( postanowienie - karta 138 akt sprawy).

Pismem z dnia 31 października 2016 roku Agencja (...) Oddział Terenowy w G. wezwała P. M. do zapłaty kwoty 6.595,73 zł wraz z dalszymi odsetkami ustawowymi ( wezwanie do zapłaty – karty 139 – 141 akt sprawy). W odpowiedzi na powyższe, P. M. poinformował, że w jego ocenie nie zachodzą przesłanki odpowiedzialności wynikającej z art. 299 k.s.h. Argumentował, że niezgłoszenie upadłości nie nastąpiło z jego winy, zaś pomimo niezgłoszenia takiego wniosku, wierzyciel nie poniósł szkody ( odpowiedź na wezwanie do zapłaty – karta 142 akt sprawy).

Sąd Rejonowy w Malborku wyrokiem z dnia 24 sierpnia 2011 roku zasądził od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B. na rzecz Agencji (...) w W. Oddział Terenowy w G. kwotę 1.017,95 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 11 lutego 2011 roku do dnia zapłaty. Wyrok obejmował również kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych ( wyrok - karta 143 akt sprawy).

Egzekucja komornicza tych należności okazała się bezskuteczna. Postanowieniem z dnia 19 marca 2014 roku Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Grójcu - R. S. umorzył postępowanie egzekucyjne prowadzone pod sygn. Km 2970/13 ( postanowienie - karty 144 – 145 akt sprawy).

Sąd Rejonowy w Radomiu wyrokiem z dnia 3 lutego 2015 roku zasądził od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B. na rzecz Agencji (...) w W. Oddział Terenowy w G. kwotę 4.953,96 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 6 września 2013 roku do dnia zapłaty. Wyrok obejmował również kwotę 848 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych ( wyrok - karta 146 akt sprawy).

Egzekucja komornicza tych należności okazała się bezskuteczna. Postanowieniem z dnia 15 lutego 2017 roku Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Grójcu - R. S. umorzył postępowanie egzekucyjne prowadzone pod sygn. Km 1521/16 ( postanowienie - karta 149 akt sprawy).

Pismem z dnia 21 lutego 2017 roku Agencja (...) Oddział Terenowy w G. wezwała P. M. do zapłaty kwoty 8.525,29 zł wraz z dalszymi odsetkami ustawowymi ( wezwanie do zapłaty – karta 150 akt sprawy).

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w B. była wspólnikiem w spółkach cywilnych: (...) s.c., (...) s.c., (...) s.c., (...) s.c., (...) s.c. ( str. 72 opinii sporządzonej przez biegłą sądową G. C. w toku postępowania PO VII Ds. 61.15 – karta 343 akt sprawy) oraz udziałowcem (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w B. ( str. 72 i str. 80 opinii sporządzonej przez biegłą sądową G. C. w toku postępowania PO VII Ds. 61.15 – karty: 343 i 351 akt sprawy).

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w B. – były wspólnikami w spółkach cywilnych: (...) s.c., (...) s.c., (...) s.c., (...) s.c. oraz udziałowcem (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w B. ( str. 72 i str. 80 opinii sporządzonej przez biegłą sądową G. C. w toku postępowania PO VII Ds. 61.15 – karty: 343 i 351 akt sprawy).

Zgodnie z uchwałą zgromadzenia wspólników z dnia 22 czerwca 2018 roku rep. A nr (...) nastąpiło połączenie spółki (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością siedzibą w B. ze spółkami: (...) spółka ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B., (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B., (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B., (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością siedzibą w (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B. ( dane ujawnione w KRS).

Okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy zostały ustalone na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Sąd uwzględnił załączone do akt sprawy dokumenty, gdyż ich prawdziwość i wiarygodność w świetle wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego nie nasuwa żadnych wątpliwości i nie była kwestionowana przez żadną ze stron. Rozstrzygnięcie sporu wymagało przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego z zakresu rachunkowości, celem ustalenia daty powstania niewypłacalności spółki w rozumieniu przepisów postępowania upadłościowego.

Opinia sporządzona przez biegłą M. R. okazała się nieprzydatna dla ustalenia okoliczności istotnych sprawie z uwagi na zakres materiału dowodowego, jakim wówczas dysponowała biegła. Dopiero po sporządzeniu opinii przez w/w – pozwany ujawnił istnienie innych dokumentów rachunkowych, które zostały uwzględnione w opinii sporządzonej prze biegłą sądową G. C.. Dopiero ocena dokumentów finansowych przez w/w biegłą, a pozyskanych na dalszym etapie postępowania – umożliwiła ustalenie daty powstania niewypłacalności: (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w B..

Opinia biegłego wprawdzie podlega, tak jak inne dowody, ocenie według art. 233 § 1 k.p.c., jednakże – co odróżnia ją pod tym względem – to szczególne dla tego dowodu kryteria oceny, które stanowią: poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania sformułowanego w niej stanowiska oraz stopień stanowczości wyrażonych w niej ocen, a także zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej. Z tego względu ten środek dowodowy podlega szczególnej ocenie, bowiem sąd nie mając wiadomości specjalnych jedynie może ocenić logiczność wypowiedzi biegłego. Z powyższego wynika, że ocena dowodu z opinii biegłego nie jest dokonywana według kryterium wiarygodności w tym znaczeniu, że nie można „nie dać wiary biegłemu”, odwołując się do wewnętrznego przekonania sędziego, czy też zasad doświadczenia życiowego, to jednak podlega ona ocenie sądu w oparciu o cały zebrany w sprawie materiał, a zatem na tle tego materiału koniecznym jest stwierdzenie, czy ustosunkowała się ona do wynikających z innych dowodów faktów mogących stanowić podstawę ocen w opinii zawartych oraz czy opierając się na tym materiale w sposób logiczny i jasny przedstawia tok rozumowania prowadzący do sformułowanych w niej wniosków ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 2005 r., V CSK 659/04).

Biegła G. C. dokonała rzetelnej i kompleksowej analizy dokumentów rachunkowych obu spółek. Opracowała na jej podstawie wnioski, które uzasadniła w sposób logiczny. Zarówno opinia główna, jak i uzupełniająca były przydatne dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd Rejonowy rozważył, co następuje:

Państwowych osób prawnych, zarówno (...) (do 1 września 2017 roku), a obecnie (...) nie można utożsamiać ze Skarbem Państwa. (...) nie jest państwową jednostką organizacyjną Skarbu Państwa w rozumieniu art. 67 § 2 k.p.c. Występuje on w obrocie prawnym samodzielnie, jako odrębny od Skarbu Państwa podmiot, któremu ustawa przyznała osobowość prawną (art. 33 k.c. w zw. art. 2 ust. 1 u.k.o.w.r.). (...) wykonuje prawo własności i inne prawa rzeczowe na rzecz Skarbu Państwa w stosunku do mienia nieruchomego wchodzącego w skład (...) Skarbu Państwa, który nadal jest właścicielem nieruchomości tworzących ten Zasób (art. 5 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 19 października 1991 roku o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r. poz. 396, dalej: "u.g.n.r.s.p."). (...) dysponuje tym Zasobem na zasadach określonych w ustawie (art. 12 ust. 3 u.g.n.r.s.p.) oraz nimi gospodaruje (art. 24 u.g.n.r.s.p.). Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z 10 lutego 2017 roku o Krajowym Ośrodku (...) organem Krajowego Ośrodka jest Dyrektor Generalny, który kieruje Krajowym Ośrodkiem i reprezentuje go na zewnątrz. Jest to jedyny organ (...), w szczególności organem (...) nie jest dyrektor oddziału terenowego, do którego zadań należy wyłącznie kierowanie oddziałem.

W połączonych do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawach powodem był zatem (...) reprezentowany przez Generalnego Dyrektora, jednakże z uwagi na fakt, iż roszczenia związane były z działalnością dwóch oddziałów terenowych, oznaczenie oddziału terenowego zostało ujęte protokołach rozpraw i postanowieniach ( stąd sprostowanie niedokładności – postanowienia z dnia 19 października 2022 roku – karty: 525-526 akt sprawy).

Zgodnie z ugruntowanym w orzecznictwie poglądem, odpowiedzialność odszkodowawcza członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością uzależniona jest od wykazania przez wierzyciela jedynie istnienia zobowiązania spółki oraz bezskuteczności egzekucji z majątku spółki. Zarówno powstanie szkody, rozumianej, jako obniżenie potencjału finansowego spółki (a nie bezpośredni uszczerbek w majątku wierzyciela), jak i inne przesłanki odpowiedzialności (wina i związek przyczynowy pomiędzy tak rozumianą szkodą a zachowaniem członków zarządu spółki) funkcjonują na zasadzie domniemania ustawowego. W związku z powyższym względu ciężar wykazania okoliczności wskazanych w art. 299 § 2 k.s.h. spoczywa na pozwanych członkach zarządu. W postępowaniu prowadzonym przeciwko członkowi zarządu na podstawie art. 299 § 1 k. s. h. sąd nie bada zasadności roszczenia przysługującego stronie powodowej wobec spółki. Jeżeli wierzyciel dochodzący roszczenia przewidzianego w art. 299 k. s. h. przedstawia prawomocny wyrok stwierdzający zobowiązanie spółki, sąd nie może badać, czy stwierdzone w nim zobowiązanie istnieje i w jakim rozmiarze. Okoliczności te mogą być przedmiotem badania jedynie w postępowaniu wszczętym przed wniesieniem powództwa przeciwegzekucyjnego ( wyrok Sądu Najwyższego z 7 lutego 2007 r., sygn. akt III CSK 227/06).

Zgodnie ze stanem prawnym obowiązującym w dacie powstania niewypłacalności w rozumieniu art. 11 ust. 1 lub zaistnienia przesłanki z art. 11 ust. 2 prawa upadłościowego i naprawczego – dłużnik był obowiązany zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości, nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości.

Dla potrzeb postępowania upadłościowego przyjęto, iż stan niewypłacalności oznacza nie wykonywanie przez dłużnika wymagalnych zobowiązań pieniężnych, niezależnie od tego, czy nie wykonuje wszystkich zobowiązań pieniężnych czy też tylko niektórych z nich, niezależnie od rozmiaru niewykonywanych zobowiązań i przyczyny niewykonywania zobowiązań.

Przepis art. 11 ust. 2 reguluje drugą podstawę niewypłacalności. Dotyczy on m.in. dłużników będących osobami prawnymi - te podmioty są niewypłacalne także wtedy, gdy ich zobowiązania przekroczą wartość ich aktywów i to nawet wtedy, gdy na bieżąco wykonują swoje zobowiązania. Taka regulacja jest uzasadniona konsekwencjami prawnymi ogłoszenia upadłości oraz przeprowadzenia postępowania upadłościowego wobec osób prawnych. Dlatego też dla ochrony praw wierzycieli osób prawnych niezbędne jest, by zadłużenie tych podmiotów nie przekraczało wartości ich aktywów. W przeciwnym wypadku wierzyciele nie mogliby zostać zaspokojeni z ich majątku w postępowaniu upadłościowym.

Biegła z zakresu rachunkowości weryfikując dokumenty finansowe (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w B., począwszy od bilansu za lata 2011 i 2010 wskazała, iż:

- spółka nie posiadała żadnych aktywów trwałych, a jedynie inwestycje długoterminowe w postaci udziałów w jednostkach powiązanych w kwocie 50.000 zł, jednakże na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy – nie sposób ocenić, czy aktywa te faktycznie przedstawiały wartość prezentowaną w bilansie ( str. 5 opinii uzupełniające – karta 500 akt sprawy),

- zarówno na dzień 31 grudnia 2010 roku, jak i na dzień 31 grudnia 2011 roku – spółka, pomimo posiadania aktywów obrotowych (głównie zaliczki na poczet dostawy lub usług), nie miała majątku, który byłby przynajmniej równy wartości zobowiązań ( str. 6 opinii uzupełniające – karta 501 akt sprawy),

- spółka ponosiła straty, a jej sytuacja nie ulegała poprawie w kolejnych latach, a wręcz przeciwnie – zwiększała się ujemna wartość kapitału własnego, co oznacza, iż zobowiązania przekroczyły wartość majątku ( str. 6 i 8 opinii – karty: 457 i 459 oraz str. 6 i 7 opinii uzupełniającej – karty: 501-502 akt sprawy).

Stan niewypłacalności zaistniał w 2013 roku, jednakże zgromadzony materiał dowodowy nie pozwalał na wskazanie konkretnej daty ( str. 8 opinii – karta 459 akt sprawy), natomiast przesłanka z art. 11 ust. 2 prawa upadłościowego i naprawczego została spełniona już 31 grudnia 2010 roku ( str. 6 i 7 opinii uzupełniającej – karty: 501-502 i str. 6 opinii – karta 457 akt sprawy).

Biegła dokonując oceny sytuacji finansowej (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w B. dysponowała dokumentami pochodzącymi z 2010 roku i z lat następnych. Spółka ta posiadała aktywa trwałe oraz aktywa obrotowe (głównie z tytułu zaliczek na dostawy i usługi) w latach 2010-2012 ( str. 10-12 opinii – karty: 461-463 akt sprawy). Jednakże z uwagi na wysokość pasywów posiadane wówczas środki pieniężne nie były wystarczające na ich pokrycie, nawet z uwzględnieniem należności z tytułu dostaw i usług. Stan finansowy spółki w kolejnych latach nie uległ poprawie, a wręcz przeciwnie – zwiększała się ujemna wartość kapitału własnego, co oznacza, iż zobowiązania przekroczyły wartość majątku ( str. 12, 13 i 15 opinii – karty: 463, 464 i 466 akt sprawy). Wg stanu zobowiązań spółki na dzień 30 lipca 2009 roku – wymagalne były wówczas wierzytelności wobec 4 podmiotów (przy czym w odniesieniu do Agencji (...) – związane w działalności 3 jej oddziałów terenowych) – tabela na str. 16-17 opinii oraz wnioski – na str. 18 opinii, karty: 467-469 akt sprawy.

Reasumując - przesłanka niewypłacalności określona w art. 11 ust. 1 prawa upadłościowego i naprawczego wystąpiła najpóźniej w dniu 30 lipca 2009 roku, natomiast przesłanka z art. 11 ust. 2 powołanej ustawy – 31 grudnia 2012 roku.

Z opinii biegłej wynika zatem, iż w okresie prezesem zarządu obu spółek był pozwany - zobowiązania spółek przekraczały wartość ich majątku, jak również zaistniał stan niewypłacalności w rozumieniu przepisów ustawy prawo upadłościowe i naprawcze. Tym samym powstał po stronie pozwanego obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. W konsekwencji zatem co o zasady istniały podstawy do przypisania pozwanemu winy w niezgłoszeniu wniosku o ogłoszenie upadłości obu spółek na podstawie z art. 21 ust. 1 i 2 ustawy z 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze:

- co do (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w B. najwcześniej do 13 sierpnia 2009 roku, a najpóźniej do 15 stycznia 2013 roku

- co do (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w B. najwcześniej do 15 stycznia 2013 roku, a najpóźniej do 15 stycznia 2014 roku (przyjmując odpowiednio – jako stan zaistnienia niewypłacalności: 31 grudnia 2012 roku i 31 grudnia 2013 roku).

Pozwany podniósł, iż powód nie poniósł szkody wobec niezłożenia wniosku o ogłoszenie upadłości we właściwym czasie.

Zgodnie z art. 299 § 1 k.s.h, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. Przewidziana w art. 299 § 1 k.s.h. przesłanka odpowiedzialności członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością za zobowiązania spółki w postaci bezskuteczności egzekucji przeciwko spółce oznacza bezskuteczność egzekucji z całego majątku spółki ( wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 26 czerwca 2003 r. V CKN 416/01 i z dnia 7 lipca 2007 r. V CK 19/05).

W świetle art. 299 k.s.h. domniemany jest związek przyczynowy między szkodą wierzyciela, a niezłożeniem we właściwym czasie przez członka zarządu wniosku o ogłoszenie upadłości oraz zawinienie przez członka zarządu niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości ( wyroki Sądu Najwyższego z dnia 21 lutego 2002 r. IV CKN 793/00, z dnia 14 lutego 2003 r., IV CKN 1779/00 oraz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 2008 r., III CZP 143/07).

Na pozwanego został nałożony ciężar udowodnienia braku podstaw do ogłoszenia upadłości zarządzanej spółki, w tym nieistnienia zobowiązań przenoszących jej aktywa lub też niewymagalności istotnej części jej zobowiązań. Wykazanie tych okoliczności nie dotyczy więc jednostkowych długów niewypłacalnej spółki, ich istnienia oraz powinności ich zaspokojenia na rzecz wierzycieli, lecz ogólnej sytuacji tej spółki w odniesieniu do zachodzenia ustawowych podstaw ogłoszenia upadłości ( np. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 lutego 2010 r., I CSK 269/09).

Wierzytelność w kwotach: 21,81 zł i 164,28 zł ( wyrok Sądu Rejonowego w Gorzowie Wielkopolskim w sprawie I C 489/13 – karta 17 akt sprawy) stały się wymagalna w okresie, w którym (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w B. nie miała już żadnego majątku i nie prowadziła już faktycznie działalności gospodarczej (4 marca 2013 roku), to nie ma żadnych podstaw do przyjęcia, że wcześniejsze złożenie wniosku o upadłość pozwalałoby na zaspokojenie w/w wierzytelności w jakimkolwiek stopniu. Niewypłacalność spółki powstała wcześniej, ale ponieważ sporna wierzytelność pochodzi z roku 2013, to nie ma podstaw do przyjęcia, że przez niezgłoszenie wniosku powód poniosła jakąkolwiek szkodę w zakresie powyżej wskazanym. Powód mógłby ponieść szkodę w rozumieniu przesłanki egzoneracyjnej jedynie wówczas, gdyby został uwzględniony na liście wierzytelności i zaspokojony w jakimś stopniu. Tymczasem nie ma żadnej podstawy ku temu, by przyjąć, że jej wierzytelność zostałaby zaspokojona, skoro spółka nie posiadała majątku już w roku 2013. Mając na uwadze powyższe – Sąd oddalił powództwo w zakresie kwot: 164,28 zł i 21,18 zł na podstawie art. 299 k.s.h. a contrario.

Możliwość dochodzenia przez osoby trzecie i wspólników wobec członków zarządu spółki naprawienia szkody na zasadach ogólnych wynika z przepisu art. 300 k.s.h., a art. 415 k.c. nie zawiera w tym zakresie żadnego wyłączenia. Oczywiste są wprawdzie różnice w obowiązkach dowodowych powoda, ale także i pozwanych, w razie prowadzenia procesu na podstawie art. 299 § 1 k.s.h. i w przypadku sporu sądowego mającego za podstawę art. 415 k.c. bądź 422 k.c. W pierwszej sytuacji powód musiałby bowiem jako przesłankę powództwa wykazać istnienie wierzytelności i bezskuteczność egzekucji przeciwko spółce, w drugim natomiast obowiązany jest do wykazania kumulatywnego spełnienia przesłanek deliktowej odpowiedzialności odszkodowawczej każdego z pozwanych: winy, szkody oraz związku przyczynowego. W odniesieniu do członków zarządu w grę może wchodzić odpowiedzialność deliktowa w stosunku do kontrahenta spółki inna niż przewidziana w art. 299 k.s.h., bowiem ich czyn niedozwolony wobec poszkodowanego może wynikać nie tylko z przewidzianego w w/w przepisie zaniechania złożenia w czasie właściwym wniosku o upadłość zarządzanej spółki, ale i z uwagi na działania niezgodne z prawem, czy sprzeczne z zasadami uczciwości wymaganej od przedsiębiorcy w prowadzeniu spraw spółki.

Czynem niedozwolonym w rozumieniu k.c. nie musi być to, co w ujęciu k.k. jest przestępstwem, gdyż zakresy znaczeniowe obu tych pojęć prawnych są różne, przy czym delikt w ujęciu prawa cywilnego jest pojęciem szerszym od przestępstwa. Warunkiem odpowiedzialności cywilnej pozwanego za czyn niedozwolony jest bowiem, między innymi, wykazanie mu działania zawinionego, zaś jego wina nie musi mieć postaci umyślnej, a do jej przypisania wystarczy wina nieumyślna, choćby w formie lekkiego stopnia niedbalstwa, czy działanie niezgodne z wymogami prawa, bądź sprzeczne ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa, dobrym obyczajem lub określonymi bliżej zasadami współżycia społecznego. W niniejszej sprawie powód podnosił, że działanie pozwanego było bezprawne z uwagi na świadome bezumowne korzystanie z nieruchomości powoda ukierunkowane na osiągnięcie korzyści majątkowej w postaci dopłat. Przyjmując, iż takie działanie pozwanego, jako prezesa zarządu spółki, nosiło znamiona bezprawności, obowiązkiem powoda było wykazanie powstania szkody w majątku powoda oraz związku przyczynowego pomiędzy tym działaniem a szkodą powoda. Takiego dowodu powód nie zaoferował. Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie stanowi sankcję za korzystanie z cudzej rzeczy bez podstawy prawnej, jednakże możliwość żądania tego wynagrodzenia jest niezależna od tego, czy w majątku właściciela powstał uszczerbek wynikający z faktu korzystania z jego rzeczy przez osobę nieuprawnioną. Przykładowo szkoda wynikająca z korzystania przez spółkę z nieruchomości powoda mogłaby wynikać z pozbawienia powoda z realnej możliwości wydzierżawienia tej nieruchomości lub pozbawienia powoda możliwości dokonania zasiewów. Powód jednakże tego rodzaju okoliczności nie powołał.

Brak zatem było w sprawie podstaw, aby pozwanemu przypisać odpowiedzialność za niespłacone zobowiązanie spółki wobec powoda w zakresie powyżej wskazanym także na innej podstawie prawnej, chociażby na podstawie art. 21 ust. 3 p. u. i n. czy art. 415 k.c. na podstawie art. 299 § 2 k. s. h.

Do roszczeń wierzycieli spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przeciwko członkom jej zarządu, dochodzonych na podstawie art. 299 k.s.h. ma zastosowanie art. 442 ¹ k.c. ( uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 7 listopada 2008 r., III CZP 72/08 oraz wyroki Sądu Najwyższego: z 24 czerwca 2005 r., V CK 736/04; z 2 października 2007 r., II CSK 301/07; z 7 lutego 2007 r., III CSK 208/06). W piśmiennictwie i orzecznictwie podkreśla się, że zgodnie z regułą ogólną, wyrażoną w art. 120 k.c., biegu terminu przedawnienia rozpoczyna się niezależnie od świadomości uprawnionego co do istnienia przysługującego mu roszczenia. W art. 442 ¹ § 1 zdanie pierwsze k.c. ustawodawca uregulował jednak początek biegu terminu przedawnienia w sposób szczególny, wiążąc go z powzięciem przez poszkodowanego wiadomości o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Z unormowania tego wynika, że świadomością poszkodowanego muszą być objęte wszystkie przesłanki warunkujące powstanie roszczenia. Termin przedawnienia roszczenia deliktowego może rozpocząć swój bieg dopiero wtedy, gdy poszkodowanemu znany jest zarówno sam fakt powstania szkody, jak i osoba obowiązana do jej naprawienia. Nie chodzi przy tym o chwilę, w której poszkodowany powziął jakąkolwiek wiadomość na temat tych okoliczności, ale o moment otrzymania takich informacji, które - ocenione według kryteriów obiektywnych - w pełni je uprawdopodobniają ( wyroki Sądu Najwyższego: z 2 października 2007 r., II CSK 301/07, i z 21 października 2011 r., IV CSK 46/11).

W przypadku roszczeń wynikających z art. 299 k.s.h. bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym wierzyciel dowiedział się o bezskuteczności egzekucji prowadzonej przeciwko spółce. Świadomość tego stanu rzeczy nie musi łączyć się wyłącznie z doręczeniem postanowienia komornika o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z powodu jej bezskuteczności; może ona wynikać z każdego dowodu wskazującego na to, że spółka nie ma majątku pozwalającego na zaspokojenie zobowiązania dochodzonego w drodze powództwa z art. 299 k.s.h. Decydujące znaczenie dla rozpoczęcia biegu terminu przedawnienia ma przy tym wiedza wierzyciela o zdarzeniu wywołującym ten skutek, a nie potencjalna możliwość powzięcia o nim wiadomości ( wyrok Sądu Najwyższego z 18 lutego 2015 r., I CSK 9/14).

Zawiadomienie wierzyciela przez komornika o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z powodu bezskuteczności egzekucji uzasadnia ocenę, że najpóźniej w tym czasie wierzyciel dowiedział się o szkodzie. Nie wyłącza to jednak możliwości ustalenia, że w okolicznościach konkretnej sprawy o bezskuteczności egzekucji wierzyciel powziął wiadomość już wcześniej, skoro fakt bezskuteczności egzekucji nie musi być wykazany przez wynik postępowania egzekucyjnego. Artykuł 827 § 1 k.p.c. nakłada na komornika obowiązek wysłuchania wierzyciela przed umorzeniem postępowania w sprawie, co może stanowić okazję do powzięcia przez wierzyciela informacji o bezskuteczności egzekucji jeszcze przed jej umorzeniem ( wyrok Sądu Najwyższego z 26 sierpnia 2009 r., I CSK 34/09).

Bezskuteczność egzekucji wobec spółki - jako przesłanka odpowiedzialności członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością za jej zobowiązania - może być wykazana za pomocą różnych środków dowodowych i nie jest konieczne jej formalne stwierdzenie w postępowaniu egzekucyjnym ( wyrok Sądu Najwyższego z 26 sierpnia 2009 r., I CSK 34/09). Wskazuje się przy tym, że stwierdzenie wystąpienia przesłanki bezskuteczności egzekucji może nastąpić na podstawie każdego dowodu, z którego wynika, że spółka nie ma majątku pozwalającego na zaspokojenie wierzyciela pozywającego członków zarządu ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 czerwca 2003 r., V CKN 416/01). Dowodem takim może być postanowienie komornika sądowego o umorzeniu postępowania egzekucyjnego, jeżeli jest oczywiste, że z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych (art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c.).

Fakt umorzenia postępowania egzekucyjnego daje jedynie podstawy do przyjęcia domniemania, że stan majątkowy spółki z o.o. nie pozwala na zaspokojenie jej wierzyciela. Domniemanie to jest domniemaniem wzruszalnym, zatem możliwe jest wykazanie, że pomimo umorzenia postępowania egzekucyjnego, spółka posiadała majątek pozwalający chociażby na częściowe zaspokojenie wierzyciela. W orzecznictwie i piśmiennictwie dominuje zapatrywanie akcentujące potrzebę szerokiej wykładni pojęcia "bezskuteczność egzekucji", dlatego też utożsamia się je z niebudzącą wątpliwości nieściągalnością wierzytelności od samej spółki, tj. stanem, w którym z okoliczności sprawy wynika niezbicie, że spółka nie ma majątku, z którego wierzyciel mógłby uzyskać zaspokojenie swojej należności ( m.in. wyrok Sądu Najwyższego: z dnia 26 czerwca 2003 r., V CKN 416/01).

Odnosząc powyższe uwagi do odpowiedzialności pozwanego za zobowiązania (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w B. wskazać należy, iż ie doszło do upływu trzyletniego okresu przedawnienia zobowiązania pozwanego, bowiem postępowanie egzekucyjne zostało umorzone z uwagi na swoją bezskuteczności w dniu 21 grudnia 2015 roku, a pozew został wniesiony w 2016 roku.

Analizując zarzut przedawnienia oraz zarzut braku szkody po stronie powoda w odniesieniu do roszczeń dochodzonych w sprawie V GC 1146/17 – Sąd uznał:

- zarzut przedawnienia za uzasadniony w odniesieniu do wierzytelności wskazanych w wyroku Sądu Rejonowego w Malborku, wydanym w sprawie I C 185/11, gdyż postępowanie egzekucyjne prowadzone w celu odzyskania tej należności zostało umorzone w dniu 19 marca 2014 roku, natomiast pozew w niniejszej sprawie został wniesiony w dniu 10 kwietnia 2017 roku, a zatem już po upływie trzyletniego okresu przedawnienia,

- zarzut przedawnienia za uzasadniony w odniesieniu do wierzytelności wskazanych w nakazie zapłaty wydanym przez Sąd Rejonowy Gdańsk-Południe w Gdańsku w sprawie IX 1Nc 2048/10, gdyż postępowanie egzekucyjne prowadzone w celu odzyskania tej należności zostało umorzone w dniu 27 grudnia 2013 roku, natomiast pozew w niniejszej sprawie został wniesiony w dniu 10 kwietnia 2017 roku, a zatem już po upływie trzyletniego okresu przedawnienia,

- zarzut brak szkody za uzasadniony w odniesieniu do wierzytelności wskazanych w wyroku Sadu Rejonowego w Radomiu, wydanym w sprawie V GC 340/14, gdyż z uwagi na datę wymagalności tego roszczenia – 6 września 2013 roku – nie zostałoby uwzględnione w toku postępowania upadłościowego, bowiem przesłanka z art. 11 ust. 2 prawa upadłościowego i naprawczego zaistniała przed 2013 rokiem.

Należy także wskazać, iż terminy przedawnienia zakończyły swój bieg przed dniem 9 lipca 2018 roku – tj. przed wejściem w życie zmiany art. 118 k.c., a zatem zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1104) – a contrario – przepis w brzmieniu obowiązującym od 9 lipca 2018 roku nie miał zastosowania.

Żaden z powyższych zarzutów nie okazał się zasadny co do wierzytelności wskazanej w wyroku Sądu Rejonowego Gdańsk Południe w Gdańsku, wydanego w sprawie IX C 10/12, bowiem wierzytelność ta stała się wymagalna już w dniu 19 kwietnia 2010 roku i stan ten istniał w dacie ujawnienia się przesłanki określonej w art. 11 ust. 2 prawa upadłościowego i naprawczego (tj. przed 2013 rokiem), natomiast postępowanie egzekucyjne prowadzone w celu jej odzyskania – umorzone zostało w dniu 5 września 2016 roku (na ok. 7 m-cy przed wniesieniem pozwu). Mając na uwadze powyższe Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 7.274,76 zł.

Odsetki za opóźnienie od odszkodowania dochodzonego na podstawie art. 299 k.s.h., należą się od chwili wymagalności ustalonej zgodnie z art. 455 k.c. - roszczenie to staje się wymagalne po wezwaniu dłużnika do zapłaty, od dnia następnego wierzyciel może, zgodnie z art 481 k.c., żądać odsetek za opóźnienie w jego spełnieniu. Pogląd ten należy uznać za utrwalony w orzecznictwie ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2000 r., II CKN 725/98; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 lutego 2002 roku, IV CKN 793/2000). Z treści pozwów i akt spraw wynika, że powód wysłał do pozwanego:

- co do należności dochodzonych w sprawie V GC 393/17 wezwanie do zapłaty w dniu 25 sierpnia 2016 roku. W wezwaniu zakreślono termin do uregulowania zobowiązania do dnia 15 września 2016 roku, a zatem od tej daty roszczenie odszkodowawcze stało się wymagalne i od dnia następnego po niej – Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie – zgodnie z żądaniem pozwu,

- co do należności dochodzonych w sprawie V GC 1146/17 wezwania do zapłaty zostały doręczone pozwanemu przed dniem wniesienia pozwu, natomiast – Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie – zgodnie z żądaniem pozwu – tj. od dnia jego wniesienia.

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł w punktach I-szych wyroku na podstawie art. 299 § 1 k.s.h., art. 365 § 1 k.p.c., art. 232 k.p.c., art. 3 k.p.c. i art. 6 k.c. oraz art. 481 § 1 k.c.

Wierzytelność z tytułu kosztów może być dochodzona w procesie przeciwko członkowi zarządu na podstawie art. 299 k.s.h. Koszty postępowania (zarówno sądowego, klauzulowego jak i egzekucyjnego) uznać należy za element składowy szkody. W połączeniu z utrwalonym obecnie deliktowym charakterem roszczenia z art. 299 k.s.h. należy opowiedzieć się za przyznaniem wierzycielowi spółki prawa do dochodzenia kosztów postępowania wobec spółki od jej członka zarządu. Wierzytelność z tytułu zasądzonych kosztów postępowania odrywa się od przedmiotu postępowania (mogły bowiem wynikać z rozstrzygnięcia polegającego na oddaleniu powództwa) i mogą być odrębnie dochodzone jako szkoda.

Brak dopuszczalności doliczania odsetek do kosztów postępowania (oraz waloryzacji kosztów) podkreślił Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 31 stycznia 1996 roku, sygn. akt III CZP 1/96 z powołaniem na wcześniejszą uchwałę z dnia 10 lutego 1995 r. III CZP 8/95 (OSNC 1995 z. 6, poz. 88). W uzasadnieniu uchwały dobitnie stwierdzono, że: „wykluczona jest możliwość uwzględnienia żądania wierzyciela, by zasądzić na jego rzecz odsetki ustawowe w związku z opóźnieniem się dłużnika z zapłatą kosztów procesu. Uznać zatem należy, że orzeczenie o kosztach procesu w ramach danej sprawy jest ostateczne, i to bez względu na to, czy po jego uprawomocnieniu pojawiła się nowa okoliczność, jak np. wskazany przez powódkę w niniejszej sprawie fakt, iż dłużnik dopuszcza się wspomnianego opóźnienia w realizacji tego orzeczenia (…)”. W ocenie Sądu natura kosztów nie zmienia się, jeżeli członek zarządu ponosi odpowiedzialność za dłużnika-spółkę. Gdyby przyjąć stanowisko odmienne, to w świetle powołanych uchwał spółka nie odpowiadałaby za odsetki od kosztów postępowania, a jej członek zarządu ponosiłby odpowiedzialność dalej idącą, obejmującą również odsetki. Stanowisko powyższe straciło aktualność z uwagi na zmianę wprowadzoną z dniem 7 listopada 2019 roku, jednakże wobec treści przepisów przejściowych (art. 11 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia ustawy z dnia 4 lipca 2019 roku o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw – Dz. U. poz. 1469), jak również - subsydiarnego charakteru odpowiedzialności członka zarządu i wynikającego z niego zakazu obciążania członka zarządu odpowiedzialnością dalej idącą, aniżeli odpowiedzialność spółki – Sąd oddalił powództwo w zakresie żądania odsetek ustawowych za opóźnienie także od kosztów procesu i kosztów postępowania egzekucyjnego.

Sąd obciążył pozwanego obowiązkiem zwrotu na rzecz powoda kosztów procesu, jakie ten poniósł w sprawie V GC 393/17 – zgodnie z wyrażoną w art. 98 § 1 i 3 k.p.c. zasadą odpowiedzialności za wynik procesu (zgodnie z którą strona przegrywająca zobowiązana jest zwrócić swojemu przeciwnikowi poniesione przez niego koszty procesu) oraz zasadą kosztów celowych (niezbędnych do celowego dochodzenia swoich praw i celowej obrony), jak również biorąc pod uwagę treść art. 100 k.p.c. (fakt przegrania sporu przez powoda w nieznacznej części żądania).

Celowość kosztów ustawodawca łączy z czynnością dochodzenia praw (przez stronę powodową) i celowej obrony (przez stronę pozwaną). Jakkolwiek pojęcie "niezbędności" podlega ocenie sądu, to jednak kosztów wymienionych w art. 98 nie można uznać za zbędne. Pod pojęciem kosztów postępowania cywilnego należy rozumieć więc wszelkie koszty ponoszone przez podmioty postępowania w związku z jego tokiem. Koszty postępowania cywilnego obejmują: koszty sądowe, na które składają się opłaty sądowe (opłata i opłata kancelaryjna), podlegające zwrotowi wydatki sądowe, koszty mediacji, koszty związane z udziałem strony występującej osobiście lub reprezentowanej przez pełnomocnika niewykwalifikowanego, na które składają się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie, koszty zastępstwa procesowego strony przez pełnomocnika wykwalifikowanego, na które składają się jego wynagrodzenie i poniesione wydatki, w tym opłata skarbowa od pełnomocnictwa ( uchwała Sądu Najwyższego z dnia 12 marca 2003 roku, w sprawie III CZP 2/03). Mając na uwadze powyższe za koszty spełniające wskazane warunki, a poniesione przez powoda, który spór wygrał Sąd uznał: opłatę od pozwu – 893 zł, opłatę za czynności radcy prawnego, ustaloną na podstawie § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. poz. 1802) w brzmieniu obowiązującym w dacie wniesienia pozwu – 4.800 zł i opłatę od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł. Opłatę za czynności zawodowego pełnomocnika Sąd ustalił na poziomie stawki minimalnej. Sąd podziela bowiem stanowisko orzecznictwa i doktryny prawniczej, że ustawodawca określając wysokość stawek minimalnych wynagrodzenia profesjonalnych pełnomocników za poszczególne czynności lub za udział w postępowaniach rozważył i uwzględnił wszelkie okoliczności charakterystyczne dla danego typu spraw. Tym samym w stawkach minimalnych odzwierciedlona została swoista wycena koniecznego nakładu pracy pełnomocnika związana ze specyfiką określonego rodzaju postępowań. Jednocześnie ustawodawca pozostawił sądom orzekającym możliwość uwzględnienia nadzwyczajnych, szczególnych okoliczności, które pojawiając się w danej sprawie zwiększają nakład pracy niezbędnej do prawidłowej realizacji obowiązków profesjonalnego pomocnika procesowego. Brak jest przesłanek zasądzenia wynagrodzenia wyższego od stawek minimalnych w przedmiotowej sprawie, gdyż wskazane powyżej okoliczności nie wystąpiły, a skala aktywności pełnomocnika powoda pozostawała na przeciętnym poziomie.

Rozstrzygnięcia w zakresie wydatków pokrytych tymczasowo przez Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w Radomiu w kwocie 624,09 zł ( postanowienie z dnia 27 października 2017 roku – karty: 78-80 akt sprawy), Sąd dokonał na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych sprawach cywilnych. Przepis ten reguluje kwestię obciążenia przeciwnika nieuiszczonymi kosztami sądowymi (opłatami i wydatkami – art. 2 ust. 1 powołanej ustawy). Istnienie podstaw do obciążenia kosztami sądowymi należy rozumieć przede wszystkim w kontekście art. 98 § 1 k.p.c., określającego zasadę odpowiedzialności za wynik procesu oraz zasadę kosztów niezbędnych i celowych. Obciążenie przeciwnika nieuiszczonymi kosztami sądowymi może nastąpić wówczas, gdy przeciwnik ten przegrał proces w całości lub w części, pod warunkiem że koszty te były niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Wyjaśnienie okoliczności spornych w przedmiotowej sprawie wymagało wiadomości specjalnych, tym samym wydatki związane z przeprowadzeniem dowodu z opinii biegłego z zakresu rachunkowości – spełniały warunki, o których mowa w art. 98 § 1 k.p.c. Zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania - Sąd nakazał ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Radomiu od pozwanego w/w kwotę.

Koszty procesu w sprawie V GC 1146/17 zostały rozliczone z uwzględnieniem powyżej powołanych zasad oraz art. 100 k.p.c., który uzupełnia zasadę odpowiedzialności za wynik procesu, wprowadzając zasadę kompensaty (zniesienia kosztów) oraz zasadę ich stosunkowego rozdziału. W wypadku zatem, kiedy obie strony procesu w równym lub różnym stopniu wygrały i przegrały proces orzeczenie o kosztach procesu może przybrać trzy różne postacie, a mianowicie:

1) wzajemnego zniesienia kosztów – jeżeli strony w równym lub niemal równym stopniu wygrały i przegrały proces;

2) stosunkowego rozdzielenia kosztów – jeżeli sąd uwzględnił tylko część roszczenia (roszczeń) powoda, w zależności od stopnia tego uwzględnienia;

3) zwrotu wszystkich kosztów – jeżeli przeciwnik strony uległ tylko w nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu.

Za koszty spełniające wskazane na str. 11 uzasadnienia warunki, a poniesione przez strony - Sąd uznał: opłatę od pozwu – 1.124 zł, opłaty za czynności: radcy prawnego i adwokackie, ustalone na podstawie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. poz. 1802) i § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. poz. 1800) – 7.200 zł (2 x 3.600 zł) i opłaty od pełnomocnictw w kwocie 34 zł (2 x 17 zł) – łącznie 8.358 zł. Opłaty za czynności zawodowych pełnomocników Sąd ustalił na poziomie stawki minimalnej z przyczyn analogicznych, jak w sprawie V GC 393/17.

Pozwany przegrał spór w sprawie V GC 1146/17 w 32,36%:

22.479,52 zł – 100%

7.274,76 – x

x = 32,36%

w związku z powyższym powinien ponieść koszt procesu odpowiadające 32,36% sumy tych kosztów – to jest w kwocie 2.704,64 zł (8.358 zł x 32,36%). Wydatkował na ten cel kwotę wyższą o 912,35 zł (3.617 zł – 2.704,64 zł). Wobec powyższego taką kwotę zgodnie z powyżej przestawionymi zasadami rozliczania kosztów procesu, powód powinien zwrócić pozwanemu, o czym Sąd orzekł na podstawie powołanych przepisów w punkcie trzecim wyroku.