Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Radomiu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 grudnia 2023r.

Sąd Rejonowy w Radomiu V Wydział Gospodarczy

w następującym składzie:

Przewodniczący: sędzia Wojciech Karwat

Protokolant: Tomasz Wójcicki

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 grudnia 2023 roku w R.

sprawy z powództwa: I. S.

przeciwko: (...) spółka akcyjna z siedzibą

w W.

o zapłatę

I.  zasądza od (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz I. S. kwotę (...) (dwadzieścia tysięcy pięćset) złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 27 listopada 2020 roku do dnia zapłaty;

II.  umarza postepowanie co do kwoty 6037,50 zł (sześć tysięcy trzydzieści siedem złotych pięćdziesiąt groszy);

III.  w pozostałej części powództwo oddala;

IV.  zasądza od (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz I. S. kwotę 2637,12 zł (dwa tysiące sześćset trzydzieści siedem złotych dwanaście groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty;

V.  nakazuje ściągnąć od (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Radomiu kwotę 267,92 zł (dwieście sześćdziesiąt siedem złotych dziewięćdziesiąt dwa grosze) oraz od I. S. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Radomiu kwotę 154 (sto pięćdziesiąt cztery) złote tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

sędzia Wojciech Karwat

Sygn. akt V GC 371/21

UZASADNIENIE

Pozwem z 27 listopada 2020 r. (data prezentaty) powódka I. S., reprezentowana przez r.pr. K. S., wniosła o zasądzenie od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 32.287,50 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenie kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazano, że 9 sierpnia 2019 r. został uszkodzony pojazd N. H. (...). Sprawca kolizji drogowej posiadał ubezpieczenie OC u pozwanego. Uszkodzony pojazd wykorzystywany był do prowadzenia działalności gospodarczej. Powód najął pojazd zastępczy za kwotę 3.500 zł netto tygodniowo. Łącznie zapłacono 32.287,50 zł. Pozwany odmówił wypłaty odszkodowania z uwagi na nienależyte udokumentowanie roszczenia, gdyż najęty ciągnik nie był zarejestrowany i dopuszczony do ruchu po drogach publicznych (k. 2-4 – pozew, k. 8 – pełnomocnictwo).

Nakazem zapłaty z 13 kwietnia 2021 r., sygn. akt V GNc 3062/20, nakazano pozwanemu (...) Spółce Akcyjnej w W., aby zapłacił powódce kwotę 32.287,50 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie do 27 listopada 2020 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 4.032 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (k. 53 – nakaz zapłaty).

W sprzeciwie od nakazu zapłaty z 4 maja 2021 r. (data nadania pocztowego) pozwany (...) Spółka Akcyjna w W., reprezentowany przez adw. M. K., wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów procesu. Podniósł, że odmówiono wypłaty odszkodowania, gdyż działanie poszkodowanego było sprzeczne z zasadą minimalizacji szkody. Najęty ciągnik nie był dopuszczony do ruchu po drogach publicznych, dlatego nie był zdatny od użytkowania w ramach działalności gospodarczej polegającej na wykonywaniu prac związanych z obsługą spółdzielni mieszkaniowych. Zakwestionowano konieczność najmu pojazdu zastępczego, gdyż powódka była w posiadaniu jeszcze jednego ciągnika, który mógł posłużyć w wykonywanych przez nią pracach. Zakwestionowano także kwotę najmu oraz jego długość (k. 56-60 – sprzeciw od nakazu zapłaty, k. 61 – pełnomocnictwo).

Pismem z 18 grudnia 2023 r. (data prezentaty) powódka I. S. cofnęła częściowo powództwo w zakresie kwoty 6.037,50 zł, wnosząc o zasądzenie sumy 26.250 zł (k. 332 – pismo procesowe).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

I. S. prowadziła działalność gospodarczą w zakresie specjalistycznego sprzątania budynków i obiektów przemysłowych pod firmą (...). Przedsiębiorstwo zajmowało się usługami utrzymania czystości i usługami komunalnymi. I. S. posiadała ciągniki rolnicze: N. H. (...) o numerze rejestracyjnym (...), N. H. (...) o numerze rejestracyjnym (...) oraz N. H. (...). Ciągniki były na bieżąco wykorzystywane w prowadzonej działalności, głównie do koszenia i pielęgnacji zieleni. Wykonywały pracę w różnych miejscach na terenie R., do których musiały dojeżdżać. Nie były transportowane (k. 10 – odpis (...), k 67-70 – pismo z (...), k. 201-201v [00:05:44-00:25:15] – zeznania J. S., 225-231 – wykaz środków trwałych).

Współwłaścicielem ciągnika rolniczego N. H. model (...) o numerze rejestracyjnym (...) była Fundacja na rzecz (...) (k. 71 – akta szkody na płycie DVD).

I. S. świadczyła usługi dla (...) Spółdzielni Mieszkaniowej im. (...). G. w R. w zakresie sprzątania budynków, terenów zewnętrznych oraz pielęgnacji terenów zielonych, (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. w zakresie utrzymania czystości pomieszczeń socjalno – biurowych oraz wykonywania prac porządkowych na terenie zewnętrznym, na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej nieruchomości wspólnej przy ul. (...). W. S. (...) w R. w zakresie utrzymania czystości nieruchomości, na rzecz Gminy M. R. w zakresie koszenia nawierzchni trawiastych w pasach drogowych ulic miasta R. – rejon V w okresie od 21 maja do 29 listopada 2019 r., dla Wspólnoty Mieszkaniowej (...) Wspólnej przy ul. (...) w R. w zakresie utrzymania czystości nieruchomości wspólnej, dla D. M. M. D. w zakresie kompleksowego i stałego utrzymania czystości, porządku i estetyki budynków oraz terenów zewnętrznych stanowiących zasoby Spółdzielni Mieszkaniowej Budowlani osiedle (...), dla Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w R. w zakresie wykonywania prac porządkowych oraz utrzymania czystości, w tym terenów zielonych, na rzecz (...) Spółki Akcyjnej w Ł. w zakresie stałego sprzątania powierzchni użytkowych w kinie H. w R. (k. 232-298 – umowy świadczenia usług).

W dniu 9 sierpnia 2019 r. na skrzyżowaniu ul. (...) z ul. (...) w R. kierujący pojazdem marki B. o numerze rejestracyjnym (...) spowodował kolizję i uderzył w ciągnik rolniczy marki N. (...) o numerze rejestracyjnym (...). Właściciel pojazdu marki B. posiadał ubezpieczenie OC w (...) Spółce Akcyjnej w W. – polisa nr (...) (k. 71 – akta szkody na płycie DVD, k. 201-201v [00:05:44-00:25:15] – zeznania J. S.).

W wyniku zdarzenia został uszkodzony ciągnik który stał się niesprawny. Nie nadawał się do wykorzystania go w prowadzonej działalności gospodarczej (k. 201-201v [00:05:44-00:25:15] – zeznania J. S.).

W czasie powstania szkody w firmie (...) trwał sezon, kiedy było dużo pracy, do której wykonywania potrzebne były ciągniki rolnicze. Okres letnio – jesienny (od końca maja do końca października) cechował się nasileniem prac. Inne ciągniki I. S. nie mogły zastąpić uszkodzonego. Jeden z pracowników I. S. szukał oferty na najem ciągnika przez Internet. Kryterium poszukiwań stanowiły cena i dostępność (k. 201-201v [00:05:44-00:25:15] – zeznania J. S.).

Na podstawie umowy z 10 sierpnia 2019 r. I. S. wynajęła od A. A. L. ciągnik rolniczy marki N. (...) za 3.500 zł netto tygodniowo na czas nieoznaczony, do zwrotu sprzętu. Pojazd był zarejestrowany w Danii, a następnie wyrejestrowany 20 marca 2019 r. i nie został zarejestrowany w Polsce. Był ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności cywilnej. I. S. nie miała wiedzy na temat nieprawidłowości z dokumentami. Dowiedziała się o tym po otrzymaniu pisma od ubezpieczyciela (k. 17 – umowa najmu, k. 19 – umowa leasingu, k. 20-22 – dokumentacja rejestracyjna, k. 18, 23-25 – ubezpieczenie ciągnika, k. 201-201v [00:05:44-00:25:15] – zeznania J. S.).

Zastępczy ciągnik został wynajęty na czas naprawy uszkodzonego. Był wykorzystywany do działalności gospodarczej (k. 201-201v [00:05:44-00:25:15] – zeznania J. S.).

Decyzją z 11 września 2019 r. (...) Spółka Akcyjna w W. przyznało odszkodowanie częściowe w wysokości 9.778,23 zł. Po wyrażeniu zgody przez Fundację na rzecz (...) decyzją z 7 października 2019 r. wypłacono drugą część odszkodowania I. S. (k. 71 – akta szkody na płycie CD).

I. S. zapłaciła za najem ciągnika w okresie od 10 do 31 sierpnia 2019 r. 10.500 zł netto, tj. 12.915 zł brutto, na podstawie faktury VAT nr (...) z 3 września 2019 r., od 1 do 14 października 2019 r. 7.000 zł netto, tj. 8.610 zł brutto w oparciu o fakturę VAT nr (...) z 14 października 2019 r. oraz od 15 do 31 października 2019 r. 8.750 zł netto, tj. 10.762,50 zł brutto na podstawie faktury VAT nr (...) z 2 listopada 2019 r. (k. 26-27 – faktury VAT).

Pismem datowanym na dzień 22 listopada 2019 r. (...) Spółka Akcyjna w W. odmówiło wypłaty odszkodowania za najem pojazdu zastępczego z uwagi na nienależyte udokumentowanie roszczenia. Następnie pismem z 17 lutego 2020 r. z powodu niezarejestrowania ciągnika rolniczego, gdyż nie mógł zostać wykorzystywany zgodnie z przeznaczeniem (k. 28 – decyzja, k. 71 – akta szkody na płycie CD).

Dnia 20 grudnia 2019 r. (...) Spółka Akcyjna w W. podjęło decyzję o wypłacie dalszej kwoty 6.122,93 zł tytułem odszkodowania za uszkodzony ciągnik, łącznie 25.679,39 zł netto (k. 71 – akta szkody na płycie CD).

Pismem z 27 lipca 2020 r. I. S. wezwała (...) Spółka Akcyjna w W. do zapłaty kwoty 32.287,50 zł. W dniu 6 października 2020 r. (...) Spółka Akcyjna w W. ponownie odmówił wypłaty odszkodowania za najem pojazdu zastępczego (k. 29-30 – wezwanie do zapłaty, k. 31-32 – decyzja, k. 71 – akta szkody na płycie CD).

W dniu 9 kwietnia 2021 r. doszło do połączenia (...) Spółka Akcyjna w W., a następnie spółka zmieniła firmę na (...) Spółka Akcyjna w W. (k. 63-66 – odpis KRS).

Niezbędny czas na dokonanie naprawy ciągnika marki N. (...) wynosił 5 dni roboczych, nie uwzględniając okresu oczekiwania na części zamienne. Uzasadniony średni czas naprawy pojazdu mógł wynosić 19 dni roboczych, przy uwzględnieniu średniego czasu oczekiwania na dostarczenie części. Rzeczywisty czas oczekiwania na części mógł być wydłużony ze względu na logistykę głównego dystrybutora części zamiennych, który posiadał główne magazyny poza Polską. Przewidywana wysokość stawek najmu pojazdu zastępczego mogła wynosić od 350 zł do 650 zł netto za dzień. Średnia stawka mogła wynosić około 500 zł netto za dzień najmu. Ubezpieczyciel wypłacił poszkodowanemu połowę bezspornej kwoty tytułem odszkodowania po 33-34 dniach od zaistnienia szkody, co mogło świadczyć o upewnieniu się poszkodowanego o odpowiedzialności ubezpieczyciela i podjęciu decyzji o rozpoczęciu naprawy pojazdu. Uwzględniając do tego około 19 dni roboczych potrzebnych do naprawy pojazdu, łączny czas potrzebnego najmu pojazdu zastępczego to minimum 52 dni (k. 123-134, 213-216, 323-323v [00:02:42-00:14:36] – opinie biegłego z zakresu techniki samochodowej, ruchu drogowego oraz rekonstrukcji kolizji w sprawach drogowych M. I.).

Sąd dokonał ustaleń faktycznych na podstawie wskazanych powyżej dowodów. Nie były one kwestionowane przez żadną ze stron oraz nie budziły wątpliwości Sądu. Oparto się przy tym na opiniach powołanego w sprawie biegłego M. I.. Były one konkretne, spójne i rzeczowe, dawały odpowiedzi na zadane pytania. Fachowość biegłego również nie stwarzała zastrzeżeń. Mimo stawiania licznych zarzutów przez pełnomocnika pozwanego, biegły w opinii uzupełniającej i ustnej wyjaśnił wszystkie wątpliwości. Ostatecznie strony nie zgłaszały uwag do sporządzonych opinii.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na częściowe uwzględnienie.

Na wstępie należy odnieść się do cofnięcia przez powódkę pozwu co do kwoty 6.037,50 zł. Zgodnie z art. 203 § 1 kpc pozew może być cofnięty bez zezwolenia aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie roszczenia – aż do wydania wyroku. Pozew cofnięty, nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa (§ 2). Sąd może uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu, gdy okoliczności sprawy wskazują, że wymienione czynności są sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzają do obejścia prawa (§ 4). W ocenie Sądu żadne, wskazane powyżej przesłanki, nie zaktualizowały się w niniejszej sprawie. Powódka dochodziła początkowo sumy 32.287,50 zł, która stanowiła kwotę brutto. Ze względu jednak na odliczenie podatku od towarów i usług (6.037,50 zł), mogłaby domagać się zasądzenia kwoty netto, wynoszącej 26.250 zł. Pismem z 22 grudnia 2023 r. pozwany wyraził zgodę na częściowe cofnięcie pozwu, dlatego należało je uznać za skuteczne. Postępowanie w tym zakresie podlegało umorzeniu, o czym Sąd orzekł w punkcie II wyroku.

Warunki odpowiedzialności pozwanego określają w przedmiotowej sprawie przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące umowy ubezpieczenia – art. 805 § 1 i § 2 pkt 1 k.c., art. 821 k.c. i art. 822 k.c. oraz regulujące odpowiedzialność cywilną posiadacza i kierowcy z tytułu czynów niedozwolonych – art. 436 § 2 k.c., a nadto art. 34 ust. 1, art. 36 ust. 1 ustawy z 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.

Zgodnie z art. 822 § 1 kc przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela (§ 4).

W sprawie bezspornym było, że sprawcą zdarzenia z 9 sierpnia 2019 r. był kierowca samochodu marki B., który to wyrządził szkodę w pojeździe marki N. (...) o numerze rejestracyjnym (...). Kierujący pojazdem marki B. powinien zatem, na podstawie art. 436 § 2 kc w zw. z art. 415 kc, naprawić wyrządzoną swym zachowaniem szkodę. Ze względu natomiast na posiadane ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej odpowiedzialność taką poniesie pozwany, jako ubezpieczyciel, zapewniający w tym przypadku ochronę ubezpieczeniową.

W orzecznictwie słusznie przyjmuje się, że koszty wynajęcia samochodu zastępczego w okresie, kiedy poszkodowany nie mógł używać własnego pojazdu nie wykraczają poza granicę normalnych następstw zdarzenia wywołującego szkodę. Poszkodowany nie ma obowiązku poszukiwania podmiotów, które oferują swoje usługi najtaniej (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 kwietnia 2002 r., I CKN 1466/99,OSNC 2003/5/64). Rekompensacie powinny podlegać wydatki uzasadnione celowo i ekonomicznie. Wydatki ekonomicznie uzasadnione to poniesione na najem pojazdu zasadniczo o podobnej klasie do pojazdu uszkodzonego lub zniszczonego, wydatkowane w oparciu o stawki czynszu najmu, które obowiązują na danym rynku lokalnym (ceny rynkowe za tego typu usługi) i w czasie naprawy pojazdu mechanicznego lub do czasu nabycia nowego pojazdu. W adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem, z którego szkoda wynikła, pozostają koszty najmu pojazdu tylko w okresie koniecznym i niezbędnym do dokonania naprawy pojazdu (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 2004 r., II CK 494/03, ·LEX nr 145121).

Mając na uwadze powyższe należało uznać, że powódce co do zasady należało się odszkodowanie tytułem poniesionych wydatków na najem pojazdu zastępczego.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że bez znaczenia dla takiej oceny był fakt, że najęty ciągnik nie został zarejestrowany na terytorium Polski. Jak zeznał powołany w sprawie świadek, czego nie kwestionowała strona pozwana, powódka nie miała wiedzy ani świadomości, że pojazd zastępczy nie był zarejestrowany w kraju i tym samym nie został dopuszczony do ruchu po drogach publicznych. Dowiedziała się dopiero o tym fakcie z decyzji ubezpieczyciela o odmowie wypłaty odszkodowania z tego powodu. W ocenie Sądu, nawet gdyby powódka posiadała wiedzę o spornych okolicznościach, to i tak nie stanowiłoby to podstawy do odmowy wypłaty odszkodowania. Brak zarejestrowania najętego pojazdu zastępczego nie stanowi przesłanki egzoneracyjnej, dzięki zaistnieniu której ubezpieczyciel może uwolnić się do odpowiedzialności. Brak takowej rejestracji nie prowadzi także automatycznie do wniosku, że najęty ciągnik nie mógł i nie był wykorzystywany zgodnie z jego przeznaczeniem. Jak ustalono w sprawie, wykonywano przy jego pomocy czynności przy prowadzeniu działalności gospodarczej. Ewentualna odpowiedzialność za takowy stan winna ciążyć na wynajmującym, najemcy lub kierowcy. Byłaby to jednak odpowiedzialność publicznoprawna za niezarejestrowanie pojazdu czy też poruszanie się po drogach publicznych pojazdem niedopuszczonym do takiego ruchu. Bez znaczenia jednak pozostaje to dla oceny cywilnoprawnej w rozpoznawanym zakresie, skoro najęty pojazd spełniał swoją rolę i został wykorzystany zgodnie z przeznaczeniem.

Niezasadne okazało się także twierdzenie strony pozwanej, że wynajęcie ciągnika zastępczego było zbędne, skoro powódka dysponowała innymi pojazdami. Co prawda, w dacie zdarzenia była ona właścicielką trzech ciągników, z czego tylko jeden uległ uszkodzeniu. Jednak biorąc na wzgląd zakres działalności powódki, o czym świadczyły licznie załączone do akt umowy o świadczenie usług, w tym zewnętrznych, do których wykorzystywane były owe ciągniki, oraz okres, w jakim nastąpiło zdarzenie i specyfikę prowadzonej działalności, należało dojść do przekonania, że żaden z pozostałych dwóch sprawnych ciągników nie mógł zastąpić tego uszkodzonego, a konieczne stało się wynajęcie pojazdu zastępczego. Jak ustalono w sprawie, w czasie powstania szkody w firmie powódki trwał sezon wzmożonej aktywności. Było wtedy dużo pracy, do której wykonywania potrzebne były ciągniki rolnicze. Zdarzenie szkodowe miało miejsce 9 sierpnia 2019 r., zaś sezon w branży występował w okresie letnio – jesiennym, tj. od końca maja do końca października. W tej perspektywie można chociażby wskazać, że stronę powodową łączyła umowa o świadczenie usług z Gminą M. R. w zakresie koszenia nawierzchni trawiastych w pasach drogowych ulic miasta R. w okresie od 21 maja do 29 listopada 2019 r., do czego bez wątpienia potrzebne były ciągniki rolnicze. Ze względu na powyższe Sąd doszedł do przekonania, że wynajęcie pojazdu zastępczego było w ustalonych okolicznościach nie tylko uzasadnione, ale wręcz konieczne.

Strona pozwana poddawała w wątpliwość także stawkę, za którą najęto sporny pojazd. Przypomnieć wypada, że powódka zawarła umowę najmu ciągnika w dniu 10 sierpnia 2019 r., tj. już dzień po zdarzeniu szkodowym, za 3.500 zł netto tygodniowo. Natomiast jak wynika z opinii powołanego w sprawie biegłego przewidywana wysokość stawek najmu pojazdu zastępczego mogła wynosić od 350 zł do 650 zł netto za dzień, zaś średnia stawka mogła wynosić około 500 zł netto za dzień najmu. Relatywizując powyższe do okresów tygodniowych, stawki najmu kształtowały się od 2.450 zł do 4.550 zł netto tygodniowo. Natomiast za średnią należało przyjąć stawkę 3.500 zł netto za tydzień najmu pojazdu. Prowadzi to do wniosku, że umówiona kwota nie była wygórowana, można uznać, że adekwatna w danych okolicznościach, bowiem trzeba mieć jeszcze na względzie, że powódkę nie ograniczała liczba motogodzin pracy ciągnika, zaś niejednokrotnie takie warunki powodowały zwiększenie kosztów najmu pojazdu.

Sporna pozostawała także kwestia okresu, na jaki najem ciągnika powinien zostać zawarty, ze względu na jego ekonomiczne i celowe uzasadnienie oraz zasadę minimalizacji szkody (art. 362 kc). Ostatecznie powódka najmowała pojazd w okresie od 10 do 31 sierpnia 2019 r. oraz od 1 do 31 października 2019 r. Zdarzenie szkodowe miało miejsce w dniu 9 sierpnia 2021 r. Strona pozwana wydała pierwszą decyzję o przyjęciu odpowiedzialności za powstałą szkodę i wypłatę części odszkodowania z tytułu uszkodzonego pojazdu w dniu 11 września 2019 r., kiedy to upłynęły 33 dni od dnia wyrządzenia szkody. Od tego dnia strona powodowa mogła przystąpić do organizacji naprawy uszkodzonego ciągnika. Jak wskazał biegły, niezbędny czas na dokonanie naprawy ciągnika marki N. (...) mógł wynosić 19 dni roboczych, przy uwzględnieniu średniego czasu oczekiwania na dostarczenie części, ze względu na logistykę głównego dystrybutora części zamiennych, który posiadał główne magazyny poza Polską. Tym samym łączny czas potrzebnego najmu pojazdu zastępczego to minimum 52 dni. Bez wątpienia powódka nie mogła korzystać z uszkodzonego ciągnika i mogła nająć pojazd zastępczy w okresie od 10 do 31 sierpnia 2019 r., przez 22 dni. Otrzymała decyzję ubezpieczeniową dopiero w dniu 11 września 2019 r. i w tym dniu mogła mieć ostateczne przeświadczenie, że ubezpieczyciel przyjął swoją odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę i wypłaci stosowne odszkodowanie. Nie miała jednak obowiązku przystępować do naprawy pojazdu od razu, niezwłocznie po otrzymaniu wskazanej decyzji. Mogła bowiem wybrać odpowiedni, dogodny dla siebie termin, specjalistyczny warsztat, zorganizować pracę w zakresie prowadzonego przedsiębiorstwa, tak aby móc zająć się należycie czynnościami naprawczymi. Nie bez znaczenia pozostaje także fakt, że w tamtym okresie trwał sezon wzmożonych prac, co mogło także powodować opóźnienia w podjęciu się naprawy pojazdu. Ponadto w tamtym okresie nie zostało jeszcze wypłacone odszkodowanie za uszkodzony pojazd, a poszkodowana mogła nie dysponować wolnymi środkami na naprawę. W ostateczności należało przyjąć, że stronie powodowej przysługiwało uprawnienie wyboru terminu podjęcia stosownych prac naprawczych, a od ich rozpoczęcia mogła nająć pojazd zastępczy przez 19 dni łącznego czasu naprawy, obejmującego organizację części zamiennych. Skoro naprawa zakończyła się 31 października 2019 r., to w okresie najmowania pojazdu obejmującego czas od 1 do 31 października 2019 r., za celowe i ekonomicznie uzasadnione należało uznać najmowanie ciągnika przez 19 dni. Z ustaleń biegłego wynikało, że powódka miała prawo najmować pojazd jeszcze w okresie od 1 do 11 września 2019 r., czego jednak nie uczyniła, dlatego za ten czas, co oczywiste, nie należy jej się odszkodowanie.

Reasumując, powódce przysługiwało odszkodowanie za okres 41 dni (22 + 19) najmu ciągnika zastępczego po stawce 500 zł netto za dobę (3.500 zł netto / 7), gdyż mimo ustalonej umownie stawki tygodniowej, rozliczała się z najemcą dobowo co wynika wprost z faktur nr (...) z 14 października 2019 r. oraz (...) z 2 listopada 2019 r. Dodać jeszcze warto, że za adekwatne zostały uznane kwoty netto, gdyż powódka prowadziła działalność gospodarczą, była przedsiębiorcą mającym możliwość obniżenia kwoty podatku o wartość podatku od towarów i usług (uchwała SN(7) z 17.05.2007 r., III CZP 150/06, OSNC 2007, nr 10, poz. 144). W toku postępowania likwidacyjnego ubezpieczyciel także wypłacał jej kwoty netto tytułem odszkodowania za uszkodzony pojazd. Tym samym należało zasądzić od pozwanego na rzecz powódki sumę 20.500 zł (41 dni x 500 zł netto), tytułem odszkodowania za najem pojazdu zastępczego, a w pozostałym zakresie (poza częścią, w której postępowanie umorzono ze względu na cofnięcie pozwu) powództwo oddalić.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 § 1 kc. Powódka domagała się zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu, tj. 27 listopada 2020 r., do dnia zapłaty. Zgodnie z art. 817 § 1 kc ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie trzydziestu dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku. Natomiast w myśl art. 14 ust. 1 ustawy z 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Na kanwie rozpoznawanej sprawy oznacza to, że stronie powodowej należały się odsetki po upływie 30 dni od dnia doręczenia dokumentacji świadczącej o poniesionych kosztach najmu pojazdu. Z akt postępowania likwidacyjnego wynika, że miało to miejsce w dniu 7 listopada 2019 r., zatem postępowanie likwidacyjne powinno zakończyć się 7 grudnia 2019 r., a odsetki należne były od dnia 8 grudnia 2019 r. Sąd jednak związany był treścią żądania i nie mógł wyjść poza jego zakres nie narażając się na naruszenie przepisu art. 321 § 1 kpc, dlatego odsetki ustawowe za opóźnienie od zasądzonej kwoty głównej orzeczono od dnia żądanego w pozwie, tj. od 27 listopada 2020 r.

O kosztach procesu rozstrzygnięto w oparciu o art. 100 zd. 1 kpc w zw. z art. 98 § 1 kpc stosunkowo je rozdzielając. Strona powodowa cofająca pozew była w tym zakresie przegrywającym sprawę. Powódka w niniejszej sprawie dochodziła zasądzenia kwoty 32.287,50 zł, zaś zasądzono na jej rzecz sumę 20.500 zł. Oznacza to, że wygrała sprawę w 63,5 % (20.500 zł / 32.287,50 zł x 100%), natomiast strona pozwana w 36,5%. Powódka poniosła następujące koszty procesu: 1) opłata od pozwu – 1.615 zł; 2) wynagrodzenie pełnomocnika – 3.600 zł; 3) opłata skarbowa od dokumentu pełnomocnictwa – 17 zł; 4) zaliczka na wynagrodzenie biegłego – 1.000 zł – łącznie 6.232 zł. Z kolei pozwany: 1) wynagrodzenie pełnomocnika – 3.600 zł; 2) opłata skarbowa od dokumentu pełnomocnictwa – 17 zł – razem 3.617 zł. Suma kosztów procesu wyniosła 9.849 zł. Biorąc pod uwagę, że powódka przegrała sprawę w 36,5% (100% - 63,5%), to powinna ponieść koszty do kwoty 3.594,88 zł (9.849 zł x 36,5%). Dlatego pozwany powinien zwrócić powódce różnicę między kosztami poniesionymi a należnymi, tj. 2.637,12 zł (6.232 zł – 3.594,88 zł). O odsetkach od kosztów procesu rozstrzygnięto na podstawie art. 98 § 1 ¹ kpc.

W sprawie zostały wygenerowane koszty tymczasowo skredytowane ze środków Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Radomiu, które należał rozliczyć w oparciu o art. 113 ust. 1 uksc i wskazane powyżej proporcje. Złożyły się na nie sumy poniesione na wynagrodzenie biegłego – 291,54 zł i koszt jego stawiennictwa na terminie rozprawy – 130,38 zł, razem 421,92 zł. Dlatego należało nakazać pobranie od powódki kwotę 154 zł (421,92 zł x 36,5%), a od pozwanego sumę 267,92 zł (421,92 zł x 63,5%).

sędzia Wojciech Karwat