Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Radomiu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 listopada 2022 roku

Sąd Rejonowy w Radomiu V Wydział Gospodarczy w składzie:

Przewodniczący	sędzia Monika Podgórska
Protokolant	Izabela Chmurzyńska

po rozpoznaniu w dniu 18 listopada 2022 roku w Radomiu na rozprawie

sprawy z powództwa SA (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
w W.

przeciwko A. R.

o zapłatę

I.  umarza postępowanie w zakresie kwoty 3.633,50 zł (trzy tysiące sześćset trzydzieści trzy złote pięćdziesiąt groszy);

II.  zasądza od A. R. na rzecz SA (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. kwotę 21.732,34 zł (dwadzieścia jeden tysięcy siedemset trzydzieści dwa złote trzydzieści cztery grosze) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych od kwot:

- 3.193 zł (trzy tysiące sto dziewięćdziesiąt trzy złote) od dnia 23 lutego 2021 roku do dnia zapłaty,

- 6.826,50 zł (sześć tysięcy osiemset dwadzieścia sześć złotych pięćdziesiąt groszy) od dnia 19 marca 2021 roku do dnia zapłaty,

- 6.826,50 zł (sześć tysięcy osiemset dwadzieścia sześć złotych pięćdziesiąt groszy) od dnia 20 kwietnia 2021 roku do dnia zapłaty,

- 3.743,57 zł (trzy tysiące siedemset czterdzieści trzy złote pięćdziesiąt siedem groszy) od dnia 22 maja 2021 roku do dnia zapłaty;

III.  zasądza od A. R. na rzecz SA (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. kwotę 4.829 zł (cztery tysiące osiemset dwadzieścia dziewięć złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 3.600 zł (trzy tysiące sześćset złotych) tytułem opłaty za czynności adwokackie.

Sygn. akt V GC 304/22

UZASADNIENIE

SA (...) w W. wniosła o zasądzenie na jej rzecz od A. R. kwot:

- 6.826,50 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 23 lutego 2021 roku do dnia zapłaty,

- 6.826,50 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 19 marca 2021 roku do dnia zapłaty,

- 6.826,50 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 20 kwietnia 2021 roku do dnia zapłaty,

- 3.743,57 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 22 maja 2021 roku do dnia zapłaty

- 1.124,77 zł tytułem rekompensaty na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych

oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. Uzasadniając swoje roszczenie powódka wskazała, że pozwaną i (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością łączyła umowa najmu lokalu handlowego o powierzchni 74 m ² położonego w P. Handlowym w K., przy ul. (...). Powódka w dniu 23 grudnia 2020 roku nabyła od (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością prawo użytkowania wieczystego nieruchomości położonej w K., przy ul. (...) oraz własność znajdujących się na tej nieruchomości budynków. W związku z powyższym, powódka – z mocy art. 678 k.c. – wstąpiła w prawa i obowiązki wynajmującego, wynikające z powołanej powyżej umowy. Powódka wystawiła pozwanej faktury z czynsz i zaliczki za: luty 2020 roku, marzec 2020 roku, kwiecień 2020 roku i maj 2020 roku. Pozwana uiściła częściowo ostatnią z należności, w związku z czym za maj 2020 roku pozostała do dopłaty kwota 3.743,57 zł. Rekompensata na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych została naliczona od każdej z w/w faktur, stosownie do ich wartości. Pozwana nie dokonała zapłaty dochodzonych w pozwie należności, pomimo wezwania je do zapłaty pismem z dnia 15 lipca 2021 roku ( pozew - karty: 3-4 akt sprawy).

Starszy referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Radomiu w dniu 11 marca 2022 roku w sprawie V GNc 381/22 wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym ( nakaz zapłaty - karta 51 akt sprawy).

Pozwana wniosła sprzeciw od nakazu zapłaty, w którym domagała się uchylenia nakazu zapłaty i oddalenia powództwa oraz zasądzenia na jej rzecz od powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Podniosła, iż regulacje wprowadzone w związku z wystąpieniem stanu epidemii, w tym zakaz prowadzenia działalności gastronomicznej, stały się przyczyną powstania zobowiązania finansowego pozwanej. Przedsiębiorstwo przez nią prowadzone zostało pozbawione całkowicie możliwości zarobkowania, a jedynie generowało stałe koszty utrzymania lokalu, jak i świadczeń okresowych na rzecz różnych dostawców. Z uwagi na brak środków do życia, pozwana nie była w stanie uwolnić się od ciążącego na niej długu. Pomimo propozycji pozwanej, powódka nie wyrażała woli ani chęci przystąpienia do mediacji ( sprzeciw - karty: 58-60 akt sprawy).

W piśmie procesowym datowanym na 24 października 2022 roku powódka wskazała, iż przedstawiała pozwanej propozycje dotyczące czasowego obniżenia czynszu. Nie zostały one jednak przez pozwaną zaakceptowane. Propozycje pozwanej natomiast zmierzały co całkowitego przerzucenia na wynajmującego negatywnych skutków obostrzeń epidemicznych, które nie miały zastosowania do pozwanej. W okresie roku od czasu zdania lokalu, pozwana nie uiściła żadnej kwoty na poczet należności powoda, a jednocześnie regulowała inne zobowiązania takie jak: koszty obsługi prawnej i leasingu pojazdu marki B. ( pismo – karta 85 akt sprawy).

W dniu 17 listopada 2022 roku pozwana uiściła na rzecz powódki kwotę 3.633,50 zł tytułem spłaty 15% zobowiązania ( potwierdzenie przelewu – karta 112 akt sprawy).

Na rozprawie w dniu 18 listopada 2022 roku powódka ograniczyła żądanie pozwu o kwotę 3.633,50 zł ( protokół rozprawy – karta 113 verte akt sprawy), natomiast strona pozwana na uzasadnienie swojego stanowiska powołała się art. 357 ¹ k.c.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny w sprawie:

W dniu 27 września 2019 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P.– jako wynajmujący - zawarła z A. R., prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą B. A. R. umowę najmu lokalu użytkowego o powierzchni 74 m ², położonego obiekcie handlowym, znajdującym się w K., przy ul. (...) na okres 5 lat od dnia protokolarnego przekazania lokalu. Najemca był zobowiązany do zapłaty czynszu miesięcznego ustalonego jako iloczyn powierzchni i stawki 72 zł netto plus VAT za 1 m ². Czynsz miał być płatny miesięcznie z góry w terminie 14 dni od dnia doręczenia najemcy faktury. Ponadto najemca zobowiązany był do uiszczania opłat dodatkowych, szczegółowo wskazanych w § 7 ust. 11 umowy w formie zaliczkowej . Wysokość zaliczki stanowiła iloczyn powierzchni i stawki 3 zł netto plus VAT za 1 m ² ( § 4 ust. 1-3 i ust. 11-13 umowy – karty: 10 verte -11 akt sprawy).

W dniu 23 grudnia 2020 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P.sprzedała SA (...) w W. prawo użytkowania wieczystego nieruchomości wskazanej powyżej wraz z prawem własności budynków ( wpisy udostępnione na portalu MS – księgi wieczyste – dla (...) ).

SA (...) w W. wystawiła A. R. faktury:

- nr (...) za czynsz za luty 2021 roku – 6.553,44 zł brutto (74 m ² x 72 zł + VAT) i zaliczka za w/w okres - 273,06 zł (74 m ² x 3 zł + VAT), płatne w terminie 14 dni od dnia otrzymania faktury ( faktura – karta 23 akt sprawy),

- nr (...) za czynsz za marzec 2021 roku – 6.553,44 zł brutto (74 m ² x 72 zł + VAT) i zaliczka za w/w okres - 273,06 zł (74 m ² x 3 zł + VAT), płatne w terminie 14 dni od dnia otrzymania faktury ( faktura – karta 24 akt sprawy),

- nr (...) za czynsz za kwiecień 2021 roku – 6.553,44 zł brutto (74 m ² x 72 zł + VAT) i zaliczka za w/w okres - 273,06 zł (74 m ² x 3 zł + VAT), płatne w terminie 14 dni od dnia otrzymania faktury ( faktura – karta 25 akt sprawy),

- nr (...) za czynsz za maj 2021 roku – 6.553,44 zł brutto (74 m ² x 72 zł + VAT) i zaliczka za w/w okres - 273,06 zł (74 m ² x 3 zł + VAT), płatne w terminie 14 dni od dnia otrzymania faktury ( faktura – karta 26 akt sprawy).

Pismem datowanym na 14 maja 2021 roku wynajmujący wypowiedział A. R. umowę najmu w trybie natychmiastowym – bez zachowania okresu wypowiedzenia ( oświadczenie – karta 45 akt sprawy). W dniu 17 maja 2021 roku A. R. dokonała przekazania lokalu wynajmującemu ( protokół przejęcia lokalu (...) – karty: 46-47 akt sprawy).

Sąd Rejonowy rozważył, co następuje:

Strona pozwana nie kwestionowała treści umowy łączącej ją z powódką, jako następcą prawnym – z mocy art. 678 k.c. - pierwotnego wynajmującego. Nie kwestionowała także wysokości zadłużenia (prawidłowości wyliczenia poszczególnych należności ani okresu, jakiego dotyczyły), w związku z czym Sąd uznał, iż stan faktyczny w sprawie nie był sporny.

Powódka ograniczyła żądanie pozwu co do kwoty 3.633,50 zł.

Pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia – aż do wydania wyroku (art. 203 § 1 k.p.c.), w związku z powyższym w przedmiotowej sprawie skuteczność czynności dyspozytywnej powódki nie była uzależniona od stanowiska pozwanej. Cofnięcie pozwu nie wymaga dla swojej skuteczności zgody, ani zatwierdzenia sądu. Co do zasady sąd pozostaje związany cofnięciem pozwu, jednak ustawodawca nałożył na niego obowiązek każdorazowej kontroli zarówno samego cofnięcia pozwu, jak i zrzeczenia się lub ograniczenia roszczenia. Kryteria tej oceny sprowadzają się do badania, czy w świetle okoliczności sprawy czynności te nie są sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo nie zmierzają do obejścia prawa (art. 203 § 4 k.p.c.). W razie pozytywnych ustaleń w tym zakresie sąd może uznać cofnięcie pozwu za niedopuszczalne. W przedmiotowej sprawie żadna ze wskazanych powyżej przesłanek nie zaistniała skoro przyczynę częściowego cofnięcia pozwu stanowiło zaspokojenie roszczenia powódki co do kwoty 3.633,50 zł.

Skuteczne cofnięcie pozwu niweczy skutki, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa, zarówno w zakresie procesowym, jak i materialnoprawnym i obliguje sąd do umorzenia postępowania, co mając na uwadze Sąd orzekł w punkcie pierwszym wyroku co do kwoty 3.633,50 zł - na podstawie powołanych powyżej przepisów oraz art. 355 § 1 i 2 k.p.c.

Odnosząc się do powołanego jako uzasadnienie żądania oddalenia powództwa art. 357 ¹ k.c. – wskazać należy, iż żądanie wywodzone z tej normy może być zawarte w pozwie głównym albo wzajemnym (art. 204 § 1 k.p.c.). Taki pogląd prezentowany jest również w orzecznictwie Sądu Najwyższego ( uchwała z dnia 27 marca 2001 r., III CZP 54/00 oraz wyrok z dnia 21 czerwca 2001 r., IV CKN 385/00).

Za dyskusyjny uznaje się pogląd (wyrażony w przedwojennych komentarzach), że zastosowania art. 357 ¹ można domagać się również w formie zarzutu w razie pozwania o spełnienie świadczenia. Nie jest to roszczenie materialnoprawne, nie stwarza ono bowiem możliwości żądania od drugiej strony zachowania się w określony sposób. Nie można uznać go za uprawnienie prawokształtujące, skoro zainteresowana strona sama w drodze jednostronnego oświadczenia woli nie może ukształtować nowego stanu prawnego; konieczne jest zatem konstytutywne rozstrzygnięcie sądu. Pomimo więc że w § 2 powołanego przepisu (uchylonym) ustawodawca posłużył się słowem „żądanie”, co mogłoby sugerować, że chodzi o roszczenie – w ocenie Sądu ostatecznie chodzi o normatywną postać prawa podmiotowego, które oznacza możność domagania się wydania orzeczenia sądowego o treści określonej w tym artykule. Tego problemu dotyczy wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 2000 r., II CKN 644/98, w którym stwierdzono, że pozwany nie może bronić się zarzutem opartym na przesłankach uzasadniających zastosowanie art. 357 ¹. Tym samym powołany przepis może być podstawą wystąpienia z roszczeniem w drodze powództwa albo wniesienia pozwu wzajemnego. Na marginesie należy wskazać, iż przesłany przez stronę pozwaną wydruk wyroku Sądu Rejonowego Poznań-Stare Miasto w P. i jego uzasadnienia ( karty: 90-102 akt sprawy) wskazują, że w Sąd ten rozstrzygał w sprawie o ukształtowanie stosunku prawnego. Klauzula rebus sic stantibus była przedmiotem powództwa, a nie zarzutu strony pozwanej w sprawie o zapłatę.

Mając na uwadze powyższe Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda należności z tytułu umowy najmu wskazane w pozwie – na podstawie art. 659 § 1 k.c. oraz § 7 ust. 1-3 umowy oraz zaliczki na poczet opłat dodatkowych na podstawie § 7 ust. 11-13 umowy.

W związku z niespełnieniem świadczeń należnych powódce, które w dacie wniesienia pozwu były wymagalne - pozwana pozostawała w opóźnieniu w zapłacie. Do umowy wskazanej w pozwie znajdowały zastosowanie przepisy ustawy z dnia 8 marca 2013 roku – nazwa aktualna o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych w rozumieniu art. 2 pkt 1 tej ustawy, a przedmiotem umowy było odpłatne świadczenie usługi w ujęciu szerokim (art. 4 pkt 1 ustawy). Zgodnie z przeważającym stanowiskiem doktryny i orzecznictwa, w zakresie pojęcia umowy o świadczenie usług, mieszczą się również umowy o czasowe korzystanie z rzeczy, a więc i umowa najmu (por. wyrok Sądu Najwyższego z 6 sierpnia 2015 r., V CSK 668/14), nadto najem stanowi usługę w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Wobec powyższego powódka była uprawniona do żądania zasądzenia na jej rzecz należności ubocznych określonych w ustawie o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Jak wynika bowiem z treści art. 7 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych - wierzycielowi w transakcjach handlowych, w których dłużnikiem nie jest podmiot publiczny, przysługują odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych, jeżeli:

1)  wierzyciel spełnił swoje świadczenie,

2)  wierzyciel nie otrzymał świadczenia pieniężnego (zapłaty) w terminie określonym w umowie.

Zatem przesłanką naliczania odsetek ustawowych za opóźnienie jest popadnięcie dłużnika w stan opóźnienia. Odsetki za opóźnienie należą się za cały czas opóźnienia, począwszy od dnia wymagalności długu, dlatego odsetki stają się wymagalne z upływem pierwszego dnia opóźnienia i każdy następny dzień opóźnienia powoduje wymagalność roszczenia o odsetki za kolejny dzień opóźnienia.

Tym samym zobowiązana jest do zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych, co mając na uwadze - Sąd orzekł w punkcie drugim wyroku na podstawie powołanych powyżej przepisów.

Stosownie do art. 10 ust. 1 w/w ustawy wierzycielowi, od dnia nabycia uprawnienia do odsetek, o którym mowa w art. 7 ust. 1 lub art. 8 ust. 1, bez wezwania, przysługuje od dłużnika zwrot kosztów odzyskiwania należności, których zryczałtowana wysokość uzależniona jest od kwoty z transakcji handlowej. Przepis art. 10 ust. 1 ww. kreuje roszczenie o stałą kwotę rekompensaty kosztów odzyskania należności, które powstaje ex lege od dnia nabycia przez wierzyciela uprawnienia do odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych, o których mowa w art. 7 ust. 1 lub art. 8 ust. 1 ww. ustawy. Należy mieć na uwadze, że roszczenie to przysługuje wierzycielowi od każdej dokonywanej transakcji handlowej. Jeżeli strony transakcji handlowej ustaliły w umowie, że świadczenie pieniężne będzie spełniane w częściach, zwrot poniesionych kosztów odzyskiwania należności przysługuje w stosunku do każdej niezapłaconej części (art. 11 ust. 2 pkt 2 ustawy). Powódka w sposób prawidłowy dokonała wyliczenia kwot należnych na podstawie art. 10 ust. 1, wobec czego Sąd – na podstawie powołanych powyżej przepisów oraz w związku z art. 20 ust. 4 ustawy z dnia 19 lipca 2019 roku o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych (Dz. U. poz. 1649) – orzekł w tym przedmiocie zgodnie z żądaniem pozwu w punkcie drugim wyroku.

Pozwana przegrała spór w całości, pomimo częściowego spełnienia świadczenia po wniesieniu pozwu. Co do zasady bowiem strona cofająca pozew jest uznawana za przegrywającą sprawę, co rodzi obowiązek zwrotu przez nią kosztów procesu poniesionych przez przeciwnika. Odstępstwem od tej zasady jest jedynie sytuacja w której cofnięcie pozwu następuje na skutek zaspokojenia w toku sprawy roszczenia powoda, jeżeli wystąpienie z pozwem było niezbędne do celowego dochodzenia praw lub celowej obrony. Powyższe potwierdza ugruntowane stanowisko orzecznictwa, zgodnie z którym za stronę przegrywającą sprawę w rozumieniu przepisów o kosztach procesu należy także uważać pozwanego, który w toku procesu spełnił dochodzone od niego świadczenie, czym zaspokoił roszczenie powoda wymagalne w chwili wytoczenia powództwa ( postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 listopada 1984 roku, IV CZ 196/84; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 sierpnia 1979 roku, I CZ 92/79). Na gruncie niniejszej sprawy częściowe spełnienie przez pozwaną świadczenia nastąpiło dopiero po wszczęciu postępowania. Przyjąć zatem należy, że powódka miała podstawy do wytoczenia powództwa albowiem przysługiwała jej wobec pozwanej wierzytelność, która na dzień wniesienia pozwu nie została zaspokojona.

Przepis art. 98 § 1 i 3 k.p.c. statuuje podstawowe zasady rozstrzygania o kosztach procesu:

- zasadę odpowiedzialności za wynik procesu, zgodnie z którą strona przegrywająca (merytorycznie albo formalnie i niezależnie od tego, czy ponosi winę w prowadzeniu procesu) zobowiązana jest zwrócić swojemu przeciwnikowi poniesione przez niego koszty procesu,

- zasadą kosztów celowych (niezbędnych do celowego dochodzenia swoich praw i celowej obrony).

W tym zakresie należy ustalić, czy czynność wywołująca koszty była obiektywnie wymagana dla realizacji praw strony, czy i w jakiej wysokości poniesione koszty stanowiły konieczny wydatek. Termin "koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i obrony" nie jest precyzyjny. Celowość kosztów ustawodawca łączy z czynnością dochodzenia praw (przez stronę powodową) i celowej obrony (przez stronę pozwaną). Jakkolwiek pojęcie "niezbędności" podlega ocenie sądu, to jednak kosztów wymienionych w art. 98 nie można uznać za zbędne. Pod pojęciem kosztów postępowania cywilnego należy rozumieć więc wszelkie koszty ponoszone przez podmioty postępowania (względnie Skarb Państwa) w związku z jego tokiem. Koszty postępowania cywilnego obejmują: koszty sądowe, na które składają się opłaty sądowe (opłata i opłata kancelaryjna), podlegające zwrotowi wydatki sądowe, koszty mediacji, koszty związane z udziałem strony występującej osobiście lub reprezentowanej przez pełnomocnika niewykwalifikowanego, na które składają się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie, koszty zastępstwa procesowego strony przez pełnomocnika wykwalifikowanego, na które składają się jego wynagrodzenie i poniesione wydatki, w tym opłata skarbowa od pełnomocnictwa ( uchwała Sądu Najwyższego z dnia 12 marca 2003 roku, w sprawie III CZP 2/03). Mając na uwadze powyższe za koszty spełniające wskazane warunki, a poniesione przez powódkę, która spór wygrała Sąd uznał: opłatę od pozwu w kwocie 1.212 zł, opłatę za czynności adwokackie ustaloną na podstawie § 2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. poz. 1800) - 3.600 zł oraz opłatę skarbową od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł. Opłatę za czynności pełnomocnika powódki Sąd ustalił na poziomie stawek minimalnych. Sąd podziela bowiem stanowisko orzecznictwa i doktryny prawniczej, że ustawodawca określając wysokość stawek minimalnych wynagrodzenia profesjonalnych pełnomocników za poszczególne czynności lub za udział w postępowaniach rozważył i uwzględnił wszelkie okoliczności charakterystyczne dla danego typu spraw. Tym samym w stawkach minimalnych odzwierciedlona została swoista wycena koniecznego nakładu pracy pełnomocnika związana ze specyfiką określonego rodzaju postępowań. Jednocześnie ustawodawca pozostawił sądom orzekającym możliwość uwzględnienia nadzwyczajnych, szczególnych okoliczności, które pojawiając się w danej sprawie zwiększają nakład pracy niezbędnej do prawidłowej realizacji obowiązków profesjonalnego pomocnika procesowego. Brak jest przesłanek zasądzenia wynagrodzenia wyższego od stawek minimalnych w przedmiotowej sprawie, gdyż wskazane powyżej okoliczności nie wystąpiły, a skala aktywności pełnomocnika powódki pozostawała na przeciętnym poziomie.

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł w punkcie trzecim wyroku na podstawie powołanych przepisów.