Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Radomiu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 marca 2024 r.

Sąd Rejonowy w Radomiu V Wydział Gospodarczy

w następującym składzie:

Przewodniczący: sędzia Wojciech Karwat

Protokolant: Tomasz Wójcicki

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 lutego 2024 roku w R.

sprawy z powództwa P. T.

przeciwko S. Z. (1)

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od P. T. na rzecz S. Z. (1) kwotę 5.517 (pięć tysięcy pięćset siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty.

sędzia Wojciech Karwat

Sygn. akt V GC 180/23

UZASADNIENIE

Pozwem z 29 grudnia 2022 r. (data nadania pocztowego) powód P. T., reprezentowany przez pełnomocnika r.pr. S. P., wniósł o zasądzenie od pozwanego S. Z. (1) kwoty 58.242,45 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych od kwot: 19.498,08 zł od 3 grudnia 2020 r. do dnia zapłaty, 20.250,72 zł od 4 grudnia 2020 r. do dnia zapłaty, 18.493,65 zł od 11 grudnia 2020 r. do dnia zapłaty, ponadto kwoty 940,35 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenie kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazano, że strony współpracowały ze sobą w ramach prowadzonych działalności gospodarczych w zakresie sprzedaży jabłek przemysłowych. Powód dostarczył produkty, pozwany je odebrał, zostały wystawione i odebrane faktury, nie zgłoszono co do tego żadnych zastrzeżeń, lecz nie uregulowano płatności (k. 3-4 – pozew, k. 5 – pełnomocnictwo).

Postanowieniem Referendarza sądowego w Sądzie Rejonowym w Radomiu z 18 stycznia 2023 r., sygn. akt V GNc 20/23, zabezpieczono roszczenie o zapłatę przez zajęcie na czas trwania postępowania wierzytelności pozwanego z rachunków bankowych do sumy zabezpieczenia łącznie w wysokości 65.759,80 zł (k. 24 – postanowienie).

Nakazem zapłaty z 21 marca 2023 r., sygn. akt V GNc 20/23, nakazano pozwanemu, aby zapłacił powodowi kwotę 59.182,80 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych od kwot: 19.498,08 zł od 3 grudnia 2020 r. do dnia zapłaty, od 4 grudnia 2020 r. do dnia zapłaty, od 11 grudnia 2020 r. do dnia zapłaty i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 940,35 zł od 29 grudnia 2022 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 6.577 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (k. 27 – nakaz zapłaty).

W sprzeciwie od nakazu zapłaty z 3 kwietnia 2023 r. (data nadania pocztowego) pozwany S. Z. (2), reprezentowany przez pełnomocnika r.pr. E. K., wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów procesu, a także rozpoznanie sprawy z pominięciem przepisów o postępowaniu w sprawach gospodarczych. Zaprzeczył, jakoby należności stały się wymagalne 15 grudnia 2020 r. oraz strony ustalały, że płatność za faktury nastąpi w terminach w nich wskazanych – 30 dni od ich wystawienia. W uzasadnieniu podniósł, że powód miał problemy ze zbyciem jabłek, dlatego zwrócił się do pozwanego o pomoc w tym zakresie. Strona powodowa nie współpracowała wcześniej z T.B. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowo – akcyjna w D., dlatego, gdyby nie pomoc pozwanego, jej jabłka w ogóle nie zostałyby przyjęte. Powód miał dowozić jabłka, a odbiorca miał rozliczyć się z pozwanym. Dopiero gdy pozwany otrzyma pieniądze, miał je przekazać powodowi. Praktyką w branży, ze względu na krótki okres trwałości i przydatności owoców, było dostarczanie towaru w krótkich odstępach czasu, natomiast rozliczenie miało odbyć się na podstawie jednej zbiorczej faktury (k. 42-49 – sprzeciw, k. 50 - pełnomocnictwo).

Postanowieniem Sądu Rejonowego w Radomiu z 16 maja 2023 r., sygn. akt V GC 180/23, stwierdzono rozpoznanie sprawy z pominięciem przepisów o postępowaniu w sprawach gospodarczych (k. 85 – postanowienie).

W piśmie z 26 czerwca 2023 r. (data nadania pocztowego) powód wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa w postępowaniu zabezpieczającym oraz zwrotu poniesionej opłaty stosunkowej i kosztów w wysokości 3.398,28 zł (k. 105 – pismo).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

P. T. prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...) w przedmiocie sprzedaży hurtowej owoców i warzyw. S. Z. (2) pod firmą (...) ciężarowy, handel obwoźny i stacjonarny S. Z. (2) w zakresie transportu drogowego towarów (k. 52-53 – odpis (...)).

W branży dostawy jabłek przyjęta była praktyka dostaw towaru przez jeden podmiot w imieniu innego. Było to uzasadnione faktem, że cena była uzależniona od ilości dostarczonego towaru. Przed sezonem były zawierane umowy kontraktacji i w razie za wysokiej podaży jabłek, to zakłady odbierają je bez kontraktacji albo w pierwszej kolejności z kontraktów. Zdarza się, że zakłady przyjmowały większe ilości jabłek niż miały ustalone w kontraktach, ale w pierwszej kolejność przyjmowały produkty od podmiotów, z którymi miały zawarte umowy. Większość zakładów nie zawiera pisemnych umów z producentami. Większość transakcji zawieranych jest telefonicznie. W razie potrzeby zakład potwierdza transakcje papierowo (k. 130 [00:33:09-00:48:37] – zeznania M. T.).

L. Z. (1), syn S. Z. (1), pomagał ojcu w prowadzeniu działalności gospodarczej. P. D. zwrócił się do S. Z. (1), który był jego kolegą, o pomoc P. T. w sprzedaży jabłek, gdyż w tamtym okresie występowały trudności w ich zbyciu. L. Z. (1) zaoferował swoją pomoc. Zawarto ustną umowę między P. T. a S. Z. (1), którego reprezentował syn L. Z. (1). P. T. mógł sprzedać produkty tylko za pośrednictwem firmy (...), która była klientem T.B. (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowo – akcyjnej w D.. Była to spółka ukraińska, do której S. i L. Z. (2) nie mieli zaufania, ale w tamtym czasie było na rynku bardzo dużo jabłek i musieli z nią współpracować. L. Z. (1) przekazał P. T., aby w T.B. (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością spółce komandytowo – akcyjnej w D. powiedział, że jest z firmy (...), ale zapłacą mu dopiero, jak uczyni to wskazana spółka. W spółce był większy przepływ jabłek i krótszy czas oczekiwania na jego oddanie niż w zakładach polskich, również płacili więcej. Dla spółki kontrahentem był S. Z. (2), a towar należał do P. T.. S. Z. (2) był pośrednikiem, ale nie zarabiał na tym. Naliczana marża była symboliczna, wynosiła 1 grosz. Istniała taka praktyka między przedsiębiorcami. T.B. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowo – akcyjna płaciła S. Z. (1) za jabłka P. T., który następnie z nim się rozliczał. S. Z. (2) przekazał P. T., aby już nie wstawiał na niego jabłek do spółki, bo występują opóźnienia z płatnościami i nie ma gwarancji otrzymania zapłaty. P. T. odpowiedział, że nie ma gdzie sprzedać jabłek, a z płatnością S. Z. (2) może poczekać, aż nabywca ureguluje płatności. P. T. samodzielnie dostarczał towar, własnym samochodem (k. 129v-130 [00:06:26-00:32:58] – zeznania L. Z. (1), k. 113 – nagrania na płycie CD, k. 137v-138 – zeznania powoda, k. 138-138v – zeznania pozwanego).

Jabłka zostały nabyte przez T.B. (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością spółkę komandytowo – akcyjną w D., zakład w A.: 2 listopada 2020 r. – 33.160 kg, 3 listopada 2020 r. – 34.440 kg, 10 listopada 2020 r. – 30.900 kg. Produkty były odpowiedniej jakości. Jako dostawcę w dokumentach wskazano przedsiębiorstwo (...) (k. 9-11, 54-56 – potwierdzenia przyjęcia).

P. T. wystawił S. Z. (1) faktury: z 2 listopada 2020 r. nr F/2020/11/0001 na kwotę 18.569,60 zł netto, tj. 19.498,08 zł brutto, z 30-stodniowym terminem płatności, który upływał 2 grudnia 2020 r.; z 3 listopada 2020 r. nr F/2020/11/0002 na kwotę 19.286,49 zł netto, tj. 20.250,72 zł brutto, z 30-stodniowym terminem płatności, który upływał 3 grudnia 2020 r., 10 listopada 2020 r. nr F/2020/11/0003 na kwotę 17.613 zł netto, tj. 18.493,65 zł brutto, z 30-stodniowym terminem płatności, który upływał 10 grudnia 2020 r. (k. 6-8 – faktury VAT).

P. T. przesłał S. Z. (1) faktury za dostarczone jabłka do T.B. (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowo – akcyjnej w D.. Skontaktował się z nim L. Z. (1). P. T. poprosił o przyjęcie faktur, a dokonanie zapłaty, jak dokona tego odbiorca jabłek (k. 129v-130 [00:06:26-00:32:58] – zeznania L. Z. (1)).

W 2022 r. P. T. zwrócił się do L. Z. (1) o pozwolenie na wstawianie jabłek w imieniu firmy (...) do przedsiębiorstwa (...). L. Z. (1) na to się nie zgodził, ale za jego wstawiennictwem P. T. nawiązał współpracę z K. F. (k. 129v-130 [00:06:26-00:32:58] – zeznania L. Z. (1), k. 130 [00:33:09-00:48:37] – zeznania M. T.).

Pismem datowanym na 7 listopada 2022 r., doręczonym 10 listopada 2020 r., P. T. wezwał S. Z. (1) do zapłaty kwoty 147.113,62 zł, która obejmowała, m.in. należności z faktur o numerach (...). W odpowiedzi na wezwanie do zapłaty S. Z. (2) nie uznał zgłoszonego roszczenia o zapłatę. Wskazał na ustne ustalenia i dotychczasową praktykę, że płatność nastąpi, kiedy swoje zobowiązanie wykona T.B. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowo – akcyjna w D., której ogłoszono upadłość. Zaproponowano cesję wierzytelności przysługującą S. Z. (1) przeciw upadłemu. W odpowiedzi z 23 listopada 2022 r., doręczonej 29 listopada 2022 r., P. T. wskazał, że jedyne ustalenia co do terminu płatności, to te wskazane w fakturach (k. 12 – wezwanie do zapłaty, k. 13, 18 – potwierdzenia odbioru, k. 14-16 – pisma, k. 17 – potwierdzenie nadania).

L. Z. (1) nagrywał P. T., aby zdobyć dowód, że miały miejsce ustne ustalenia co do sprzedaży jabłek. P. T. podczas rozmowy nie zaprzeczył, że były ustne ustalenia, ale chciał uniknąć przedawnienia roszczenia (k. 113 – nagrania; k. 129v-130 [00:06:26-00:32:58] – zeznania L. Z. (1)).

Postanowieniem Sądu Rejonowego w Kielcach z 25 października 2022 r., sygn. akt KI1L/GU/70/2022, ogłosił upadłość T.B. (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółko (...) (k. 57-60 – odpis KRS).

Sąd dokonał ustaleń faktycznych w oparciu o zgromadzone w aktach, wymienione powyżej dokumenty, co do których autentyczności nie było wątpliwości. Oparto się także na zeznaniach powołanych w sprawie świadków, których wiarygodność nie była kwestionowana przez żadną ze stron. Nie budziły także wątpliwości Sądu. Jednak na zeznaniach M. T. oparto się jedynie częściowo, bowiem Sąd uznał, że jego depozycje nie mogły być wystarczającym potwierdzeniem zasad współpracy stron, z uwagi na fakt, że posiadał on wiedzę o warunkach współpracy między S. Z. (1) a P. T. jedynie od L. Z. (1), a więc osoby bezpośrednio związanej ze sporem stron.

Uznano również za przydatny w niniejszej sprawie dowód z nagrań zamieszczonych na płycie CD, które potwierdzały zeznania świadka L. Z. (1). Wiarygodność rozmowy nie budziła wątpliwości. W orzecznictwie przyjmuje się, że w postępowaniu cywilnym niedopuszczalne jest prowadzenie dowodu z nagrań uzyskanych w sposób przestępczy, z naruszeniem art. 267 k.k., jednak nie jest wyłączone wykorzystanie dowodu z niebędącego wynikiem przestępstwa nagrania utrwalającego rozmowę, w której uczestniczy nagrywający. Dowód z nagrania bez zgody jednego z uczestników rozmowy może dyskwalifikować okoliczności, w jakich nastąpiło nagranie, jeżeli wskazują one jednoznacznie na poważne naruszenie zasad współżycia społecznego, np. przez naganne wykorzystanie trudnego położenia, stanu psychicznego lub psychofizycznego osoby, z którą rozmowa była prowadzona. Brak zgody osoby nagrywanej na wykorzystanie nagrania jako dowodu wymaga przeprowadzenia oceny, czy dowód - ze względu na swoją treść i sposób uzyskania - nie narusza konstytucyjnie gwarantowanego (art. 47 Konstytucji) prawa do prywatności osoby nagranej, a jeżeli tak, to czy naruszenie tego prawa może znaleźć uzasadnienie w potrzebie zapewnienia innej osobie prawa do sprawiedliwego procesu (art. 45 Konstytucji) (wyrok SN z 22.04.2016 r., II CSK 478/15, OSNC-ZD 2018, nr 1, poz. 7). W ocenie Sądu, w realiach sprawy, nie zaistniały takie okoliczności, które uniemożliwiałyby wykorzystanie spornego nagrania dla celów dowodowych. Powód nie kwestionował, że to on był uczestnikiem rozmowy. Nie można podzielić zapatrywania, że nieznany był kontekst rozmów. Nagrania obejmują połączenia telefoniczne i dokumentują całość rozmów. Były one prowadzone spokojnie, nie wywierano w nich nacisków czy podstępu co do wypowiadanych oświadczeń rozmówcy. Sprawiały wrażenie komunikacji w relacjach koleżeńskich. Warto dodać, że nie stanowiły one samoistnego przesądzenia określonych faktów, a jedynie ich potwierdzenie. Przy tym niezasadne było powołanie się strony powodowej, w perspektywie omawianego źródła dowodowego, na przepisy o prekluzji dowodowej (art. 458 ⁵ kpc), podczas gdy sprawa była rozpoznawana z pominięciem przepisów o postępowaniu w sprawach gospodarczych.

Sąd również dokonał ustaleń na podstawie zeznań stron. Zeznania te zostały, co do zasady, uznane za wiarygodne. Sąd odmówił jedynie wiary zeznaniom powoda w zakresie, w jakim twierdził, iż otrzymał od pozwanego zapewnienie o niezwłocznej zapłacie za dostarczone jabłka. Twierdzenia te pozostają w sprzeczności z pozostałą częścią materiału dowodowego, w tym z treścią nagrania rozmowy samego powoda z synem pozwanego, podczas której powód nie zaprzeczył uprzednim ustaleniom co do zapłaty za towar dopiero po uzyskaniu zapłaty od końcowego odbiorcy.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Strony zawarły umowę sprzedaży w rozumieniu art. 535 kc, przy czym w sposób szczególny ustaliły, że zapłata za jabłka dostarczone przez powoda nastąpi w razie uzyskania zapłaty od końcowego odbiorcy, do którego powód dostarczał towar oraz po uzyskaniu tej zapłaty. Podkreślenia wymaga szczególny charakter i szczególne okoliczności nawiązania współpracy i zawarcia umowy między stronami. Powód sam przyznał w swoich zeznaniach, że nie chciał wstawić jabłka bezpośrednio do firmy (...).B. F., bo wiedział, że są problemy z płatnościami ze strony tej firmy (zeznania powoda – k. 137v). Pozwany zgodził się na przysługę względem powoda, który miał problemy ze zbyciem towaru, nie mając w tym żadnego interesu (sam powód wskazywał w zeznaniach: „ nie można podchodzić do tego tak, że to był dla niego jakiś zarobek” – k. 137v). P. T. dostarczał towar bezpośrednio do firmy (...).B. F., pozwany nie odnosił żadnych wymiernych korzyści z pośrednictwa, zatem w pełni wiarygodne były jego twierdzenia, że nie było umowy co do bezwarunkowej i natychmiastowej zapłaty za dostarczone przez powoda jabłka. Sąd uznał, zatem iż roszczenie powoda nie było wymagalne, mimo terminów płatności wskazanych na fakturach, zaś samo powództwo należało ocenić jako przedwczesne.

Dodatkowo należy wskazać, że – nawet przy przyjęciu odmiennego ustalenia w zakresie wymagalności dochodzonych roszczeń – powództwo podlegałoby oddaleniu na podstawie art. 5 kc, jako stanowiące nadużycie prawa. Jak już podkreślano powyżej, pozwany zdecydował się na bezinteresowną pomoc powodowi, który nie miał możliwości w inny sposób sprzedać towaru. Gdyby nie porozumienie z pozwanym, towar P. T. najprawdopodobniej uległby zepsuciu. Pozwany sam nie otrzymał zapłaty za swój towar dostarczony do T.B. (...) sp. z o.o. s.k.a., a powód decydując się na wytoczenie powództwa w niniejszej sprawie naruszył zasady: uczciwości kupieckiej, lojalności wobec kontrahenta i solidarności producentów rolnych. Takie działanie, w ocenie Sądu, nie zasługiwało na ochronę, dlatego w niniejszej sprawie brak było podstaw do uwzględnienia powództwa.

Mając na względzie przytoczone okoliczności oraz powołane przepisy Sąd orzekł jak w punkcie I wyroku.

O kosztach procesu rozstrzygnięto zgodnie z art. 98 § 1 kpc i odpowiedzialnością za wynik procesu. W sprawie oddalono powództwo w całości, dlatego za przegrywającego należało uznać powoda, który obowiązany był zwrócić koszty pozwanemu. W przedmiotowej sprawie pozwany poniósł następujące wydatki: 1) wynagrodzenie pełnomocnika – 5.400 zł; 2) opłata skarbowa od dokumentu pełnomocnictwa – 17 zł; 3) opłata od skargi na postanowienie o zabezpieczeniu – 100 zł (art. 25 ust. 2 uksc), łącznie – 5.517 zł. Zgodnie z zasadą unifikacji (art. 108 § 1 kpc) i zasadą odpowiedzialności za wynik procesu (art. 98 § 1 kpc), stronie wygrywającej proces należny jest zwrot kosztów całego postępowania we wszystkich instancjach, w tym również kosztów postępowań incydentalnych (chociażby je wygrała strona przeciwna), ale toczących się do czasu wydania orzeczenia kończącego sprawę co do meritum (postanowienie SN z 8.08.2012 r., III CZ 47/12, LEX nr 1231550). W świetle powyższego należało zasądzić od powoda na rzecz pozwanego sumę 5.517 zł. O odsetkach od kosztów procesu rozstrzygnięto na podstawie art. 98 § 1 ¹ kpc.

Sędzia Wojciech Karwat

Z/ odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powoda