Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Radomiu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 maja 2024 roku

Sąd Rejonowy w Radomiu V Wydział Gospodarczy w składzie:

Przewodniczący	sędzia Monika Podgórska
Protokolant	Izabela Nowakowska

po rozpoznaniu w dniu 27 maja 2024 roku w Radomiu na rozprawie

sprawy z powództwa P. Spółdzielni Mieszkaniowej w P.

przeciwko (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P.

o zapłatę

I.  zasądza od (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P. na rzecz P. Spółdzielni Mieszkaniowej w P. kwotę 54.507,34 zł (pięćdziesiąt cztery tysiące pięćset siedem złotych trzydzieści cztery grosze) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 19 września 2023 roku do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P. na rzecz P. Spółdzielni Mieszkaniowej w P. kwotę 8.143 zł (osiem tysięcy sto czterdzieści trzy złote) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 5.400 zł (pięć tysięcy czterysta złotych) tytułem opłaty za czynności adwokackie wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty.

Sygn. akt V GC 38/24

UZASADNIENIE

P. Spółdzielnia Mieszkaniowa w P. wniosła o zasądzenie na jej rzecz od (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P. kwoty 54.507,34 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 1 września 2023 roku do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. Uzasadniając swoje roszczenie powódka wskazała, że mimo uprawomocnienia się wyroku nakazującego pozwanej wydanie lokalu użytkowego położonego w P. przy ul. (...) – pozwana nadal korzysta z przedmiotowego lokalu. Tym samym powódka została pozbawiona możliwości wynajęcia tego lokalu i uzyskiwania czynszu. Powódka wezwała pozwaną do uiszczenia kwoty 54.507,34 zł stanowiącej: odszkodowanie za bezumowne korzystanie w wysokości odpowiadającej kwocie czynszu określonej w rozwiązanej umowie, opłaty eksploatacyjne oraz skapitalizowane odsetki za opóźnienie ( pozew - karty: 4-5 akt sprawy).

W dniu 27 listopada 2023 roku referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Radomiu wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym w przedmiotowej sprawie ( nakaz zapłaty w sprawie V GNc 1857/23 - karta 22 akt sprawy).

Pozwana wniosła sprzeciw od nakazu zapłaty domagając się oddalenia powództwa oraz zasądzenia na jej rzecz od powódki kosztów procesu. Podniosła, iż nie zostały rozliczone nakłady konieczne w kwocie 2.000.000 zł, których wartość przewyższa kwotę wskazaną w pozwie. Pozwana złożyła oświadczenie o kompensacie wzajemnych zobowiązań. Powódka wyraziła zgodę na rozbudowę wynajmowanego lokalu, co też pozwana uczyniła na własny koszt ( sprzeciw od nakazu zapłaty – karty: 27-29 akt sprawy).

Powódka odnosząc się do zarzutów podniesionych w sprzeciwie od nakazu zapłaty wskazała, że kwestionuje zarzut potrącenia, gdyż pozwanej nie przysługiwały żadne wierzytelności wobec powódki. Powołane przez pozwaną nakłady stanowią samowolę budowlaną, a przez to nie tylko nie podnoszą wartości nieruchomości, ale skutkować będą koniecznością poniesienia przez powódkę kosztów rozbiórki dobudowanego pomieszczenia ( pismo procesowe – karta 40 akt sprawy).

Sąd Rejonowy ustalił i rozważył, co następuje:

P. Spółdzielnia Mieszkaniowa w P. zawarła w dniu 16 listopada 2011 roku ze (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P. umowę najmu lokalu użytkowego położonego w P., przy ul. (...) ( umowa – karty: 14 i verte oraz aneks, obowiązujący od 1 marca 2015 roku – karta 15 akt sprawy).

Sąd Rejonowy w Radomiu wyrokiem z dnia 19 maja 2022 roku, wydanym sprawie V GC 693/21 nakazał (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P., aby opuścił, opróżnił i wydał P. Spółdzielni Mieszkaniowej w P. lokal użytkowy o pow. 420 m ² znajdujący się w budynku położonym przy ul. (...) w P. wraz z osobami i rzeczami reprezentującymi prawa (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P.. Wyrok ten uprawomocnił się w dniu 13 czerwca 2023 roku ( fakt znany z urzędu z uwagi na orzekanie przez sędziego referenta w powołanej sprawie).

Przedmiotowy lokal nadal znajduje się w posiadaniu (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P. ( okoliczność niesporna). Począwszy od 1 marca 2015 roku czynsz najmu wynosił 4.770,71 zł brutto ( aneks do umowy – karta 15 akt sprawy).

Na stronie pozwanej, w związku ze wskazanym wyrokiem Sądu Rejonowego w Radomiu wydanym sprawie V GC 693/21, a wcześniej w związku z wygaśnięciem umowy, której bezsprzecznie była stroną - spoczywał obowiązek zwrotu lokalu. Pozwana niewątpliwie była odpowiedzialna za to, aby wydać powódce lokal użytkowy w stanie wolnym od osób i rzeczy, czego nie uczyniła.

Powódka domaga się opłat za bezumowne korzystania, a zatem podstawę prawną powództwa stanowi art. 225 k.c w zw. z art. 230 k.c. Nie budzi bowiem wątpliwości, że pozwana jako posiadacz przedmiotowego lokalu pozostawała w złej wierze od chwili rozwiązania z nią umowy o najem tego lokalu. W zakresie wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy, obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Roszczenia z art. 224-230 k.c. mają charakter roszczeń uzupełniających w stosunku do zasadniczego roszczenia ochronnego z zakresu prawa własności, jakim jest żądanie wydania rzeczy (art. 222 § 1 k.c.). Ich funkcją jest umożliwienie właścicielowi uzyskania od posiadacza majątkowej rekompensaty za bezprawne korzystanie z rzeczy, w tym pobieranie pożytków. Przy czym powszechnie przyjmuje się, że normy zawarte w art. 224-230 k.c. mają charakter przepisów szczególnych w stosunku do ogólnych regulacji dotyczących naprawienia szkody, czy odnoszących się do bezpodstawnego wzbogacenia.

Zgodnie z art. 225 k.c. w zw. z art. 224 § 2 k.c. i art. 230 k.c. posiadacz (samoistny oraz zależny) pozostający w złej wierze zobowiązany jest do zapłaty na rzecz właściciela wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy. Przy czym wysokość tego wynagrodzenia, jak powszechnie przyjmuje się, powinna odpowiadać stawkom rynkowym za korzystanie z danego rodzaju rzeczy w określonych warunkach przy uwzględnieniu czasu posiadania rzeczy przez adresata roszczenia ( m.in. wyrok Sądu Najwyższego z 7 kwietnia 2000 r., IV CKN 5/00, wyrok Sądu Najwyższego z 15 września 2005 r., II CK 61/05). Zarazem w przypadku roszczenia uzupełniającego z tytułu wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z rzeczy, jako nie stanowiącego stricte roszczenia odszkodowawczego, nie jest konieczne wykazanie przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej – to jest powstania szkody w majątku właściciela rzeczy, działania posiadacza mającego charakter czynu niedozwolonego oraz istnienia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy czynem niedozwolonym a powstałą na skutek tego szkodą. Wynagrodzenie to jest niezależne od tego, czy właściciel poniósł z tego tytułu jakąkolwiek szkodę, czy posiadacz efektywnie korzystał z rzeczy. Wysokość wynagrodzenia jest niezależna od rzeczywistych strat właściciela i rzeczywistych korzyści odniesionych przez posiadacza. W przedmiotowej sprawie występują przesłanki uzasadniające zasądzenie na rzecz powódki świadczenia na podstawie art. 225 w zw. z art. 230 k.c. Pozwana bowiem posiadała lokal użytkowy stanowiący własność powódki bez tytułu prawnego, przy czym posiadanie to wykonywane było w złej wierze.

Zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie stanowiskiem, za podstawę ustalenia wysokości należnego właścicielowi wynagrodzenia przyjmowana jest stawka rynkowa, stosowana za korzystanie z danego rodzaju rzeczy i czas posiadania rzeczy bez tytułu prawnego ( uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 1984 r., sygn. akt III CZP 20/84; a także uchwały Sądu Najwyższego: z dnia 7 stycznia 1998 r., sygn. akt III CZP 62/97 i z dnia 17 czerwca 2005 r., sygn. akt III CZP 29/05). W odniesieniu do rzeczy będących przedmiotem najmu lub dzierżawy, wynagrodzenie obejmować powinno to, co właściciel mógłby uzyskać, gdyby oddał rzecz w najem lub dzierżawę. Wynagrodzenie takie, obejmuje to wszystko, co uzyskałby właściciel, gdyby rzecz wynajął, wydzierżawił lub oddał do odpłatnego korzystania na podstawie innego stosunku prawnego, a o wysokości należnego właścicielowi wynagrodzenia z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości decydują stawki rynkowe za korzystanie z danego rodzaju rzeczy w określonych warunkach i czas posiadania rzeczy przez adresata roszczenia.

Zgodnie z ogólną regułą rozkładu ciężaru dowodu wynikającą z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Potwierdzeniem zasady kontradyktoryjności procesu cywilnego są również przepisy art. 3 k.p.c. i 232 k.p.c.

W niniejszej sprawie jako podstawę do wyznaczenia wartości wynagrodzenia z tytułu bezumownego korzystania z lokalu powódka przyjęła stawkę czynszu najmu istniejąca w dniu zakończenia obowiązywania umowy, tj. w kwocie 4.770,71 zł brutto. Miesięcznie naliczana kwota obejmowała także opłaty eksploatacyjne, w związku z czym powódka naliczała kwotę 5.033,85 zł ( zestawienie naliczeń – karty: 11-13 akt sprawy).

Pozwana nie odniosła się do załączonego do pozwu stanu konta, nie kwestionowała wysokości naliczanej miesięcznie kwoty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie, w związku z czym Sąd uznał, ten fakt za przyznany na podstawie art. 230 k.p.c.

Pozwana nie odniosła się także do żądanej w pozwie wartości skapitalizowanych odsetek ustawowych. W tej kwestii wskazać należy na utrwalony w orzecznictwie pogląd, że wynagrodzenie za korzystanie z cudzej rzeczy nie oparte na tytule prawnym nie dzieli się na świadczenia okresowe, lecz jest należnością jednorazową za cały okres korzystania z rzeczy (uchwała SN z 18.4.1974 r., III CZP 20/74; uchwała SN z 24.10.1972 r., III CZP 70/72; wyrok SN z 04.12.1980 r., II CR 501/80). Z uwagi na to, że termin spełnienia świadczenia stanowiącego wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z rzeczy nie jest oznaczony, ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania (art. 455 k.c.). Opóźnienie w spełnieniu świadczenia skutkuje powstaniem roszczenia o odsetki za czas opóźnienia (art. 481 § 1 k.c.). Powódka wykazała, że poszczególne zobowiązania z tytułu bezumownego korzystania z lokalu przekształciły się w terminowe wskutek wezwań do zapłaty. Powódka bowiem za każdym razem w przypadku zaistnienia wymagalności świadczenia kierowała do pozwanej faktury, stanowiące jednocześnie rodzaj wezwania do zapłaty. W treści faktur wyraźnie wskazana była kwota do zapłaty, tytuł z jakiego ona wynika, sposób i termin płatności (zapisy zawarte w kolumnie ”opis operacji” – karty: 11-13 akt sprawy). Wyliczeń tych pozwana nie zakwestionowała. Przyjmując zatem, że w okresie od listopada 2022 roku do sierpnia 2023 roku nastąpiło bezumowne korzystania z lokalu, a wyliczona ostatecznie stawka stanowi wartość szkody w postaci utraconych korzyści zasadnym w ocenie Sądu było zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki z tego tytułu kwoty 54.507,34 zł zgodnie z rozliczeniem dołączonym do pozwu ( karty: 11-13 akt sprawy). Sąd uwzględnił także roszczenie powódki co do należności ubocznych, gdyż powódka wezwała pozwaną do zapłaty kwoty wskazanej w pozwie w terminie 3 dni pismem doręczonym pozwanej w dniu 15 września 2022 roku ( wydruk śledzenia przesyłki – karty 18-19 akt sprawy). Przy czym jak początkowy termin naliczania należności ubocznych Sąd wskazał 19 września 2023 roku z uwagi na datę doręczenia wezwania oraz upływ zakreślonego na zapłatę terminu. Ponadto Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powódki odsetki ustawowe za opóźnienie, a nie odsetki ustawowe w transakcjach handlowych, gdyż stosunek prawny z którego powódka wywodzi swoje roszczenia nie jest transakcją handlową w rozumieniu przepisów ustawy z dnia o z dnia 8 marca 2013 roku o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych.

Sąd nie uwzględnił wniosków dowodowych strony pozwanej zgłoszonych na rozprawie z uwagi na fakt, iż zgodnie z art. 458 ⁵ § 1 k.p.c. pozwana powinna wszystkie dowody powołać w sprzeciwie od nakazu zapłaty, szczególnie, że stanowisko powódki w przedmiocie „kompensaty” nakładów – było jej znane wcześniej. Wniosek dowodowy został sformułowany w sposób uniemożliwiający jego uwzględnienie, gdyż nie ma podstaw do zlecania sporządzenia opinii inspektorowi nadzoru. Oddalenie wniosków dowodowych nie pozbawia pozwanej możliwości dochodzenia zwrotu nakładów w odrębnym postępowaniu.

W ocenie Sądu nie ma podstaw do uznania, iż wniesienie pozwu stanowi przejaw nadużycia prawa. Przede wszystkim wskazać należy na ugruntowany w orzecznictwie podgląd, iż na nadużycie prawa nie może powołać się strona, która sama nadużywa prawa. Strona pozwana nie wykonując prawomocnego wyroku wydanego w sprawie V GC 693/21 i uzyskując korzyści majątkowe w wyniku dalszego korzystania z lokalu użytkowego w celu prowadzenia działalności gospodarczej – niewątpliwie nadużywa prawa. Sąd nie stwierdził także, by uwzględnienie powództwa było sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Umowa łącząca strony uległa rozwiązaniu w 2021 roku. Pozwana zatem miała świadomość, iż począwszy od dnia rozwiązania umowy najmu – korzysta z lokalu powódki bez podstawy prawnej, co może skutkować żądaniem wydania lokalu. Pozwana dysponowała zatem czasem na reorganizację prowadzonej działalności gospodarczej. Powoływanie się aktualnie na konieczność zwolnienia pracowników w związku z utratą dotychczasowego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, stanowi – w ocenie Sądu – próbę wywarcia nacisku na Sąd i powódkę pod pretekstem ochrony interesów pracowniczych.

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w punkcie pierwszym wyroku na podstawie art. 225 k.c w zw. z art. 230 k.c. i art. 455 k.c. i art. 482 § 1 k.c.

Sąd obciążył pozwaną obowiązkiem zwrotu na rzecz powódki kosztów procesu – zgodnie z wyrażoną w art. 98 § 1 i 3 k.p.c. zasadą odpowiedzialności za wynik procesu (zgodnie z którą strona przegrywająca zobowiązana jest zwrócić swojemu przeciwnikowi poniesione przez niego koszty procesu) oraz zasadą kosztów celowych (niezbędnych do celowego dochodzenia swoich praw i celowej obrony). Kosztów wymienionych w art. 98 nie można uznać za zbędne. Pod pojęciem kosztów postępowania cywilnego należy rozumieć więc wszelkie koszty ponoszone przez podmioty postępowania w związku z jego tokiem. Koszty postępowania cywilnego obejmują zatem: koszty sądowe, na które składają się opłaty sądowe (opłata i opłata kancelaryjna), podlegające zwrotowi wydatki sądowe, koszty mediacji, koszty związane z udziałem strony występującej osobiście lub reprezentowanej przez pełnomocnika niewykwalifikowanego, na które składają się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie, koszty zastępstwa procesowego strony przez pełnomocnika wykwalifikowanego, na które składają się jego wynagrodzenie i poniesione wydatki, w tym opłata skarbowa od pełnomocnictwa ( uchwała Sądu Najwyższego z dnia 12 marca 2003 roku, w sprawie III CZP 2/03). Mając na uwadze powyższe za koszty spełniające wskazane warunki, a poniesione przez powódkę, która spór wygrała Sąd uznał: opłatę za czynności adwokackie ustaloną na podstawie § 2 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. poz. 1800) – 5.400 zł, opłatę skarbową od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł oraz opłatę od pozwu w kwocie 2.726 zł. Opłatę za czynności adwokackie Sąd ustalił na poziomie stawki minimalnej. Sąd podziela bowiem stanowisko orzecznictwa i doktryny prawniczej, że ustawodawca określając wysokość stawek minimalnych wynagrodzenia profesjonalnych pełnomocników za poszczególne czynności lub za udział w postępowaniach rozważył i uwzględnił wszelkie okoliczności charakterystyczne dla danego typu spraw. Tym samym w stawkach minimalnych odzwierciedlona została swoista wycena koniecznego nakładu pracy pełnomocnika związana ze specyfiką określonego rodzaju postępowań. Jednocześnie ustawodawca pozostawił sądom orzekającym możliwość uwzględnienia nadzwyczajnych, szczególnych okoliczności, które pojawiając się w danej sprawie zwiększają nakład pracy niezbędnej do prawidłowej realizacji obowiązków profesjonalnego pomocnika procesowego. Brak jest przesłanek zasądzenia wynagrodzenia wyższego od stawek minimalnych w przedmiotowej sprawie, gdyż okoliczności wskazane w § 15 ust. 3 cytowanego rozporządzenia nie wystąpiły, a skala aktywności pełnomocnika powódki pozostawała na przeciętnym poziomie.

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł w punkcie trzecim wyroku na podstawie powołanych przepisów.