Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Radomiu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 września 2024 roku

Sąd Rejonowy w Radomiu V Wydział Gospodarczy w składzie:

Przewodniczący	sędzia Monika Podgórska
Protokolant	Katarzyna Musiałek

po rozpoznaniu w dniu 13 września 2024 roku w Radomiu na rozprawie

sprawy z powództwa K. P.

przeciwko P. M.

o zapłatę

I.  zasądza od P. M. na rzecz K. P. kwoty:

- 18.756,27 zł (osiemnaście tysięcy siedemset pięćdziesiąt sześć złotych dwadzieścia siedem groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 19 czerwca 2023 roku do dnia zapłaty,

- 317,63 zł (trzysta siedemnaście złotych sześćdziesiąt trzy grosze) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 25 lipca 2023 roku do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od P. M. na rzecz K. P. kwotę 2.713,48 zł (dwa tysiące siedemset trzynaście złotych czterdzieści osiem groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty.

Sygn. akt V GC 35/24

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym w elektronicznym postępowaniu upominawczym w dniu 25 lipca 2023 roku K. P. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od P. M. kwoty 25.532,63 zł wraz
z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi od kwoty 25.215 zł od dnia 19 czerwca 2023 roku do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Uzasadniając swoje roszczenie powód wskazał, że zawarł z pozwanym ustną umowę wykonania usługi – ułożenia kostki brukowej w miejscowości S.. Po jej wykonaniu wystawił m.in. fakturę nr (...) na kwotę 25.215 zł brutto, płatną do dnia 17 czerwca 2023 roku. Pozwany kwot tej nie uiścił. Pozew obejmuje także rekompensatę równowartości 70 euro za koszty dochodzenia należności w wysokości 317,63 zł ( pozew w (...) karty: 12-15 oraz pozew – karty: 4-7 akt sprawy).

Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Lublin-Zachód w Lublinie w dniu 30 sierpnia 2023 roku wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym w sprawie VI Nc-e (...) ( nakaz zapłaty - karta 14 akt sprawy).

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu wg norm przepisanych. Podniósł, że – zgodnie z prośbą powoda – uiścił na jego rzecz w gotówce dwukrotnie po 10.000 zł oraz 1.350 euro po kursie 4,50 zł. Kwoty te zostały przekazane M. P.. Powód sms-em potwierdził zapłatę 32.200 zł netto, a tym samym – 39.6060 zł brutto. Faktura załączona do pozwu dotyczy powołanych płatności. Faktura nie została wystawiona w sposób uzgodniony przez strony, a jednodniowy termin zapłaty jest niespotykany w transakcjach tego typu. W ocenie pozwanego powód wystawiając przedmiotową fakturę próbuje wyłudzić nienależne świadczenie. Wystawione przez powoda 2 faktury opiewają łącznie na 40.215 zł. Pozwany natomiast zapłacił powodowi 41.075 zł. faktura załączona do pozwu nie zawiera mechanizmu podzielonej płatności, a wskazany w jej treści sposób zapłaty – nie odpowiada rzeczywistości. Z tych względów pozwany faktury tej nie zaksięgował. Pozwany poniósł stratę z tego tytułu w wysokości 4.715 zł z uwagi na brak możliwości odliczenia podatku. Prace wykonane przez powoda nie zostały zakończone do dnia dzisiejszego, chodnik nie został odebrany. Pozwany wykonał na swój koszt przepustu, które miał wykonać powód. Ponadto nie został rozliczony koszt pracy koparki, który miał być pokryty po połowie przez strony. Pozwanemu przysługuje roszczenie wobec powoda wynikające z zawyżenia składki zdrowotnej, VAT, podatku dochodowego na skutek niezaksięgowania faktury, wykonania przepustów oraz usunięcia wad w pracach powoda ( sprzeciw od nakazu zapłaty – karty: 24-24 akt sprawy).

W odpowiedzi na pozew strona pozwana podtrzymała stanowisko wyrażone w sprzeciwie od nakazu zapłaty wraz z jego uzasadnieniem ( odpowiedź na pozew – karty: 65-66 akt sprawy).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

K. P. i P. M. w kwietniu 2023 roku zawarli ustną umowę, w wykonaniu której P. M. zobowiązał się do ułożenia kostki brukowej w cenie po 50 zł za m ², ułożenia obrzeży w cenie po 15 zł za mb oraz krawężnika w cenie po 25 zł za mb ( wydruk wiadomości sms z 8 kwietnia 2023 roku - karta 67 akt sprawy).

Pomiędzy 1 a 3 czerwca 2023 roku P. M. zapłacił K. P. na poczet należnego wynagrodzenia łącznie 32.200 zł netto. W trakcie wykonywania prac strony umowy uzgodniły, ż K. P. dodatkowo wykona rozbiórkę kostki na przystanku oraz przepusty. Po wykonaniu prac K. P. określił wysokość należnego mu wynagrodzenia na kwotę 60.610 zł netto wg wyliczenia:

- 396 mb obrzeży po 20 zł za mb

- 822 m ² kostki brukowej po 50 zł za m ²,

- 369 mb krawężnika po 25 zł za mb,

- rozbiórka kostki na terenie przystanku 31 m ² po 15 zł za m ²,

- przepusty 1.900 zł ( wydruk wiadomości sms z 3 czerwca 2023 roku- karta 68 akt sprawy).

P. M. zapłacił K. P. na poczet wynagrodzenia kwotę 1.180 euro ( zeznania powoda – karta 94 verte akt sprawy).

Stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił na podstawie zeznań stron, w zakresie w jakim były one zgodne oraz wiadomości sms, które – jako jedyne w sprawie - stanowiły dowód obiektywny, szczególnie iż pochodziły z okresu, w którym strony nie były jeszcze w sporze. Zeznania świadka A. M. Sąd uznał za niewiarygodne z uwagi na brak jakichkolwiek innych dowodów potwierdzających powołane przez świadka ustalenia stron, w powiązaniu z faktem, iż świadek jest osobiście zainteresowany wynikiem postępowania z uwagi na wykonanie usługi korytowania pod chodnik. Wysokość kwoty uiszczonej w euro Sąd przyjął w wartości wskazanej przez powoda – jako niespornej co do tej wysokości, gdyż pozwany nie przedstawił żadnych wiarygodnych dowodów dla wykazania, że uiścił kwotę wyższą.

Sąd Rejonowy rozważył, co następuje:

Strony zawarły umowę zbliżoną do umowy o dzieło. Jej treść Sąd ustalił w oparciu o jedyne obiektywne dowody - wiadomości sms. Pozwany, poza swoimi zeznaniami, nie zaoferował żadnych dowodów dla wykazania innych ustaleń co do cen jednostkowych za poszczególne prace. Racjonalnym działaniem osoby, dbającej w sposób należy o własne interesy, jest reakcja na wiadomość sms o treści jak z dnia 8 kwietnia 2023 roku czy 3 czerwca 2023 roku, o ile – jej zdaniem – zawiera informacje niezgodne z ustaleniami. Aktualnie naturalną tendencją jest pozyskiwanie w sytuacjach spornych dowodów na potwierdzenie wykonanych czynności, czy własnego stanowiska. Do takich sytuacji zaliczyć należy odebranie wiadomości sms od powoda z dnia 8 kwietnia 2023 roku czy 3 czerwca 2023 roku. Brak jest udokumentowanej reakcji ze strony pozwanego, co oznacza, iż zapisy zawarte w powołanych wiadomościach sms były zgodne z ustaleniami stron i rzeczywistością. Pozwany – jako przedsiębiorca – z pewnością ma wiedzę w przedmiocie dokumentacji prowadzonej nawet zwyczajowo w związku z wykonaniem prac budowlanych, w tym protokołów z obmiaru wykonanych prac. Skoro takiego dokumentu nie sporządzono – przyjąć należy, iż pozwany nie miał uwag co do prawidłowości obmiaru powykonawczego zawartego w sms-ie z 3 czerwca 2023 roku. Analogicznie Sąd ocenił zarzut pozwanego odnoszący się do jakości wykonanych prac. Zdjęcia załączone do sprzeciwu od nakazu zapłaty mogą pochodzić z terenu innej budowy. Pozwany, będący profesjonalistą w branży budowlanej, nie dochował należytej staranności w dokumentowaniu jakości wykonanych przez powoda prac, jak i ustaleń umownych.

Reasumując – pozwany nie wykazał, że powód wykonał prace wadliwie, jak również nie wykazał faktu złożenia reklamacji tych prac i nie określił żądania z tytułu wadliwości przedmiotu umowy. Przyjmując, iż pozwany zgłosił zarzut potrącenia (jakkolwiek formalnego oświadczenia o potrąceniu nie udokumentował), to nie wykazał istnienia oraz wysokości wierzytelności wzajemnej. Należy podkreślić, iż z sms od M. P. „Koparka prawie cały czas po twojej stronie” ( wydruk – karta 67 akt sprawy) – pomijając w tym miejscu jego uprawnienia do reprezentowania powoda - nie wynika w jakim zakresie powód miałby partycypować w kosztach pracy koparki oraz jaką uzgodniono stawkę za pracę koparki.

Podniesiony przez pozwanego zarzut nieprawidłowego wystawienia faktury nie wpływa na ocenę merytoryczną roszczenia, ani jego wymagalność. Jest to dokument rozliczeniowy, wystawiany dla celów podatkowych, nie kreuje on stosunku prawnego, ani nie wpływa na obowiązek zapłaty wynagrodzenia.

Koncepcja pozwanego co do wadliwości faktury załączonej do pozwu nie jest spójna, skoro niesporna faktura (...) na 15.000 zł brutto ( karta 79 akt sprawy) nie zawiera zapisu o mechanizmie podzielonej płatności. W odniesieniu do powołanej powyżej faktury pozwany nie formułował zastrzeżeń i można wnioskować, że ją zaksięgował skoro zapłacił należność z tej faktury. W przypadku należności z tej faktury termin zapłaty również określono na 1 dzień.

Ubocznie wskazać należy, iż Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. w wyroku z dnia 8 grudnia 2023 roku (sygn. III SA/Wa 1473/23) stwierdził, że podatnik może odliczyć VAT nawet jeśli nie otrzymał faktury od nieuczciwego kontrahenta. Sąd wskazał, że z brzmienia przepisów ustawy o VAT nie można wnioskować, że odliczenie VAT jest możliwe tylko z dokumentu nazwanego fakturą.

Sąd uznał także za nielogiczny zarzut zapłaty należności z faktury załączonej do pozwu.

Powód 3 czerwca 2023 roku potwierdził zapłatę 32.200 zł netto wskazując, iż do dopłaty pozostało 28.410 zł. Sporna faktura opiewa na 20.500 zł (netto). Różnica wskazanych kwoty wynosi 7.910 zł. Nie ma podstaw do przyjęcia, iż różnica ta odpowiada wpłacie dokonanej w euro, gdyż jest znacznie wyższa.

Kwota 32.200 zł netto wskazana jako uiszczona odpowiada: 20.000 zł – czyli kwocie uiszczonej gotówką oraz kwocie netto z niespornej faktury (ok. 12.200 zł). Dopłata 28.410 zł netto wskazuje na kwotę o 6.534,30 zł wyższą (23% VAT), a faktura na taką kwotę nie została wystawiona.

Kwota 20.500 zł netto ze spornej faktury nie odpowiada wpłatom gotówkowym – jest wyższa o 500 zł. Kwota brutto ze spornej faktury - 25.125 zł także nie odpowiada wpłatom gotówkowym, łącznie z wpłatą w euro w kwocie niespornej (1.180 po uśrednionym kursie z okresie 3-16 czerwca 2023 roku - 4,45 zł = 5.251 zł)

Sąd uznał, iż powód z należnego mu wynagrodzenia nie otrzymał 20.500 zł netto. Powód nie wyjaśnił dlaczego zafakturował akurat taką kwotę netto, która nie zgadzała się ze wskazaną w sms-ie z dnia
3 czerwca 2023 roku - była niższa o 7.910 zł netto. Kwota różnicy z kolei nie odpowiada kwocie przekazanej w euro, nawet w wysokości wskazywanej przez pozwanego (6.007,50 zł po kursie 4,45 zł). W replice na odpowiedź na pozew pełnomocnik powoda enigmatycznie wskazał, że dochodzona w pozwie kwota dotyczy częściowego rozliczenia robót. Biorąc pod uwagę powyżej wskazaną różnicę zupełnie niezrozumiałe jest pominięcie w tej fakturze, w zasadzie końcowej, kwoty 7.910 zł netto. Powód nie wyjaśnił, czy zaliczył na poczet wynagrodzenia kwotę w euro i w jaki sposób. Skoro zapłata w euro nastąpiła przed wystawieniem spornej faktury, kwota w fakturze powinna już ją uwzględniać, ale – jak wynika z powyższego rozliczenia – nie można jej w żaden sposób „dopasować”.

W związku z powyższym Sąd obniżył kwotę netto dochodzoną w pozwie o równowartość kwoty uiszczonej w euro, a zatem o 5.251 zł (1.180 euro x 4,45 zł – uśredniony kurs z okresu pomiędzy 3 a 16 czerwca 2023 roku), następnie różnicę (15.249 zł) podwyższył o VAT i zasądził tytułem wynagrodzenia za wykonane przez powoda prace kwotę 18.756,27 zł, o czym orzekł na podstawie art. 627 k.c. w związku z art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c.

Do umowy zawartej przez strony znajdowały zastosowanie przepisy ustawy z dnia 8 marca 2013 roku o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych, gdyż stronami umowy byli przedsiębiorcy w rozumieniu art. 4 pkt 1 tej ustawy, a przedmiotem umowy - usługi.

Z treści art. 7 ust. 1 powołanej ustawy wynika, iż odsetki w niej uregulowane przysługują od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego jeśli wierzyciel spełnił swoje świadczenie i nie otrzymał za nie zapłaty. Wobec powyższego Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych na podstawie powyżej powołanego przepisu, zgodnie z żądaniem pozwu.

Stosownie do art. 10 ust. 1 i 1a w/w ustawy wierzycielowi, od dnia nabycia uprawnienia do odsetek, o którym mowa w art. 7 ust. 1 lub art. 8 ust. 1, bez wezwania, przysługuje od dłużnika z tytułu rekompensaty za koszty odzyskiwania należności równowartość kwoty 40, 70 lub 100 euro (zależnie od wysokości wierzytelności) przeliczonych na złote według średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne. Wobec powyższego Sąd uznał roszczenie powoda za zasadne także w zakresie kwoty 317,63 zł, stanowiącej równowartość 70 euro, której wysokość została ustalona zgodnie z zasadami określonymi w powołanym powyżej przepisie.

Zgodnie z wyrażoną w art. 98 § 1 i 3 k.p.c. zasadą odpowiedzialności za wynik procesu - strona przegrywająca zobowiązana jest zwrócić swojemu przeciwnikowi poniesione przez niego koszty procesu niezbędne do celowego dochodzenia swoich praw i celowej obrony. Celowość kosztów ustawodawca łączy z czynnością dochodzenia praw (przez stronę powodową) i celowej obrony (przez stronę pozwaną). Jakkolwiek pojęcie "niezbędności" podlega ocenie sądu, to jednak kosztów wymienionych w art. 98 nie można uznać za zbędne. Pod pojęciem kosztów postępowania cywilnego należy rozumieć więc wszelkie koszty ponoszone przez podmioty postępowania w związku z jego tokiem. Koszty postępowania cywilnego obejmują: koszty sądowe, na które składają się opłaty sądowe (opłata i opłata kancelaryjna), podlegające zwrotowi wydatki sądowe, koszty mediacji, koszty związane z udziałem strony występującej osobiście lub reprezentowanej przez pełnomocnika niewykwalifikowanego, na które składają się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie, koszty zastępstwa procesowego strony przez pełnomocnika wykwalifikowanego, na które składają się jego wynagrodzenie i poniesione wydatki, w tym opłata skarbowa od pełnomocnictwa ( uchwała Sądu Najwyższego z dnia 12 marca 2003 roku, w sprawie III CZP 2/03). Mając na uwadze powyższe za koszty spełniające wskazane warunki, a poniesione przez strony, Sąd uznał: opłatę od pozwu 1.277 zł, opłaty za czynności adwokackie i radcy prawnego ustalone na podstawie § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. poz. 1804) i § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. poz. 1800) – 7.200 zł (2 x 3.600 zł) i opłaty od pełnomocnictw w kwocie łącznej 34 zł (2 x 17 zł).

Opłaty za czynności zawodowych pełnomocników Sąd ustalił na poziomie stawki minimalnej. Sąd podziela bowiem stanowisko orzecznictwa i doktryny prawniczej, że ustawodawca określając wysokość stawek minimalnych wynagrodzenia profesjonalnych pełnomocników za poszczególne czynności lub za udział w postępowaniach rozważył i uwzględnił wszelkie okoliczności charakterystyczne dla danego typu spraw. Tym samym w stawkach minimalnych odzwierciedlona została swoista wycena koniecznego nakładu pracy pełnomocnika związana ze specyfiką określonego rodzaju postępowań. Jednocześnie ustawodawca pozostawił sądom orzekającym możliwość uwzględnienia nadzwyczajnych, szczególnych okoliczności, które pojawiając się w danej sprawie zwiększają nakład pracy niezbędnej do prawidłowej realizacji obowiązków profesjonalnego pomocnika procesowego. Brak jest przesłanek zasądzenia wynagrodzenia wyższego od stawek minimalnych w przedmiotowej sprawie, gdyż wskazane powyżej okoliczności nie wystąpiły, a skala aktywności pełnomocników stron pozostawała na przeciętnym poziomie.

Sąd Rejonowy podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w uchwale z dnia 10 kwietnia 2024 roku podjętej w sprawie III CZP 53/23, zgodnie z którym w sprawie zainicjowanej pozwem wniesionym w terminie trzech miesięcy od dnia wydania postanowienia o umorzeniu elektronicznego postępowania upominawczego sąd, rozstrzygając o kosztach procesu na żądanie strony, uwzględnia jedną opłatę za czynności pełnomocnika w wysokości odpowiadającej temu postępowaniu. W ocenie Sądy Rejonowego prawodawca celowo zróżnicował wysokość kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniach, w których wydawany jest nakaz zapłaty od postępowań rozpoznawanych w trybie zwyczajnym i nie było wolą prawodawcy sumowanie stawek minimalnych. Odmienne stanowisko otwierałoby możliwość celowego wnoszenia przez pełnomocników pozwów w elektronicznym postępowaniu upominawczym przed wszczęciem postępowania zwyczajnego, bez realnej szansy uzyskania nakazu zapłaty w tym trybie, wyłącznie w celu uzyskania wyższych kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu zwyczajnym. Zdaniem Sądu niewłaściwym byłoby także premiowanie strony dodatkowymi kosztami w przypadku nieskutecznego zakończenia elektronicznego postępowania upominawczego.

Przepis art. 100 k.p.c. uzupełnia zasadę odpowiedzialności za wynik procesu, wprowadzając zasadę kompensaty (zniesienia kosztów) oraz zasadę ich stosunkowego rozdziału. W wypadku zatem, kiedy obie strony procesu w równym lub różnym stopniu wygrały i przegrały proces orzeczenie o kosztach procesu może przybrać trzy różne postacie, a mianowicie:

1) wzajemnego zniesienia kosztów – jeżeli strony w równym lub niemal równym stopniu wygrały i przegrały proces;

2) stosunkowego rozdzielenia kosztów – jeżeli sąd uwzględnił tylko część roszczenia (roszczeń) powoda, w zależności od stopnia tego uwzględnienia;

3) zwrotu wszystkich kosztów – jeżeli przeciwnik strony uległ tylko w nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu.

Pozwany przegrał spór w 74,38%:

25.215 zł – 100%

18.756,27 zł – x

x = 74,38%

W związku z powyższym pozwany powinien ponieść koszt procesu odpowiadające 74,38% sumy tych kosztów – to jest w kwocie 6.330,48 zł (8.511 x 74,38%). Pozwany wydatkował na ten cel kwotę 3.617 zł, a zatem kwotę niższą o 2.713,48 zł. Wobec powyższego taką kwotę zgodnie z powyżej przestawionymi zasadami rozliczania kosztów procesu, powinien powodowi zwrócić pozwany, co mając na uwadze Sąd orzekł w punkcie trzecim wyroku na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z art. 100 k.p.c.