Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Radomiu

UZASADNIENIE

W dniu 11 marca 2022 roku do tut. Sądu wpłynął pozew A. M. działającej w imieniu małoletnich córek K. S. i B. S. o podwyższenie alimentów od D. S. z kwoty po 50 złotych miesięcznie na rzecz każdej z nich do kwoty po 600 złotych na rzecz każdej z córek. W uzasadnieniu wskazała, że pozwany D. S. nie przyczynia się w jakikolwiek regularny sposób do utrzymania córek. Matka małoletnich nie pracuje zawodowo, utrzymuje się ze świadczeń. Łączny dochód rodziny wynosi 2538 złotych miesięcznie, jednakże jest to kwota niewystarczająca na utrzymanie dzieci i domu. Matka podała, że koszty utrzymania dzieci są zbliżone i wynoszą 800 złotych, na składają się koszty zakupu wyżywienia, odzieży, środków higienicznych, zabawek, zakupu przyborów szkolnych, składki szkolne, koszty dowozu dzieci do szkoły oraz opłaty za dom. Natomiast pozwany jest osobą niepełnosprawną z powodu nadużywania alkoholu i zatrucia chemikaliami. Nie zajmuje się dziećmi, to tylko matka zajmuje się wychowaniem dzieci, z tych też powodów zdaniem matki powodów pozwany winien zostać obciążony koszami utrzymania dzieci w stopniu wyższym niż połowa tych kosztów (pozew k. 4-5).

Pełnomocnik pozwanego D. S. ustanowiony z urzędu nie uznał powództwa i wnosił o jego oddalenie w całości z uwagi na jego sytuację prawną, faktyczną i finansową, z uwagi na ciągle pogarszający się stan zdrowia pozwanego brak z nim kontaktu. (protokół rozprawy k. 33)

W toku postępowania strony popierały swoje stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

B. S. urodzona (...) oraz K. S. urodzona (...), są dziećmi pochodzącymi z nieformalnego związku (...) - M. (odpisy aktów urodzenia k. 6-7 sygn. akt III RC 619/18).

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Radomiu z dnia 3 kwietnia 2019 roku w sprawie sygn. akt III RC 619/18 zasądzono od D. S. na rzecz B. S. i K. S. alimenty w kwocie po 50 złotych na rzecz każdej z nich.

W dacie wydania tego wyroku K. M. miała 7 lat i uczęszczała do I klasy szkoły podstawowej, a B. M. miała 6 lat i pozostawała pod opieką matki. Obie dziewczynki były dziećmi zdrowymi. Koszt utrzymania K. matka określała na kwotę 500 złotych, a B. na kwotę 450 złotych miesięcznie.

Matka małoletnich powódek A. M. miała wówczas 38 lat, z zawodu była cholewkarzem. Nie pracowała, wraz z dziećmi utrzymywała się z kwoty 1200 złotych (tj. świadczenia wychowawczego 500+ na dwójkę dzieci oraz zasiłku rodzinnego w kwocie 124 złotych), pomagała jej też w utrzymaniu gmina. Zamieszkiwała wraz z dziećmi w domu swojej matki. Za prąd płaciła 500 złotych na pół roku, wywóz szamba 150 złotych za 2 miesiące i za gaz 50 złotych miesięcznie. Ani ona ani dzieci nie posiadały żadnego majątku. Posiadała samochód P. (...) z 1994 roku, na paliwo wydawała 100 złotych miesięcznie, a na ubezpieczenie 700 złotych rocznie.

D. S. wówczas miał 37 lat. Sąd Okręgowy w Radomiu postanowieniem z dnia 27 kwietnia 2018 roku w sprawie sygn. akt I Ns 203/17 ubezwłasnowolnił go całkowicie z powodu choroby psychicznej. Jego opiekunem prawnym została ustanowiona jego matka M. S. (postanowienie SR w Przysusze z dnia 14 marca 2019 roku k. 67 akt III Op 4/19). Pozwany zamieszkiwał wspólnie z rodzicami. Utrzymywał się z renty w kwocie 700 złotych. Miał problemy z pamięcią. Był pampersowany, koszt zakupu pampersów wynosił 100 złotych miesięcznie. Korzystał z wizyt u neurologa, kosz wizyty wynosił 120 złotych. W utrzymaniu pomagali mu rodzice, którzy byli na emeryturach.

W chwili obecnej powódka K. S. ma 12 lat, uczęszcza do klasy 6 szkoły podstawowej w J.. Jest leczona u neurologa i psychoterapeuty na NFZ. W poprzednim okresie często miewała omdlenia, podejrzewano u niej padaczkę, diagnoza nie została potwierdzona. Nie bierze żadnych leków, jedynie magnez i melisę. Nie korzysta z prywatnych zajęć. W szkole opłaca ubezpieczenie w kwocie 47 złotych oraz składki raz na pół roku 100 złotych i wycieczki szkolne.

Małoletnia B. S. ma obecnie 10 lat. Jest uczennicą 4 klasy szkoły podstawowej w J.. Ubezpieczenie kosztuje 47 złotych, a składki raz na pół roku 80 złotych. Do tego dochodzą wydatki na wycieczki szkole. Małoletnia nie korzysta z dodatkowych płatnych zajęć. Jest dzieckiem zdrowym.

A. M. w chwili obecnej ma 43 lata, z zawodu cholewkarz. Nadal jest osobą bezrobotną. Utrzymuje się ze świadczenia wychowawczego 500+ na trójkę dzieci, zasiłku rodzinnego w kwocie 438 złotych, z alimentów na rzecz powódek w kwocie 100 złotych i alimentów na rzecz córki G. w kwocie 500 złotych. Zamieszkuje wspólnie z trójką dzieci, a opłaty za dom wynoszą: 120 złotych za prąd miesięcznie, 70-85 złotych za gaz, 170 złotych za wywóz szamba co 1,5 miesiąca, ubezpieczenie mieszkania 350 złotych rocznie. Na ogrzewane domu zakupiła 10 metrów drzewa za 1600 złotych oraz zamówiła tonę węgla za 1600 złotych. Ostatnio za naprawę pompy zapłaciła 800 złotych i tłumika w samochodzie 250 złotych.

Na wyżywienie dla całej rodziny wydaje 200-300 złotych tygodniowo, a na środki czystości 250 złotych miesięcznie. Do tego wydaje w granicach 300-400 złotych miesięcznie na ubrania dla powódek, 100-150 złotych na leki w razie choroby dzieci. Za kartę na telefon powódek płaci 10-20 złotych, daje córkom kieszonkowe po 25 złotych miesięcznie. Dziewczynki korzystają z obiadów w szkole, które są dofinansowywane.

Matka powódek nie posiada żadnych długów do spłaty, ani ona ani dzieci nie posiadają żadnego majątku.

K. i B. zawozi i przywozi ze szkoły. Na paliwo miesięcznie wydaje 250-300 złotych. Oprócz powódek ma jeszcze córkę G. lat 5, która uczęszcza do przedszkola.

(d: karty informacyjnego leczenia k. 48-56, 58-69, skierowanie do poradni k. 57, zeznania świadka M. O. k. 73, przesłuchanie przedstawicielki ustawowej powódek A. M.).

Pozwany D. S. ma obecnie 41 lat. Jest osobą ubezwłasnowolnioną całkowicie, a jego opiekunem prawnym jest jego matka M. S.. Posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności wydane do 31 marca 2025 roku. Utrzymuje się z zasiłku stałego w wysokości 660,16 złotych przyznanego do 31 marca 2025 roku oraz świadczenia 500+ dla osób niepełnosprawnych. Nie ma z nim żadnego kontaktu, jego stan zdrowia się pogarsza. Jest pod opieką neurologa (wizyty są co 3 miesiące, koszt wizyty to 250 złotych), psychologa, korzysta też z rehabilitacji prywatnej i państwowej. Koszty zawiezienia go na rehabilitację państwową to kwota 50 złotych dziennie, pomaga mu w tym też przyznany asystent. Uczęszcza do Stowarzyszenia (...) gdzie korzysta z opieki psychologa, logopedy, zajęć terapeutycznych i pomocy indywidualnego asystenta osoby niepełnosprawnej. Opieka ta jest bezpłatna i korzysta z niej 2 razy w tygodniu. Bierze na stałe leki, których koszt miesięczny wynosi 200 złotych. Nie kontroluje on potrzeb fizjologicznych i wymaga noszenia pampersów, koszt ich to ok. 200 złotych. Wymaga też nadzoru i kontroli podczas spożywania posiłków. Dziennie jada z 5 posiłków, koszt wyżywienia wynosi w granicach 500-700 złotych miesięcznie. Koszt zakupu ubrań, butów dla niego to kwota około 200-300 złotych miesięcznie, środków czystości 100 złotych.

Zamieszkuje wspólnie z matką i ojcem, którzy mają odpowiednio 78 lat i 84 lata i utrzymują się z emerytur w kwotach 1740 złotych i 2040 złotych. Koszty utrzymania domu wnoszą: 200-280 złotych prąd co 2 miesiące, 48 złotych woda, gaz z butli 70 złotych co 3 tygodnie, wywóz szamba 100 złotych, podatek 100 złotych, ubezpieczenie domu 380 złotych rocznie. Dom jest ogrzewany węglem i drzewem, na okres grzewczy trzeba zakupić 2 tony węgla po 2000 złotych oraz zakupić drzewo za 200 złotych.

Jest właścicielem połowy domu oraz działki rolnej o powierzchni 1 hektara. Nie ma do spłaty długów.

Nie ma on kontaktu z córkami.

(d: orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z dnia 23.03.2022 r k. 16-17, decyzja Wójta Gminy W. z 24.05.2022 r. k. 18-20, potwierdzenie wpłaty k. 21, opinia psychologiczna k. 32, faktury k. 45-46, zeznania świadka E. G. k. 72v, przesłuchanie opiekuna prawnego M. S.)

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił w oparciu o dokumenty wskazane w treści uzasadnienia, przesłuchanie stron oraz dokumenty zawarte w aktach sprawy III RC 619/18.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo o podwyższenie alimentów zasługiwało na oddalenie.

Stosownie do dyspozycji art. 138 k.r.o. zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego można żądać jedynie w razie zmiany stosunków. Zakres obowiązku alimentacyjnego regulują przepisy art. 135 § 1 k.r.o. w myśl których, wysokości alimentów uzależniona jest od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego do alimentacji oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanych. Stąd też w sprawie o podwyższenie alimentów przedmiotem rozważań sądu jest stwierdzenie, czy na przestrzeni czasu, jaki minął od chwili kiedy to po raz ostatni wysokość alimentów była ustalona w sytuacji zobowiązanego do alimentacji zaszły zmiany w zakresie jego możliwości zarobkowych i majątkowych, oraz czy w tym okresie istotnie zwiększyły się usprawiedliwione potrzeby osoby uprawnionej do alimentacji. W każdym razie usprawiedliwione potrzeby uprawnionego winny być zaspokajane w takim zakresie w jakim pozwalają na to możliwości majątkowe i zarobkowe zobowiązanego. Pamiętać też trzeba, że ustalając wysokość alimentów bierze się pod uwagę aktualną sytuację rodzinną i osobistą osób zobowiązanych do alimentacji oraz bada czy i w jakim zakresie realizują swoje obowiązki wobec dzieci.

Od wydania poprzedniego orzeczenia upłynął okres ponad czterech lat i w tym okresie niewątpliwie nastąpił wzrost cen na artykuły pierwszej potrzeby jak również zwiększyły się usprawiedliwione potrzeby powódek, bowiem z uwagi na wiek potrzebują nowych ubrań, właściwego wyżywienia, przyborów niezbędnych do szkoły, leków w razie choroby, czasem rozrywki czy zapewnienia odpowiednich warunków do mieszkania i wypoczynku. Jednakże należy podkreślić, iż zakres świadczeń alimentacyjnych zależy nie tylko od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionych, ale również od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

Przypomnieć trzeba, że ostatnia sprawa o podwyższenie alimentów toczyła się w 2019 roku. Wówczas to już D. S. był osobą ubezwłasnowolnioną całkowicie z powodu choroby psychicznej. Utrzymywał się z renty w kwocie ok. 700 złotych, poza tym nie miał żadnych możliwości zarobkowych. W chwili obecnej jego sytuacja zdrowotna nie poprawiła się, a nawet od poprzedniej sprawy się pogorszyła. Nie ma z nim żadnego kontaktu, nie kontroluje ani nie zgłasza potrzeb fizjologicznych, należy mu pomagać przy posiłkach, ubraniu się czy nawet przy korzystaniu z toalety. Z uwagi na stan zdrowia pozostaje pod opieką specjalistów, bierze na stałe leki, korzysta z pampersów, uczestniczy w zajęciach ze stowarzyszenia. Obecne jego dochody to zasiłek stały w kwoce 660 złotych przyznany do końca marca 2025 roku oraz świadczenie 500+ uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. Zatem sytuacja finansowa D. S. od 2019 roku zmieniła się o tyle, że obecnie pobiera on dodatkowo świadczenie uzupełniające tzw. 500+, które to świadczenie jest przyznawane dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji oraz posiadającej niskie dochody. W ocenie Sądu świadczenia 500+, które otrzymuje pozwany nie można brać pod uwagę ustalając jego możliwości finansowe i tym samym w niniejszej sprawie czy stać go na płacenie wyższych niż dotychczas alimentów na rzecz dzieci z uwagi na pobieranie tego świadczenia. To świadczenie jest świadczeniem uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnych egzystencji i jest formą wsparcia finansowego, która ma na celu pomóc osobom, które ze względu na swoje fizyczne lub psychiczne ograniczenia są niezdolne do samodzielnego utrzymania się. Świadczenie to jest przyznawane w celu zabezpieczenia podstawowych potrzeb życiowych tej osoby takich jak żywność, mieszkanie czy opieka medyczna, a nie by ze świadczenia tego były potrącane jakiekolwiek zobowiązania tej osoby. Zatem zdaniem Sądu sytuacja finansowa D. S. nie poprawiła się od ostatniej sprawy. Sąd zgadza się z twierdzeniem opiekuna prawnego pozwanego, że świadczenia które pobiera pozwany nie wystarczają na zaspokojenie jego podstawowych potrzeb miesięcznych, na które składają się wydatki na opłaty za mieszkanie, zakup wyżywienia, ubrań, leków, środków czystości, pampersów i w utrzymaniu pomagają mu rodzice. Owszem pozwany nie zamieszkuje sam tylko z rodzicami, którzy mają własne dochody w postaci emerytur, jednakże Sąd podejmując decyzję w niniejszej sprawie bierze pod uwagę jedynie fakt, czy to D. S. stać na płacenie wyższych alimentów niż dotychczas, a nie fakt, że łączna sytuacja finansowa pozwanego i jego rodziców jest lepsza niż powódek i jej matki, bowiem sprawa dotyczy jedynie D. S. a nie jego rodziców. Zatem w chwili obecnej pozwany nie posiada żadnych możliwości zarobkowych, a jego jedynymi świadczeniami są zasiłek stały w kwocie 660 złotych i świadczenie 500+, co powoduje że jego sytuacja jest bardzo trudna.

Sąd zgadza się z twierdzeniem strony powodowej, że zasądzone dotychczas alimenty w łącznej kwocie 100 zł na rzecz córek, które uczęszczają do szkoły nie wystarczają na pokrycie chociaż części ich potrzeb, bowiem z wiekiem potrzeby dzieci rosną, jednakże Sąd podejmując rozstrzygnięcie w sprawie musi mieć na uwadze oprócz usprawiedliwionych potrzeb powodów również możliwości zarobkowe osób zobowiązanych do płacenia alimentów, a takich możliwości, jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego pozwany D. S. nie posiada. Również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 07.04.1994 r. (w sprawie I CR 3/94) orzekł, że brak jakichkolwiek zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego wyłącza – z uwagi na treść art. 135 k.r.o. – obowiązek spełnienia świadczeń alimentacyjnych. Niedopuszczalne jest w takim wypadku zasądzenie alimentów tylko w tym celu, aby umożliwić uprawnionemu uzyskanie świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Świadczenia z tego funduszu mają bowiem charakter wtórny, gdyż zależą od ustalenia alimentów w tytule egzekucyjnym, którego materialnoprawną podstawą są przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Swoje stanowisko Sąd Najwyższy potwierdził również w wyroku z dnia 15.10.1998 r. (w sprawie I CKN 860/97) w którym orzekł, że brak po stronie zobowiązanego jakichkolwiek możliwości zarobkowych i majątkowych skutkuje oddaleniem powództwa o alimenty, mimo istnienia usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego.

Sąd podejmując rozstrzygnięcie w przedmiotowej sprawie w pełni podzielił stanowisko Sądu Najwyższego zawarte w wyżej przytoczonych orzeczeniach.

Ponadto należy podkreślić, że dotychczas zasądzone od pozwanego alimenty na rzecz córek K. i B. wyczerpują jego możliwości finansowe płacenia wyższych alimentów.

Sąd ma na uwadze również trudną sytuację finansową matki powódek, bowiem w chwili obecnej jest ona osobą bezrobotną i utrzymuje się jedynie ze świadczeń na dzieci, jednakże zdaniem Sądu sytuacja ta jest przejściowa, bowiem jest ona osobą zdrową, jak twierdzi poszukuje pracy i jest zdolna do pracy, w przeciwieństwie do pozwanego D. S., który nie ma żadnych możliwości zarobowych. Zatem z tego powodu to obecnie matka powódek powinna w większości przejąć na siebie trud finansowego utrzymania dzieci podejmując zatrudnienie.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd uznał, iż pozwany z uwagi na obecną sytuację finansową oraz zdrowotną nie jest w stanie płacić wyższych alimentów niż dotychczas i dlatego zgodnie z art. 138 k.r.o. i art. 135 § 1 k.r.o. orzekł jak w punkcie I sentencji wyroku.

O kosztach pełnomocnika ustanowionego dla pozwanego z urzędu Sąd orzekł na podstawie § 4 ust. 1 pkt 9 w zw. z § 15 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie i w zw. z § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu.

ZARZĄDZENIE

1.  Odnotować,

2.  Opublikować uzasadnienie,

3.  Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć przedstawicielce ustawowej powodów i z pouczeniem o apelacji.