Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Radomiu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 października 2024 roku

Sąd Rejonowy w Radomiu I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodnicząca: asesor sądowy Magdalena Mital

Protokolant: Dorota Szymczak

po rozpoznaniu w dniu 8 października 2024 roku w Radomiu na rozprawie

sprawy z powództwa (…) im. Z. C. z siedzibą w L.

przeciwko S. S.

o zapłatę

I

zasądza od pozwanego S. S. na rzecz powódki (…) im. Z. C. z siedzibą w L. kwotę 7.382,03 zł (siedem tysięcy trzysta osiemdziesiąt dwa złote trzy grosze) wraz
z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 21 czerwca 2023 roku do dnia zapłaty,

II

zasądza od pozwanego S. S. na rzecz powódki (…) im. Z. C. z siedzibą w L. kwotę 2.200 zł (dwa tysiące dwieście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz
z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 1228/23 upr

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 10 października 2023 roku (data nadania w urzędzie pocztowym – k. 55), powódka – (…) im. Z. C. z siedzibą w L., reprezentowana przez pełnomocnika w osobie radcy prawnego (pełnomocnictwo – k. 7), wniosła o zasądzenie od pozwanego S. S. kwoty 7382,03 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie, liczonymi od dnia 21 czerwca 2023 roku do dnia zapłaty. Wniosła również
o zasądzenie na swoją rzecz od pozwanego zwrotu kosztów procesu, według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że przysługuje jej wobec pozwanego wymagalna wierzytelność pieniężna wynikająca z umowy pożyczki nr (...) z dnia 5 sierpnia 2022 roku. Powódka wskazała, że pozwany nie wywiązał się
z warunków łączącej ich umowy, dlatego powódka wezwała pozwanego do zapłaty długu,
a następnie wypowiedziała umowę (pozew – k. 3-6).

Uprzednio powódka wystąpiła przeciwko S. S. z pozwem
w elektronicznym postępowaniu upominawczym, ale wobec wniesienia przez pozwanego sprzeciwu postępowanie zostało umorzone (k. 49-53v).

Pozwany S. S. w odpowiedzi na pozew z dnia 19 stycznia 2024 (data nadania w urzędzie pocztowym – k. 70) wniósł o oddalenie powództwa. Nie zgadzał się
z kwotą roszczenia. Podniósł, że koszty kredytu były zawyżone oraz zakwestionował wzrost rat kredytu w ciągu trwania umowy. Ponadto zdaniem pozwanego powódka od kwoty kapitału nie odliczyła ubezpieczenia na życie w wysokości 508,50 zł (odpowiedź na pozew – k. 64-65v).

Powódka – (…) im. Z. C. z siedzibą w L., w piśmie z dnia 11 lipca 2024 roku (data nadania
w urzędzie pocztowym – k. 80), podtrzymała powództwo w całości. W piśmie tym odniosła się do zarzutów zgłoszonych przez pozwanego. Wskazała, że umowa przewidywała,
że odsetki kapitałowe będą naliczane od stopy zmiennej ustalanej przez zarząd (...). Pozwany natomiast został poinformowany o ryzyku wzrostu raty ze względu na tę okoliczność, co poświadczył własnoręcznym podpisem. Koszty pożyczki zaś mieściły się
w ramach przewidzianych w ustawie o kredycie konsumenckim. Powódka zarzuciła powodowi, że nie wykazał na jakiej podstawie miałaby być odliczona kwota składki ubezpieczeniowej od kapitału (pismo – k. 78-79v).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny

(…)im. Z. C.
z siedzibą w L. i S. S., w dniu 5 sierpnia 2022 roku, zawarli umowę pożyczki nr (...). Na mocy tej umowy, S. S. została udzielona pożyczka w kwocie 7500 zł. Umowa została zawarta na okres od 5 sierpnia 2022 roku do 5 lutego 2025 roku. Pożyczka była oprocentowana według zmiennej stopy procentowej ustalonej przez zarząd (...) wynoszącej w dniu zawarcia umowy 11,90 %. Zmiana wysokości oprocentowania miała zostać dokonana przez (...) w przypadku wystąpienia następujących okoliczności: zmianie ulegnie co najmniej jedna ze stóp procentowych NBP, ustalona przez Radę Polityki Pieniężnej, publikowanych na stronie NBP co najmniej o +/- 0,50 punktu procentowego w stosunku do wysokości stóp procentowych obowiązujących przed zmianą, a oprocentowania miało zostać zmienione w zakresie i kierunku, w jakim stopa procentowa, o której mowa powyżej, uległa zmianie, zaś zmiana wysokości oprocentowania miała zostać dokonana przez (...) w terminie 180 dni od dnia opublikowania stóp procentowych; zmiany kwartalnego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych publikowanego przez GUS za dany kwartał o nie mniej niż +/- 0,70%, w stosunku do analogicznego kwartału poprzedniego , a (...) miałby dokonać w takim przypadku zmiany wysokości oprocentowania w terminie 180 dni po ogłoszeniu wskaźnika, w ten sposób, że we wskazanym terminie zarząd (...) podejmie uchwałę o zmianie wysokości oprocentowania
o wartość, o którą wskaźnik ten uległ zmianie. Maksymalna stopa procentowa nie mogła
w stosunku rocznym przekroczyć dwukrotności odsetek ustawowych (pkt 7 umowy).
W przypadku zmiennej stopy procentowej o każdej zmianie oprocentowania (...) miał poinformować pożyczkobiorcę oraz poręczycieli przed jej dokonaniem listem zwykłym
na wskazany przez niego adres (pkt 8 umowy). Koszty pożyczki wynosiły: 60 zł opłaty przygotowawczej, 525 zł prowizji (pkt 16 umowy). Roczna stopa oprocentowania zadłużenia przeterminowanego wynosiła dwukrotność wysokości ustawowych za opóźnienie, która
w dniu zawarcia umowy wynosiła 24% (pkt 18 umowy). W przypadku nieterminowej spłaty pożyczki należność z tego tytułu stawała się w dniu następnym należnością przeterminowaną, a od niespłaconego w całości lub w części kapitału od dnia wniesienia powództwa od całości zadłużenia miały być pobierane odsetki z tytułu zadłużenia przeterminowanego, określone
w pkt 18 umowy. (...) przysługiwało prawo do wypowiedzenia umowy pożyczki w trybie
i na warunkach określonych w pkt 30 umowy. Po upływie terminu wypowiedzenia umowa ulegała rozwiązaniu, co oznaczało postanowienia pożyczki w stan natychmiastowej wymagalności (pkt 20 umowy). Jako zabezpieczenie umowy przewidziano przystąpienie do umowy ubezpieczenia grupowego „P. dla Ciebie”, a pożyczkobiorca był zobowiązany do uiszczenia na rzecz Stowarzyszenia (...) opłaty stanowiącej zwrot kosztów ubezpieczenia w całym okresie obowiązywania umowy. Koszt tego zabezpieczenia wynosił 508,50 zł (pkt 21 ppkt 7 umowy). (...) zastrzegł sobie prawo do wypowiedzenia umowy pożyczki z 30-dniowym terminem wypowiedzenia i postanowienia, po upływie okresu wypowiedzenia, całej pożyczki w stan natychmiastowej wykonalności w przypadku stwierdzenia, że warunki udzielenia pożyczki nie zostały dotrzymane, a także w przypadku, gdy pożyczkobiorca nie zapłacił w terminach określonych w umowie pełnych rat pożyczki za co najmniej dwa okresy płatności po uprzednim wezwaniu pożyczkobiorcy listem poleconym do zapłaty zaległych rat w terminie zakreślonym przez (...) pod rygorem wypowiedzenia umowy (pkt 30 umowy) (umowa pożyczki nr (...) – k. 11-14, pełnomocnictwa do zawarcia umowy – k. 17 i 18, regulamin – k. 26-29).

W związku z wykonaniem postanowień umowy pożyczki S. S. został objęty grupowym (...) dla Ciebie”. Został ubezpieczony
w C. Towarzystwie (...) S.A. (...). (...) przez Stowarzyszenie (...) im. (...). Zakresem ubezpieczenia były objęte zdarzenia: śmierć ubezpieczonego S. S. oraz pogorszenie jego stanu zdrowia. Ubezpieczenie obejmowało spłatę rzeczonej pożyczki. Składka ubezpieczeniowa wynosiła 508,50 zł, która S. S. zapłacił 5 sierpnia 2022 roku (oświadczenie – k. 36, deklaracja – k. 37-39, potwierdzenie wpłaty – k. 40, OWU – k. 41-47).

W dniu zawarcia umowy S. S. otrzymał kwotę pożyczki, tj. 7500 zł (potwierdzenie wypłaty – k. 19). Został również poinformowany o ryzyku wzrostu raty,
w przypadku zmiany wartości wskaźnika, stanowiącego podstawę ustalenia stopy oprocentowania pożyczki (oświadczenie – k. 16). Przedstawiono mu także dokładny harmonogram spłaty pożyczki (harmonogram – k. 20).

Uchwałą nr 1 z 8 listopada 2022 roku zarządu (...) im. (...) zdecydował o zmianie oprocentowania dla pożyczek i kredytów, których umowy zostały zawarte w okresie od 20 listopada 2021 roku do 31 sierpnia 2022 roku. Zmiana została przeprowadzona w oparciu o zapisy umowne dotyczące wskaźnika inflacji kwartalnej: wzrost o 16,3 % w III kwartale 2022 roku w stosunku do III kwartału 2021 roku. Decyzją zarządu wielkość zmiany została ustanowiona na 5 punktów procentowych z zastrzeżeniem,
że oprocentowanie pożyczki/kredytu po zmianie nie będzie przekraczać 19 % (uchwała nr 1 – k. 24).

15 listopada 2022 roku S. S. został poinformowany, że od 21 listopada 2022 roku zostanie zmienione oprocentowanie pożyczki na 16,90 %. W związku z tym został przedstawiony pożyczkobiorcy nowy harmonogram spłat. Oprocentowanie pożyczki uległo zmianie w związku ze zmianą kwartalnego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych publikowanych przez GUS za dany kwartał o nie miej niż +/- 0,70 % w stosunku do analogicznego kwartału roku poprzedniego: w III kwartale 2022 roku ceny wzrosły o 16,3 % w stosunku do III kwartału roku 2021 (pismo ze (...) – k. 21-23).

S. S. opłacił jednie trzy raty pożyczki w sierpniu, wrześniu i październiku 2022 roku. Łącznie 870,93 zł. Potem zaprzestał wpłat (rozliczenie pożyczki – k. 35).

W związku ze zwłoką w spłacie pełnych rat pożyczki za co najmniej dwa okresy płatności pismem z 20 stycznia 2023 roku S. S. został wezwany przez (...) im. (...) do zapłaty 622,89 zł. Wezwanie do zapłaty zostało doręczone S. S. 25 stycznia 2023 roku (wezwanie do zapłaty – k. 32, potwierdzenie nadania – k. 33, potwierdzenie odbioru – k. 34).

Pismem z 15 marca 2023 roku (...) im. (...) zawiadomił S. S. o wypowiedzeniu umowy. Przyczyną wypowiedzenia umowy była istotna zwłoka w płatności rat. Zadłużenie S. S. na dzień wypowiedzenia umowy wynosiło: 6844,77 zł kapitału, 377,33 zł odsetek kapitałowych, 31,75 zł odsetek od kapitału przeterminowanego. Razem 7253,85 zł (oświadczenie (...) – k. 30). Wypowiedzenie zostało odebrane przez S. S. 20 marca 2023 roku (potwierdzenie odbioru – k. 31).

Na dzień 26 maja 2023 roku zadłużenie S. S. z tytułu przedmiotowej pożyczki wynosiło 7541,77 zł. Na kwotę tę składało się: 6844,77 zł kapitału, 472,66 zł odsetek kapitałowych i 224,34 zł odsetek za opóźnienie (rozliczenie pożyczki – k. 35).

21 czerwca 2023 roku C. Towarzystwo (...) S.A. zwróciła (...) im. (...) kwotę 291,36 zł, stanowiącą część składki ubezpieczeniowej, którą (...) zarachował na spłatę zadłużenia. Stan zadłużenia po tej wpłacie wynosił 8053,14 zł, w tym należności głównej 7832,03 zł i 671,11 zł odsetek (rozliczenie pożyczki – k. 48).

Sąd Rejonowy zważył, co następuje

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 720 § 1 kc przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Istotą umowy pożyczki gotówkowej jest zatem wręczenie pożyczkobiorcy określonej sumy pieniężnej z zobowiązaniem do zwrotu tej kwoty powiększonej (ewentualnie) o wynagrodzenie pożyczkodawcy. Natomiast stosownie do treści art. 3 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (tekst jednolity – Dz. U. z 2014 roku, poz. 1497 ze zm.), przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255.550 złotych albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi, przy czym za umowę o kredyt konsumencki uważa się między innymi umowę pożyczki. Według art. 5 pkt 1 tej ustawy, konsumentem jest konsument w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny. W myśl art. 22 ¹ kc, za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. W niniejszej sprawie pozwany jako strona umowy pożyczki był konsumentem.

Powódka udowodniła roszczenie co do zasady, składając umowę pożyczki nr (...) z dnia 5 sierpnia 2022 roku zawartą z pozwaną, czyli dokument stosunku zobowiązaniowego, którego dotyczy przedmiotowe postępowanie.

S. S. w czasie obowiązywania umowy pożyczki opłacił wyłącznie pierwsze trzy raty pożyczki, a potem zaprzestał spłaty. Sam nie kwestionował tego faktu. Zgodnie z punktem 30 umowy powódka miała prawo do wypowiedzenia umowy pożyczki, gdy pozwany nie zapłacił określonych w umowie pełnych rat pożyczki za co najmniej dwa okresy płatności po uprzednim wezwaniu do zapłaty. Zatem, zgodnie z harmonogramem spłat, już 6 grudnia 2022 roku zachodziła podstawa do wypowiedzenia umowy, gdyż już wtedy pozwany zalegał ze spłatą pożyczki za co najmniej dwa okresy płatności. Powódka przedstawiała dokument wezwania do zapłaty oraz dokument wypowiedzenia. Wypowiedzenie umowy odbyło się zgodnie z jej postanowieniami. 20 marca 2023 roku doręczono pozwanemu wypowiedzenie, które miało 30 dniowy termin. Zatem umowa została skutecznie wypowiedziana 20 kwietnia 2023 roku. Tego dnia niespłacona kwota pożyczki została postawiona w stan natychmiastowej wymagalności.

Sąd zbadał skuteczność wypowiedzenia umowy pod kątem regulacji art. 75c ustawy Prawo bankowe. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych. W wezwaniu, o którym mowa w ust. 1, bank informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia (ust. 2). Przepisy ust. 1-5 stosuje się odpowiednio do umów pożyczek pieniężnych (ust. 6). Z cytowanego wyżej przepisu wynika, że bank nie może swobodnie wypowiedzieć umowy kredytowej, gdy kredytobiorca popadł w opóźnienie ze spłatą kredytu. Najpierw kredytodawca powinien doręczyć kredytobiorcy wezwanie określone w art. 75c ust. 1-2 ustawy Prawo bankowe oraz odczekać do upływu dodatkowego terminu na spłatę zadłużenia wyznaczonego w wezwaniu (nie krótszego niż 14 dni roboczych). Dopiero po upływie tego terminu bank może złożyć wobec kredytobiorcy oświadczenie woli w sprawie wypowiedzenia umowy kredytowej. W przypadku, gdy powyższe przesłanki nie zostały spełnione, czynność prawna banku polegająca na wypowiedzeniu umowy jest nieważna (art. 58 § 1 kc). W szczególności nie prowadzi ona do wymagalności wierzytelności banku o spłatę tej części kredytu, co do której kredytobiorca nie pozostawał w opóźnieniu. W niniejszej sprawie wszystkie powyższe ustawowe przesłanki skutecznego wypowiedzenia zostały spełnione, łącznie z przedstawieniem pozwanemu informacji o możliwości restrukturyzacji zadłużenia.

Można przyjąć, że łącznie pozwany zapłacił 1162,29 zł (3 raty po 290,31 zł + wspomniana zwrot składki ubezpieczeniowej w wysokości 291,36 zł). Ubezpieczyciel oświadczył w pozwie, że na kwotę roszczenia w wysokości 7382,03 zł składa się niespłacony kapitał oraz skapitalizowane odsetki. Na ten fakt przedstawił rozliczenie umowy pożyczki, uwzględniające dokonane spłaty, które nie było kwestionowane przez pozwanego.

Pozwany zgłosił zarzuty, które miałyby rzutować na zasadność kwoty przyjętej do spłaty. Pierwszy dotyczył naliczania odsetek w wysokości niezgodnej z umową. Drugi wskazywał na fakt, że powódka nie odliczyła od kwoty roszczenia składki ubezpieczeniowej. Pozwany zakwestionował również wysokość kosztów kredytu.

Pozwany wywodził, że umowa przewidywała podwyższenie kwoty oprocentowania wyłącznie do 15,90 %, tymczasem powódka miała podnieść oprocentowanie – wbrew postanowieniom umowy – do 16,90 %. Wysokość oprocentowania zmieniała wysokość raty. Pozwany w przedłożonym przez siebie dokumencie „ryzyko wzrostu rat” podkreślił tę wartość procentową (15,90 %), jako dowód, że takie miałoby być maksymalne oprocentowanie. Pozwany jednak nie ma racji. Pozwany w tym dokumencie został poinformowany o ryzyku wzrostu raty w związku ze zmiennym oprocentowaniem. Informacja, którą podkreślił pozwany brzmi następująco „(…) przy wzroście wartości wskaźnika o 400 p.b. oprocentowanie kredytu/pożyczki będzie równe 15,90 %, a rata główna kredytu/pożyczki 304,68 zł”. Jest to wyłącznie symulacja. Ta informacja miała wyłącznie zobrazować pozwanemu jak zmiana wskaźnika może wpływać na zmianę oprocentowania. Jest to przykład, że jeśli wartość wskaźnika wzrósłby o 400 punktów bazowych to oprocentowanie byłoby równe 15,90 %. Nie oznacza to jednak, że ta informacja wyznaczała limit wzrostu oprocentowania. Limit ten wyznaczała umowa. Zgodnie z punktem 7 umowy pożyczki zmiana oprocentowania następuje w przypadku m.in. zmiany kwartalnego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych publikowanego przez GUS za dany kwartał o nie mniej niż +/- 0,70 %, w stosunku do analogicznego kwartału poprzedniego, a (...) miałby dokonać w takim przypadku zmiany wysokości oprocentowania w terminie 180 dni po ogłoszeniu wskaźnika, w ten sposób, ze we wskazanym terminie zarząd (...) podejmie uchwałę o zmianie wysokości oprocentowania o wartość, o którą wskaźnik ten uległ zmianie. Maksymalna stopa procentowa nie mogła w stosunku rocznym przekroczyć dwukrotności odsetek ustawowych. Zatem limitem skali oprocentowania zgodnie z umową była wysokość dwukrotności odsetek ustawowych, a nie wartości 15,90 %.Oprocentowanie pożyczki uległo zmianie w związku ze zmianą kwartalnego wskaźnika cen towarów i usług. Zarząd (...)-u uchwalił zatem zmianę oprocentowania swoich umów, co było zgodnie z założeniami rzeczonej umowy pożyczki. Zarząd (...)-u 8 listopada 2022 roku podwyższył oprocentowanie pożyczki do 16,90 %. Zgodnie z przepisem art. 359 § 2 1 kc maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych (odsetki maksymalne).Pomiędzy 8 września 2022 roku a 6 września 2023 roku kwota maksymalnych odsetek kapitałowych wynosiła 20,5%, zatem nowe, podwyższone oprocentowanie wzrosło, ale nie przekroczyło limitów umownych i ustawowych. Zarzut pozwanego był zatem chybiony. W związku ze zmianą wysokości oprocentowania rata zwiększyła się, co było zgodne z umową.

Powódka wskazała, że roszczenie zostało pomniejszone o kwotę 291,36 zł jako zwrot części składki za ubezpieczenie. Kwotę tę 21 czerwca 2023 roku zwróciła powódce C. Towarzystwo (...). Zarzut pozwanego w tym przedmiocie jest zatem chybiony. Brak jest podstaw do przyjęcia, że powódka powinna zarachować całą sumę składki ubezpieczeniowej, tj. 508,50 zł na poczet spłaty kapitału, skoro powódka otrzymała od ubezpieczyciela tylko część tej kwoty. S. S. do czasu obowiązywania umowy był objęty ubezpieczeniem w rzeczonym towarzystwie, które miało prawo do wynagrodzenia za objęcie ubezpieczeniem, stanowiącego w tym przypadku część składki, za okres w którym umowa obowiązywała. Umowa pożyczki nie zawierała specjalnych uregulowań w zakresie zarachowania składki ubezpieczeniowej na poczet kapitału. Rację ma pełnomocnik powódki, że pozwany nie dowiódł tego faktu. Sposób zwrotu składki ubezpieczeniowej łączy się ze stosunkiem pozwanego z rzeczonym towarzystwem,
a który to stosunek nie jest badany w ramach niniejszego postępowania.

Pozwany nie zgadzał się z wysokością kosztów kredytu. Sąd zatem zbadał postanowienia tej umowy w świetle zasad określonych w ustawie z dnia 12 maja 2011 roku
o kredycie konsumenckim, w brzmieniu obowiązującym na datę zawarcia przedmiotowej umowy.

Ustawa wprowadza definicję całkowitej kwoty kredytu (art. 5 pkt 7). Jest to maksymalna kwota wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy
o kredyt, a w przypadku umów, dla których nie przewidziano tej maksymalnej kwoty, suma wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt. Całkowity koszt kredytu (art. 5 pkt 6) to wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść
w związku z umową o kredyt, w szczególności: odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże jeżeli są znane kredytodawcy oraz koszty usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go
na oferowanych warunkach. Opłata jest to świadczenie z natury ekwiwalentne; uiszczający opłatę uzyskuje w zamiana za nią konkretne świadczenie (tym opłata różni się od podatku). Prowizja jest formą wynagrodzenia za usługę polegającą na uruchomieniu i obsłudze kredytu. W związku z powyższym również powinna podlegać weryfikacji z punktu widzenia ekwiwalentności i być dostosowana do nakładu pracy związanego z usługą. Pozostałe „koszty” oznaczają wydatki, które muszą być poniesione przez pożyczkodawcę celem wykonania usługi. Koszty te powinny zatem zasadniczo podlegać zwrotowi przez pożyczkobiorcę na rzecz pożyczkodawcy, ale do wysokości faktycznie poniesionej. W ocenie Sądu, ratio legis ustawy polega na tym, że na całkowity koszt kredytu powinny składać się poszczególne koszty (w tym opłaty, prowizje), które są niezbędne przy umowie pożyczki, racjonalne i proporcjonalne, tj. uzasadnione z punktu widzenia przedmiotu umowy
i świadczeń pożyczkodawcy na rzecz pożyczkobiorcy. Suma tych wszystkich kosztów jest też przez ustawodawcę limitowana, bowiem w sytuacji, gdy nakłady związane z udzieleniem pożyczki zaczynają przekraczać kwotę nominalną pożyczki umowa ta przestaje być ekonomicznie uzasadniona.

W niniejszej sprawie całkowity szacowany koszt kredytu to kwota 2302,91 zł. Koszty,
o których mowa powyżej, bez odsetek (odsetki szacowane były na kwotę 1209,41 zł), stanowią pozaodsetkowe koszty kredytu – w rozumieniu art. 5 ust. 6a ustawy. Jest to kwota 1093,50 zł, na którą składało się: 60 zł opłaty przygotowawczej, 525 zł prowizji oraz 508,50 zł kosztów ubezpieczenia kredytu. Całkowita kwota do zapłaty przez konsumenta to suma całkowitego kosztu kredytu i całkowitej kwoty kredytu (art. 5 pkt 8).

Zgodnie z art. 36a ust. 1 ustawy maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu oblicza się według wzoru:

w którym poszczególne symbole oznaczają:

(...) maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu,

K - całkowitą kwotę kredytu,

n - okres spłaty wyrażony w dniach,

R - liczbę dni w roku.

P. koszty kredytu w całym okresie kredytowania nie mogą być wyższe od całkowitej kwoty kredytu (ust. 2). P. koszty kredytu wynikające z umowy
o kredyt konsumencki nie należą się w części przekraczającej maksymalne pozaodsetkowe koszty kredytu obliczone w sposób określony w ust. 1 lub całkowitą kwotę kredytu (ust. 3).

W niniejszej sprawie, w wyniku podstawienia do wzoru otrzymujemy następujący wynik:

(...) = (7500 zł x 25%) + (7500 zł x 915/365 x 30%) = 1875 zł + 5625 zł = 7500 zł.

Z powyższego wynika, że w niniejszej sprawie pozaodsetkowe koszty kredytu nie przekraczają ani maksymalnej wysokości pozaodsetkowych kosztów kredytu, ani całkowitej kwoty kredytu.

Tym niemniej, ocena wysokości kosztów kredytu z punktu widzenia przepisów ustawy o kredycie konsumenckim wymaga w również weryfikacji tych kosztów w świetle art. 58 § 2 i 385 ¹ kc oraz w świetle przepisów o odsetkach maksymalnych. Dopiero, gdy koszty kredytu są zgodne z przepisami kodeksu cywilnego następuje weryfikacja ich maksymalnej wysokości w świetle ustawy o kredycie konsumenckim. Dokonując oceny kosztów kredytu
z punktu widzenia zasad współżycia społecznego, niedozwolonych klauzul umownych oraz możliwych prób obejścia przepisów o odsetkach maksymalnych Sąd ma przede wszystkim
na względzie, że każde obciążenie konsumenta musi mieć swe uzasadnienie w racjonalnych korzyściach dla jednej, jak i drugiej strony umowy. W niniejszej sprawie kosztami pozaodsetkowymi była: prowizja, opłata przygotowawcza i składka na ubezpieczenie. Prowizja ma charakter wynagrodzenia jednak nie wynagrodzenia za oddanie kapitału do dyspozycji pożyczkobiorcy, gdyż tę rolę spełniają odsetki kapitałowe, ale wynagrodzenia za konkretne czynności, czyli przygotowanie, zawarcie i realizację umowy. W niniejszej sprawie wysokość prowizji nie jest rażąco wygórowana w stosunku do kwoty pożyczki. Jak samo jako opłata przygotowawcza, która była symboliczna. Natomiast składka ubezpieczeniowa odpowiadała realnie zawartej polisie ubezpieczeniowej, która zabezpieczała spłatę kredytu
na wypadek śmierci pozwanego lub pogorszenia się jego stanu zdrowia. Brak jest podstaw do przyjęcia, że w tym zakresie wzorzec umowy zawiera klauzule abuzywne.

Mając na uwadze powyższe, Sąd uwzględnił powództwo w całości, o czym orzekł
w punkcie I (pierwszym) wyroku.

O odsetkach Sąd orzekł zgodnie z postanowieniami umowy, zasądzając je
w wysokości maksymalnych odsetek za opóźnienie (pkt 18 umowy) od dnia 21 czerwca 2023 roku, czyli od dnia ostatniej spłaty, za jaką należy uznać zwrot części składki ubezpieczeniowej.

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie II (drugim) wyroku na podstawie art. 98 § 1 oraz art. 108 kpc. Zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu strona przegrywająca sprawę zwraca przeciwnikowi na jego żądanie niezbędne do celowego dochodzenia praw koszty procesu. Pozwany przegrał sprawę w całości, dlatego zobowiązany był zwrócić powódce kwotę 2200 zł tytułem kosztów procesu, na którą składają się: opłata sądowa od pozwu uiszczona przez powódkę w kwocie 400 zł (w tym 125 zł wpłacone
w elektronicznym postępowaniu upominawczym), oraz 1800 zł wynagrodzenia pełnomocnika zgodnie z § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Na podstawie art. 98 § 1 ¹ kpc od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie liczone od daty uprawomocnienia się wydanego orzeczenia do dnia zapłaty.

asesor sądowy Magdalena Mital

Zarządzenie: (…)

25.10.2024 r. asesor sądowy Magdalena Mital