Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Radomiu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 marca 2024 roku

Sąd Rejonowy w Radomiu I Wydział Cywilny

w składzie następującym

Przewodniczący Sędzia SR Dariusz Wieński

Protokolant starszy protokolant sądowy A. W.

po rozpoznaniu w dniu 28 lutego 2024 roku w Radomiu

na rozprawie sprawy

z powództwa (...) w T. (Estonia)

przeciwko L. S.

o zapłatę

I. zasądza od L. S. na rzecz (...) w T. (Estonia) kwotę 1.552,82 zł (jeden tysiąc pięćset pięćdziesiąt dwa złote 82/100) wraz z odsetkami maksymalnymi ustawowymi za opóźnienie od dnia 18 kwietnia 2020 roku do dnia zapłaty;

II. zasądza od L. S. na rzecz (...) w T. (Estonia) kwotę 1.192,58 zł (jeden tysiąc sto dziewięćdziesiąt dwa złote 58/100) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sędzia SR Dariusz Wieński

Sygn. akt I C 996/23 upr.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 14 czerwca 2023 roku (data nadania – k. 23) powód (...) z siedzibą w T. (Estonia), reprezentowany przez pełnomocnika w osobie adwokata (pełnomocnictwo – k. 5) wniósł o zasądzenie od pozwanego L. S. na swoją rzecz kwoty 1.552,82 zł wraz z odsetkami maksymalnymi za opóźnienie liczonymi od dnia 18 kwietnia 2020 roku do dnia zapłaty. Wniósł również o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód wskazał, iż (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w (...) była instytucją kredytową, specjalizującą się w udzielaniu pożyczek za pośrednictwem Internetu i była właścicielem marek F..pl oraz (...). Każda osoba zainteresowana otrzymaniem pożyczki musiała uprzednio utworzyć konto na stronie www.filarum.pl lub www.sohocredit.pl oraz dokonać przelewu weryfikacyjnego na kwotę 1 grosza. Przejście powyższej procedury było konieczne dla ewentualnego uzyskania od Spółki pożyczki. Pozwany pozytywnie przeszedł przez opisaną procedurę, złożył przez internet wniosek o udzielenie pożyczki i dnia 29 listopada 2018 roku otrzymał pożyczkę nr (...) w kwocie 5000 zł, którą był zobowiązany zwrócić do dnia 29 grudnia 2018 roku. Pozwany zobowiązany był do zwrotu kwoty otrzymanej pożyczki powiększonej o koszty udzielonej pożyczki, która wynosiła 1410 zł, co łącznie dawało 6.410 zł. Pozwany w dniu 8 lutego 2019 roku dokonał wpłaty w wysokości 3.476.94 zł, która zaksięgowana została na odsetki za opóźnienie – 66,94 zł i należność główną – 3.410 zł. Wobec niemożności dokonania przez pozwanego spłaty w uzgodnionym pierwotnie terminie, na mocy poczynionych przez strony ustaleń pozwany zgodził się zwrócić kwotę 3.260.82 zł w uzgodnionych przez strony okresach rozliczeniowych, dla których ostateczny termin spłaty całości zobowiązania upływał 18 czerwca 2019 roku. Kolejno pozwany dokonał dwóch wpłat w kwotach po 815,20 zł. Pozwany nie uregulował należności w terminie, co spowodowało, iż Spółka od dnia 19 czerwca 2019 roku rozpoczęła naliczanie odsetek maksymalnych za opóźnienie od nieuregulowanej części należności głównej, a także podejmowała działania zmierzające do zażegnania sporu na drodze polubownej. Kolejno, pozwany w dniu 17 kwietnia 2020 roku dokonał wpłaty w wysokości 250 zł. Wobec niedokonania przez pozwanego całkowitej spłaty należności stan zadłużenia na dzień 17 kwietnia 2020 roku wynosił 1.552,82 zł, na którą to kwotę składa się należność główna. Przedmiotowa wierzytelność została przez (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w (...) zbyta na rzecz strony powodowej (pozew – k. 3 - 4v.).

W dniu 5 lipca 2023 roku, w sprawie I Nc 1569/23, Referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Radomiu wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym orzekł zgodnie z żądaniem pozwu (nakaz zapłaty – k. 26).

Pozwany L. S., reprezentowany w sprawie przez pełnomocnika w osobie adwokata (pełnomocnictwo – k. 53), wniósł sprzeciw od nakazu zapłaty, wnosząc o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od strony powodowej na jego rzecz kosztów postępowania. Podniósł zarzut braku legitymacji procesowej czynnej, zarzut nieudowodnienia roszczenia co do zasady, jak i co do wysokości. Zarzucił, że wydruki umowy pożyczki złożone przez stronę powodową nie pozwalają uznać, że nastąpiło skuteczne zawarcie umowy i pozwany wyraził wole jej zawarcia. Podniósł, że numery pożyczek wskazane w treści pozwu różnią się od tych, które zostały wskazane na przedstawionych wydrukach. Zarzucił, że pozwany nie wyrażał woli zawarcia przedmiotowej umowy, zaś na dowód jej zawarcia strona powodowa przedłożyła jedynie wydruki umów z uzupełnionymi danymi pozwanego. Zaprzeczył, by środki pieniężne wskazane w umowie pożyczki zostały pozwanemu przekazane. Z ostrożności procesowej podniósł również zarzut braku skutecznego wypowiedzenia przedmiotowej umowy pożyczki (sprzeciw od nakazu zapłaty – k. 47 – 52).

W piśmie z dnia 6 listopada 2023 roku (data nadania – k. 86) (...) z siedzibą w T. (Estonia) podtrzymał żądanie pozwu i szczegółowo odniósł się do zarzutów zgłoszonych przez pozwanego w sprzeciwie od nakazu zapłaty (replika na sprzeciw od nakazu zapłaty – k. 67 – 71v.).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. w dniu 29 listopada 2018 roku zawarły umowę pożyczki nr (...). Na mocy tej umowy L. S. została udzielona pożyczka w kwocie 5.000 zł. Prowizję za udzielenie pożyczki ustalono na kwotę 1.368,90 zł, zaś odsetki określono na kwotę 41,10 zł. Całkowita kwota do zapłaty wynosiła 6.410 zł. Umowę zawarto na 30 dni, zaś termin spłaty pożyczki upływał w dniu 29 grudnia 2018 roku (umowa – k. 7 – 9).

Umowa pożyczki nr (...) została zawarta za pomocą środków porozumiewania się na odległość. Dane osobowe oraz numer konta bankowego L. S. jako pożyczkobiorcy zostały potwierdzone za pomocą przelewu weryfikacyjnego na konto bankowe (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., który to przelew w kwocie 0,01 zł został wykonany w dniu 28 października 2016 roku (wyciąg z rachunku bankowego – k. 12 – 12v.).

W dniu 29 listopada 2018 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. przelała na rachunek bankowy L. S. kwotę 5.000 zł (wyciąg z rachunku bankowego – k. 13 – 13v.

W dniu 8 lutego 2019 roku L. S. dokonał wpłaty w kwocie 3.476,94 zł w tytule wpisując Spłata pożyczki nr (...). Wpłata ta zaksięgowana została w ten sposób, że kwota 66,94 zł została zaliczona na poczet odsetek za opóźnienie, kwota 1.410 zł – na poczet należności tytułem odsetek kapitałowych i prowizji z tytułu zawarcia umowy pożyczki, zaś kwota 2.000 zł – na poczet należności tytułem zwrotu wypłaconego kapitału pożyczki (wyciąg z rachunku bankowego – k. 14; replika na sprzeciw od nakazu zapłaty – k. 71).

W dniu 18 lutego 2019 roku pomiędzy (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. zawarte zostało porozumienie do umowy pożyczki F..pl nr (...) z dnia 29 listopada 2018 roku. Na podstawie tego porozumienia (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. jako pożyczkodawca umożliwił wydłużenie terminu spłaty wymagalnych należności wynikających z umowy pożyczki oraz ich spłatę w okresach rozliczeniowych na warunkach określonych w tym porozumieniu. Zgodnie z postanowieniami § 2 porozumienia, pozostałe do spłaty należności wynikające z umowy pożyczki w kwocie 3.260,82 zł miały zostać spłacone w czterech ratach w kwotach po 815,20 zł każda w terminach: 18 marca 2019 roku, 18 kwietnia 2019 roku, 18 maja 2019 roku, 18 czerwca 2019 roku. W przypadku braku którejkolwiek z płatności w terminie określonym w harmonogramie spłaty pożyczkodawca miał prawo naliczać odsetki za opóźnienie, jak również wypowiedzieć porozumienie w trybie natychmiastowym bez zachowania terminów wypowiedzenia. W przypadku wypowiedzenia porozumienia w trybie natychmiastowym, całość należności pożyczkodawcy stawała się natychmiast wykonalna (porozumienie – k. 10 – 11; nagranie rozmowy telefonicznej na płycie CD – k. 85).

W wykonaniu zawartego porozumienia, L. S. dokonał następujących wpłat:

- w dniu 18 marca 2019 roku w kwocie 815,20 zł (wpłatę zaksięgowano w ten sposób, że kwotę 803,72 zł zaliczono na poczet należności głównej, zaś kwotę 11,48 zł – na poczet odsetek za opóźnienie),

- w dniu 29 kwietnia 2019 roku w kwocie 815,20 zł (wpłatę zaksięgowano w całości na poczet należności głównej),

- w dniu 17 kwietnia 2020 roku w kwocie 250 zł (wpłatę zaksięgowano w ten sposób, że kwotę 77,60 zł zaliczono na poczet należności głównej, zaś kwotę 172,40 zł – na poczet odsetek za opóźnienie) (wyciąg z rachunku bankowego – k. 15 – 17v.; pozew – k. 4; replika na sprzeciw od nakazu zapłaty – k. 71v.).

Na dzień 30 kwietnia 2019 roku stan zadłużenia L. S. obejmował niespłacony kapitał w kwocie 1.552,82 zł (replika na sprzeciw od nakazu zapłaty – k. 71v.).

W dniu 2 lipca 2019 roku pomiędzy (...) z siedzibą w T. (Estonia), a (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. zawarte zostało Potwierdzenie Transakcji Kredytowego Instrumentu Pochodnego (swapu ryzyka kredytowego) nr (...). Transakcja Kredytowego Instrumentu Pochodnego potwierdzona w tym Potwierdzeniu, stanowiła transakcję swapu ryzyka kredytowego, która przenosi ryzyko kredytowe związane z podmiotem trzecim (podmiot referencyjny) z jednej strony (kupującego - (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.) na drugą (sprzedającego - (...) z siedzibą w T.). Jest to transakcja, w której jedna strona (kupujący) płaci stałe wynagrodzenie drugiej stronie (sprzedającemu) w zamian za zabezpieczenie związane z wystąpieniem zdarzeń losowych odnoszących się do wierzytelności (pożyczek) dotyczących podmiotu referencyjnego. Obowiązkiem kupującego w przypadku wystąpienia zdarzenia kredytowego było przeniesienie dostarczanych wierzytelności na sprzedającego i otrzymanie od sprzedającego zmiennego wynagrodzenia (Potwierdzenie wraz z załącznikiem A - k. 72 – 75; Zawiadomienie o zdarzeniu kredytowym nr (...) z 02.07.2019 r. – k. 76 – 76v.; Zawiadomienie o rozliczeniu z fizyczną dostawą nr (...) wraz załącznikiem A – k. 77 - 78).

Wierzytelność z tytułu pożyczki nr (...) udzielonej przez (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. dnia 29 listopada 2018 roku L. S. została przeniesiona na rzecz (...) z siedzibą w T. (Estonia) (oświadczenie o zbyciu wierzytelności wraz tłumaczeniem przysięgłym wydruku obowiązujących danych z rejestru działalności gospodarczej z 07.06.2022 r. – k. 6, 18).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wyżej wymienionych dokumentów złożonych przez stronę powodową. Prawdziwość i wiarygodność złożonych dokumentów nie nasuwała wątpliwości, dlatego też Sąd uwzględnił je w całości.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko, co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Stosownie do brzmienia art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki. Przez kredyt konsumencki zawierany na odległość rozumie się umowę o kredyt konsumencki zawieraną z konsumentem bez jednoczesnej obecności obu stron, przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość (art. 5 pkt 13). Umowa o kredyt konsumencki powinna być zawarta w formie pisemnej, chyba że odrębne przepis przewidują inną szczególną formę (art. 29 ust. 1). W przypadku umowy kredytu konsumenckiego zawartej na odległość, ustawodawca na kanwie art. 2 ust. 1 ustawy o prawach konsumenta przewidział, że może być ona zawarta z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość. W świetle powyższego należy stwierdzić, iż zawarcie umowy kredytu konsumenckiego nie wymaga zachowania formy pisemnej i co do zasady umowa taka może być zawarta również za pomocą środków porozumiewania się na odległość.

Według art. 509 § 1 k.c. przelew wierzytelności dochodzi do skutku w drodze umowy między dotychczasowym wierzycielem a nabywcą wierzytelności bez potrzeby uzyskania zgody dłużnika, a nawet bez potrzeby zawiadomienia dłużnika o przelewie. Skutek przelewu polega na tym, że zmieniają się jedynie osoby stosunku zobowiązaniowego, a poza tym pozostaje on taki sam, jaki istniał przed dokonaniem przelewu. Wskutek cesji wierzytelność przechodzi na nabywcę i to on (cesjonariusz) staje się wierzycielem a zbywca (cedent) być nim przestaje. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki (art. 509 § 2 k.c.). Przepis art. 513 § 1 k.c. stanowi zaś, że dłużnikowi przysługują przeciwko nabywcy wierzytelności wszelkie zarzuty, które miał przeciwko zbywcy w chwili powzięcia wiadomości o przelewie. Umowa przelewu wierzytelności może być co do zasady zawarta w dowolnej formie, nie wyłączając formy ustnej, a nawet per facta concludentia.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, że powód wywodzi swoje roszczenie z faktu, że jest następcą prawnym (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., która to Spółka zawarła z pozwanym umowę pożyczki nr (...).

Wskazać należy, że zgodnie z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne, stosownie zaś do art. 232 k.p.c. strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Ciężar dowodu wiąże się z obowiązkiem twierdzenia i obowiązkiem dowodzenia tych wszystkich okoliczności, które mogą być stosownie do przepisu art. 227 k.p.c. przedmiotem dowodu, w szczególności tych, które są w sprawie sporne. Co prawda reguła ta nie może być pojmowana w ten sposób, że ciąży on zawsze na powodzie, gdyż w zależności od rozstrzyganych w procesie kwestii, ciężar dowodu co do pewnych faktów będzie spoczywał na powodzie, co do innych z kolei na pozwanym (vide: orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 3 października 1969 r., II PR 313/69). To jednak należy mieć na względzie, iż ciężar dowodu spoczywa na tym, kto twierdzi, a nie na tym, kto zaprzecza określonym faktom. Co jest o tyle zrozumiałe, iż nie sposób obciążać określonej strony ciężarem dowodzenia wystąpienia okoliczności negatywnych (wyrok SN z dnia 18 lutego 2010 r., II CSK 449/09).

W świetle brzmienia przepisów art. 232 k.p.c. i art. 6 k.c. nie powinno budzić zastrzeżeń stwierdzenie, iż to rolą powoda było wykazanie w tym postępowaniu, że pomiędzy wierzycielem pierwotnym a pozwanym doszło do zawarcia umowy o określonej treści, jak również że należność dochodzona w niniejszej sprawie wynika z tej umowy, a także że wierzyciel pierwotny przelał wierzytelność przysługująca mu względem pozwanego na powoda.

Rozważania w sprawie należy rozpocząć od oceny zgłoszonego przez stronę pozwaną zarzutu braku legitymacji czynnej powoda, który w ocenie Sądu okazał się niezasadny.

W ocenie Sądu, materiał dowodowy zgromadzony w sprawie pozwala na uznanie, że powód posiada legitymację czynną do dochodzenia na własną rzecz L. S. wierzytelności z przedmiotowej umowy pożyczki. Dla wykazania legitymacji procesowej do wytoczenia przedmiotowego powództwa, strona powodowa przedstawiła pisemne oświadczenie prokurenta samoistnego wierzyciela pierwotnego o przeniesieniu wierzytelności, w którym wskazany został nabywca wierzytelności – strona powodowa, numer umowy pożyczki, a także dane pożyczkobiorcy takie jak imię, nazwisko i nr pesel, które pozwalają na identyfikację pozwanego. Strona powodowa przedłożyła pisemne oświadczenie wierzyciela pierwotnego, potwierdzające przelew wierzytelności przysługującej wobec pozwanego. Z tego potwierdzenia wynika wprost, że pierwotny wierzyciel pozwanego tj. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.. przeniósł wierzytelność z tytułu udzielonej pozwanemu pożyczki (...) na rzecz strony powodowej. Z załączonego do akt tłumaczenia wydruku KRS wierzyciela pierwotnego sporządzonego przez tłumacza przysięgłego wynika także, że oświadczenie zostało złożone przez osobę umocowaną do wyrażenia oświadczeń woli w imieniu wierzyciela pierwotnego, czyli (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W..

W celu rozwiania wszelkich wątpliwości związanych z uprawnieniem strony powodowej do dochodzenia od pozwanego roszczenia z tytułu przedmiotowej umowy pozyczki, strona powodowa przedłożyła także Potwierdzenie Transakcji Kredytowego Instrumentu Pochodnego wraz z załącznikiem A, Zawiadomienie o zdarzeniu kredytowym nr (...) z 02.07.2019 r. oraz Zawiadomienie o rozliczeniu z fizyczną dostawą nr (...). W ocenie Sądu dokumenty te dodatkowo potwierdzają zawarcie i skuteczne wypełnienie warunków umowy cesji wierzytelności z tytułu umowy pożyczki nr (...) wraz z Porozumieniem do umowy pożyczki F..pl nr (...) z dnia 29 listopada 2018 roku. Wierzytelność wynikająca z przedmiotowej umowy pożyczki została wymieniona wprost w załącznikach A do ww. dokumentów, co potwierdza fakt skutecznego przejścia na stronę powodową tej wierzytelności wobec pozwanego. Reasumując, Sąd uznał, że strona powodowa w pełni udowodniła fakt nabycia wierzytelności wobec pozwanego, a wykazanie tej okoliczności jest podstawą do uznania zasadności roszczenia powoda, które wynika z umowy cesji (art. 509 i nast. k.c.).

Zgodnie z art. 44 ust. 2 ustawy o kredycie konsumenckim, kredytodawca zawiadamia konsumenta, na trwałym nośniku, o przelewie wierzytelności, chyba, że konsument nadal ma spełniać świadczenie do rąk kredytodawcy. Powód nie wykazał, że zawiadomił pozwanego o cesji. Uchybienie to nie wpływa jednak na skuteczność umowy cesji. Jak bowiem wynika z przepisu, zawiadomienie ma znaczenie jedynie w zakresie skuteczności spełnienia świadczenia przez konsumenta i w tym zakresie może rodzić odpowiedzialność odszkodowawczą wobec konsumenta.

W ocenie Sądu powód wykazał również legitymację bierną pozwanego. W niniejszej sprawie powód udowodnił fakt nawiązania pomiędzy (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., a L. S. stosunku zobowiązaniowego, którego dotyczy przedmiotowe postępowanie.

Zgodnie z art. 60 k.c. z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli
w postaci elektronicznej (oświadczenie woli). Zgodnie zaś z art. 61 § 1 i § 2 k.c. oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Odwołanie takiego oświadczenia jest skuteczne, jeżeli doszło jednocześnie z tym oświadczeniem lub wcześniej. Oświadczenie woli wyrażone w postaci elektronicznej jest złożone innej osobie z chwilą, gdy wprowadzono je do środka komunikacji elektronicznej w taki sposób, żeby osoba ta mogła zapoznać się z jego treścią.

Artykuł 60 k.c. wyraża zasadę swobody formy, wedle której wola osoby skierowana
na wywołanie zamierzonego skutku prawnego związanego z dokonywaną czynnością prawną, może być uzewnętrzniona w każdy dowolny sposób, ujawniający ją tak, że staje się dostatecznie zrozumiała dla adresata. W konsekwencji ujawnienie woli osoby dokonującej czynności prawnej może nastąpić także w sposób dorozumiany, przez jakiekolwiek zachowanie się, uzewnętrzniające tę wolę w sposób obiektywnie zrozumiały, które wyraża wolę wywołania skutków prawnych, objętych treścią czynności prawnej. Złożenie oświadczenia może być zarówno jednostkową czynnością, jak i całym procesem zachowań podmiotu składającego to oświadczenie, o ile w oparciu o całokształt okoliczności można podmiotowi składającemu oświadczenie przypisać zamiar wywołania określonych skutków prawnych, czyli gdy zachowanie to niesie za sobą określony komunikat mający wywołać skutki prawne (por: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2017 roku, sygn. akt IV CSK 179/16, Legalis 1587604). Aby mówić, że doszło do czynności prawnej polegającej na zawarciu umowy konieczne jest w pierwszej kolejności ustalenie, że doszło do złożenia dwóch zgodnych oświadczeń woli, a następnie, że oświadczenia te były skuteczne. O fakcie złożenia oświadczenia woli decydują w szczególności okoliczności, czy składający oświadczenie w ogóle wyraził swoją wolę – w zasadzie w dowolnej formie, o ile forma ta w wystarczający sposób wolę tę ujawniła oraz czy oświadczenie to doszło do adresata w rozumieniu art. 61 § 2 k.c. Natomiast o skuteczności złożonego oświadczenia decydują w szczególności takie okoliczności, jak zdolność do czynności prawnych, forma czy należyte umocowanie. Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim, umowa o kredyt konsumencki powinna być zawarta w formie pisemnej, chyba że odrębne przepisy przewidują inną szczególną formę. Przy czym w przepisie tym nie określono skutków prawnych niedochowania formy pisemnej przy zawieraniu umowy o kredyt konsumencki, zatem przyjąć należy, że zastrzeżona ona została jedynie dla celów dowodowych. Niedochowanie tej formy przez jedną ze stron nie skutkuje nieważnością umowy, a tym samym nie uniemożliwia złożenia oświadczenia woli w sposób dorozumiany (w sposób konkludentny). Tylko zastrzeżenie wymogu zachowania określonej formy oświadczenia (pisemnej) ad solemnitatem wykluczałoby możliwość skutecznego złożenia oświadczenia w sposób konkludentny (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 1 lipca 2019 roku, sygn. akt V ACa 118/18, LEX nr 2706625). Za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki (art. 3 ust. 2 pkt 1 ustawy o kredycie konsumenckim), tak jak to mamy w niniejszej sprawie. Jeżeli wartość pożyczki przekracza 1.000 zł, umowa powinna być zawarta dla celów dowodowych z zachowaniem formy dokumentowej (art. 720 § 2 k.c.) Dokumentem jest nośnik informacji umożliwiający zapoznanie się z jej treścią.(art. 77 ³ k.c.) Umowa zawarta bez zachowania tej formy nie jest nieważna (art. 73 kc), jednak przy dochodzeniu wynikających z niej roszczeń powstają ograniczenia dowodowe wynikające z art. 74 § 1–3 k.c.

Ustawa z dnia 30 maja 2014 roku o prawach konsumentów (tekst jednolity – Dz. U.
z 2020 roku, poz. 287) określa w art. 2 ust. 1, że umową zawarta na odległość jest umowa zawarta z konsumentem w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie. Zgodnie z art. 39 cyt. ustawy najpóźniej w chwili wyrażenia przez konsumenta woli związania się umową, przedsiębiorca jest obowiązany poinformować konsumenta w sposób wskazujący na zamiar zawarcia umowy i odpowiadający rodzajowi użytego środka porozumiewania się na odległość warunki umowy wskazane w ust. 1 powołanego przepisu. Przedsiębiorca obowiązany jest do przekazania konsumentowi tych warunków, utrwalonych na piśmie lub innym trwałym nośniku dostępnym konsumentowi. (art. 39 ust. 3 cyt. ustawy) Trwałym nośnikiem jest natomiast materiał lub narzędzie umożliwiające konsumentowi lub przedsiębiorcy przechowywanie informacji kierowanych osobiście do niego, w sposób umożliwiający dostęp do informacji w przyszłości przez czas odpowiedni do celów, jakim służą, i które pozwalają na odtworzenie przechowywanych informacji w niezmienionej postaci (art. 2 ust. 4 cyt. ustawy).

Przy zawieraniu umowy na odległość nie jest zatem wymagane do ich skutecznego zawarcia by były one podpisane przez strony umowy. Ponadto nawet niepodpisane wydruki pozostają dokumentem w znaczeniu powszechnej na gruncie prawa cywilnego definicji dokumentu sformułowanej w art. 77 ³ k.c..

Powód przedstawił dowody w postaci wydruków komputerowych i kserokopii dokumentów. Wydruki komputerowe mogą stanowić dowód w postępowaniu cywilnym, co wynika z przyjętej powszechnie wykładni art. 308 k.p.c., wydruk komputerowy stanowi bowiem inny środek dowodowy, o którym mowa w art. 308 k.p.c., 309 k.p.c., gdyż wymieniony tam katalog ma charakter otwarty. Nie wszystkie przedstawione przez powoda kserokopie dokumentów są co prawda poświadczone za zgodność z oryginałem, jednakże jak wypowiedział się Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 8 kwietnia 2019 roku
w sprawie V ACa 613/18 (LEX nr 2702645), niewątpliwie kserokopie mają określoną moc dowodową, stanowią legalny środek dowodowy w postępowaniu, mogą stanowić podstawę ustaleń w sprawie. Sama okoliczność, że część załączonych dokumentów nie była poświadczona za zgodność nie sprawia, że na ich podstawie nie można było uwzględnić powództwa i dokonać ustaleń faktycznych.

W ocenie sądu, w realiach niniejszej sprawy nie było podstaw do kwestionowania mocy dowodowej przedstawionych przez powoda wydruków komputerowych i kserokopii dokumentów.

W ocenie Sądu materiał dowodowy zaoferowany przez stronę powodową dawał podstawy do przyjęcia, że pozwany złożył oświadczenie woli, skutkujące zawarciem w dniu 29 listopada 2018 roku umowy pożyczki nr (...). Wskazuje na to także sekwencja czynności (umowa, przelew). Należy również wskazać, że pozwany nie zanegował zasadności dysponowania przez powoda jego danymi, które znalazły się w treści przedłożonych dokumentów, a obejmowały szczegółowe dane pozwanego, w tym numer PESEL, numer dowodu osobistego, czy adres miejsca zamieszkania. Nie sposób zatem było uznać inaczej,
a jedynie w ten sposób, iż źródłem ich pozyskania było umowne oświadczenie pozwanego. Wszystkie wskazane powyżej okoliczności, łącznie z potwierdzeniem dokonania przelewu wskazywały, iż nie tylko doszło do zawarcia umowy pożyczki, ale także do jej wykonania przez pożyczkodawcę.

W ocenie Sądu dokument umowy pożyczki z dnia 29 listopada 2018 roku potwierdza warunki na jakich pozwany zawarł umowę na odległość. Przedłożone wyciągi z rachunku bankowego wierzyciela pierwotnego potwierdzają z kolei, że pozwany otrzymał kwotę 5.000 zł w ramach udzielonej pożyczki. Jednocześnie chybione było stanowisko strony pozwanej, jakoby ww. dowody nie stanowiły dokumentów w rozumieniu kodeksu postępowania cywilnego. W myśl art. 243 ¹ k.p.c., oddział drugi Kodeksu postępowania cywilnego stosuje się właśnie do dokumentów zawierających tekst, umożliwiających ustalenie ich wystawców. Niewątpliwie takie warunki spełniały ww. wydruki umowy pożyczki i wykonania transakcji płatniczych, ponieważ zawierają treść i umożliwiają ustalenie ich wystawców. Nadto w myśl art. 77 ³ k.c., dokumentem jest już sam nośnik informacji umożliwiający zapoznanie się z jej treścią. Treść dokumentu może zatem przyjmować dowolną postać (np. znaków graficznych, dźwięku, obrazu), a także być utrwalona na dowolnym nośniku (np. na papierze, w postaci pliku doc, pdf, wav, mp3 itp.). Dla kwalifikacji nośnika informacji jako dokumentu nie jest konieczne, by był on podpisany (tradycyjnie albo przy użyciu podpisu elektronicznego) lub by zachodziła jakakolwiek możliwość powiązania nośnika z osobą czy osobami, od których pochodzi utrwalona na nim informacja (komentarz do art. 77 ³ k.c., pod red. prof. dr hab. Edwarda Gniewka). W rezultacie ww. wydruki komputerowe w pełni mieszczą się w opisanej definicji dokumentu.

Poza tym w przypadku dokumentu w postaci umowy pożyczki istnieje zarazem możliwość ustalenia osoby, od której pochodzi. Tym samym ten dokument (wydruk) spełniał zarazem wymóg formy dokumentowej. W rozumieniu bowiem art. 77 ² k.c., do zachowania dokumentowej formy czynności prawnej wystarcza złożenie oświadczenia woli w postaci dokumentu, w sposób umożliwiający ustalenie osoby składającej oświadczenie. Z treści wydruku wynikają jasno dane, kto ten dokumenty wystawił.

Co więcej, jak już uprzednio wskazano, umowa pożyczki zawierała zarazem szczegółowe dane osobowe pozwanego, nie tylko jego adres, ale również numer PESEL i dowodu osobistego. W ocenie Sądu, w realiach niniejszej sprawy uznać w tym kontekście należało, że strona powodowa wykazała zgodnie z art. 6 k.c. wszystkie przesłanki istnienia swojego roszczenia wobec pozwanego z tytułu zawartej na odległość umowy pożyczki, natomiast pozwany nie wykazał ewentualnych okoliczności tamujących bądź niweczących roszczenie strony powodowej, do czego był procesowo zobowiązany również na podstawie art. 6 k.c.

Zdaniem Sądu, przedstawiony przez powoda dokument umowy pożyczki daje pełne podstawy do uznania, iż między pierwotnym wierzycielem, a pozwanym doszło w dniu 29 listopada 2018 roku do zawarcia umowy pożyczki. Na dokumencie umowy pożyczki brak podpisu pozwanego, a to z tego względu, że umowa była zawierana na odległość, jak to przewidywał art. 5 pkt 13 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim oraz art. 2 pkt 1 ustawy o prawach konsumenta.

Odnośnie wysokości dochodzonej kwoty, w związku z zarzutem pozwanego, powód uszczegółowił, że na kwotę dochodzoną pozwem składa się kwota 1.552,82 zł tytułem niespłaconego kapitału. W pozwie, jak również w piśmie zatytułowanym replika na sprzeciw od nakazu zapłaty powód wskazał, że początkowa wartość pożyczki wynosiła 6.410 zł, w tym: kapitał - 5.000 zł, koszty pożyczki – 1.410 zł, odsetki kapitałowe – 41,10 zł. Pozwany w dniu 8 lutego 2019 roku wpłaty w kwocie 3.476,94 zł, która zaksięgowana została w ten sposób, że kwota 66,94 zł została zaliczona na poczet odsetek za opóźnienie, kwota 1.410 zł – na poczet należności tytułem odsetek kapitałowych i prowizji z tytułu zawarcia umowy pożyczki, zaś kwota 2.000 zł – na poczet należności tytułem zwrotu wypłaconego kapitału pożyczki. Po zawarciu porozumienia do umowy pożyczki F..pl nr (...) z dnia 29 listopada 2018 roku, pozwany dokonał spłaty jedynie dwóch pełnych rat i częściowo trzeciej, dokonując wpłat na łączną kwotę 1.880,40 zł. Po rozliczeniu tych wpłat do zapłaty pozostała jedynie kwota niespłaconego kapitału w wysokości 1.552,82 zł. Strona pozwana w żaden sposób do tych twierdzeń (zawartych w piśmie z dnia 6 listopada 2023 roku) się nie odniosła ani ich nie kwestionowała.

W okolicznościach niniejszej sprawy nie budzi wątpliwości, iż pozwany zawierał umowę pożyczki jako konsument w myśl definicji wyrażonej w art. 22 ¹ k.c. W związku z powyższym należało zbadać postanowienia umowy pożyczki w świetle zasad określonych w ustawie z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim. Zgodnie z art. 1 pkt 1 ustawa określa zasady i tryb zawierania umów o kredyt konsumencki. Przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255.550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi (art. 3 ust. 1). Za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki (art. 3 ust. 2 pkt 1). Należy również wskazać na definicje ustawowe niezbędne do oceny postanowień konkretnej umowy.

Ustawa wprowadza definicję całkowitej kwoty kredytu (art. 5 pkt 7). Jest to maksymalna kwota wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt, a w przypadku umów, dla których nie przewidziano tej maksymalnej kwoty, suma wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt. W niniejszej sprawie jest to kwota 5.000 zł.

Całkowity koszt kredytu (art. 5 pkt 6) to wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności: odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże jeżeli są znane kredytodawcy oraz koszty usług dodatkowych,
w szczególności ubezpieczeń, w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach. W niniejszej sprawie jest to suma 1.410 zł. Koszty, o których mowa powyżej, bez odsetek (41,10 zł), stanowią pozaodsetkowe koszty kredytu – w rozumieniu art. 5 ust. 6a ustawy. Całkowita kwota do zapłaty przez konsumenta to suma całkowitego kosztu kredytu i całkowitej kwoty kredytu (art. 5 pkt 8).
W niniejszej sprawie jest to kwota 6.410 zł.

Zgodnie z art. 36a ust. 1 ustawy maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu oblicza się według wzoru:

w którym poszczególne symbole oznaczają:

(...) maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu,

K - całkowitą kwotę kredytu,

n - okres spłaty wyrażony w dniach,

R - liczbę dni w roku.

P. koszty kredytu w całym okresie kredytowania nie mogą być wyższe od całkowitej kwoty kredytu (ust. 2). P. koszty kredytu wynikające z umowy
o kredyt konsumencki nie należą się w części przekraczającej maksymalne pozaodsetkowe koszty kredytu obliczone w sposób określony w ust. 1 lub całkowitą kwotę kredytu (ust. 3).

W niniejszej sprawie, w wyniku podstawienia do wzoru otrzymujemy następujący wynik.

(...) = (5.000 x 25%) + (5.000 x 30/365 x 30%) = 1.250 zł + 123,29 zł = 1.373,29 zł.

Z powyższego wynika, że w niniejszej sprawie pozaodsetkowe koszty kredytu (1.368,90 zł) nie przekraczają ani maksymalnej wysokości pozaodsetkowych kosztów kredytu, ani całkowitej kwoty kredytu.

Tym nie mniej, ocena wysokości kosztów kredytu z punktu widzenia przepisów ustawy o kredycie konsumenckim wymaga również weryfikacji tych kosztów w świetle art. 58 § 2 i 385 ¹ k.c. oraz w świetle przepisów o odsetkach maksymalnych. Dopiero, gdy koszty kredytu są zgodne z przepisami kodeksu cywilnego następuje weryfikacja ich maksymalnej wysokości w świetle ustawy o kredycie konsumenckim. Dokonując oceny kosztów kredytu z punktu widzenia zasad współżycia społecznego, niedozwolonych klauzul umownych oraz możliwych prób obejścia przepisów o odsetkach maksymalnych Sąd ma przede wszystkim na względzie, że każde obciążenie konsumenta musi mieć swe uzasadnienie w racjonalnych korzyściach dla jednej, jak i drugiej strony umowy. W niniejszej sprawie jedynym kosztem pozaodsetkowym jest powszechnie stosowana w tego typu umowach prowizja. Prowizja ma charakter wynagrodzenia jednak nie wynagrodzenia za oddanie kapitału do dyspozycji pożyczkobiorcy, gdyż tę rolę spełniają odsetki kapitałowe, ale wynagrodzenia za konkretne czynności, czyli przygotowanie, zawarcie i realizację umowy. W niniejszej sprawie wysokość prowizji nie jest rażąco wygórowana w stosunku do kwoty pożyczki. Brak jest podstaw do przyjęcia, że w tym zakresie wzorzec umowy zawiera klauzule abuzywne.

Dla porządku należy jedynie stwierdzić, że na dzień wniesienia powództwa należność nie była przedawniona.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd uznał roszczenie strony powodowej w całości za zasadne i dlatego też zasądził od pozwanego na rzecz strony powodowej kwotę 1.552,82 zł wraz z odsetkami maksymalnymi za opóźnienie od dnia 18 kwietnia 2020 roku do dnia zapłaty, o czym orzekł w punkcie I (pierwszym) wyroku.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c. w zw. z § 11 ust. 1 umowy pożyczki nr (...).

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie II (drugim) wyroku na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. Zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu strona przegrywająca sprawę zwraca przeciwnikowi na jego żądanie niezbędne do celowego dochodzenia praw koszty procesu. Na koszty procesu poniesione przez stronę powodową składają się opłata od pozwu – 200 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 900 zł ustalone w oparciu o § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (tekst jednolity – Dz.U. z 2023 roku, poz. 1964), 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz 75,58 zł tytułem kosztów doręczenia korespondencji pozwanemu przez komornika sądowego, tj. łącznie 1.192,58 zł. Sąd dodatkowo na podstawie art. 98 § 1 ¹ k.p.c. orzekł o odsetkach ustawowych za opóźnienie od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sędzia SR Dariusz Wieński

ZARZĄDZENIE

(…)

28.03.2024 r.

Sędzia SR Dariusz Wieński