Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Radomiu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 listopada 2024 roku

Sąd Rejonowy w Radomiu I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodnicząca: asesor sądowy Aleksandra Molga

Protokolant: Agnieszka Wójcicka

po rozpoznaniu w dniu 15 listopada 2024 roku w Radomiu na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Wierzytelności w W.

przeciwko S. S.

o zapłatę

1.  zasądza od S. S. na rzecz (...) Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Wierzytelności w W. kwotę 9.314,89 zł (dziewięć tysięcy trzysta czternaście złotych osiemdziesiąt dziewięć groszy) wraz z odsetkami:

- ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 1.832,56 zł (tysiąc osiemset trzydzieści dwa złote pięćdziesiąt sześć groszy) od dnia 21 grudnia 2023 roku do dnia zapłaty,

- w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonymi od kwoty 7.482,33 zł (siedem tysięcy czterysta osiemdziesiąt dwa złote trzydzieści trzy grosze) od dnia 21 grudnia 2023 roku do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałej części;

3.  zasądza od S. S. na rzecz (...) Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Wierzytelności w W. kwotę 1.992,11 zł (tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiąt dwa złote jedenaście groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

asesor sądowy Aleksandra Molga

Sygn. akt I C 381/24 upr.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 28 lutego 2024 roku (data prezentaty – k. 6), pierwotnie złożonym w elektronicznym postępowaniu upominawczym w dniu 21 grudnia 2023 roku, (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Wierzytelności w W., reprezentowany przez pełnomocnika w osobie radcy prawnego (pełnomocnictwo – k. 14) wniósł o zasądzenie od S. S. na swoją rzecz kwoty 15.978,44 złotych wraz
z odsetkami:

- ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 1.842,58 złotych od dnia 21 grudnia 2023 roku do dnia zapłaty,

- maksymalnymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 7.482,33 złotych od dnia 21 grudnia 2023 roku do dnia zapłaty. Jednocześnie wniósł o zasądzenie kosztów procesu w kwocie 3.417 złotych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że wierzytelność dochodzona od pozwanego wynika z umowy (...) zawartej w dniu 21 lipca 2022 roku pomiędzy pozwanym a (...) spółką akcyjną. Pozwany nie wywiązał się z warunków umowy,
pozostawał w zwłoce z płatnością rat począwszy od dnia 20 grudnia 2022 roku. W związku z niewykonaniem przez pozwanego postanowień umowy, została ona wypowiedziana ze skutkiem na dzień 16 marca 2023 roku. Wskazał, że na wartość przedmiotu sporu w niniejszej sprawie składają się następujące należności:

- 6.653,53 złotych tytułem opłat i prowizji naliczonych przez poprzedniego wierzyciela,

- 7.482,33 złotych tytułem niespłaconej kwoty kapitału,

- 466,47 złotych tytułem niespłaconych odsetek umownych naliczonych przez poprzedniego wierzyciela za okres od daty zawarcia umowy do dnia jej wymagalności według stopy procentowej wskazanej w umowie każdorazowo, nie wyższej niż stopa odsetek maksymalnych,

- 748,31 złotych tytułem odsetek karnych naliczonych przez poprzedniego wierzyciela od kwoty niespłaconego kapitału za okres od dnia występowania zaległości w spłacie do dnia 8 sierpnia 2023 roku, według stopy procentowej wskazanej w umowie, każdorazowo nie wyższej, niż stopa odsetek maksymalnych,

- 627,80 złotych tytułem odsetek naliczonych przez powoda od kwoty niespłaconego kapitału od dnia 9 sierpnia 2023 roku do dnia poprzedzającego dzień wniesienia pozwu w niniejszej sprawie według stopy procentowej wskazanej w umowie każdorazowo nie wyższej niż stopa odsetek maksymalnych.

Powód podniósł, że na podstawie umowy o przelew wierzytelności w ramach transakcji sekurytyzacji z dnia 25 września 2023 roku powód nabył wierzytelność wobec pozwanego wraz z prawem do odsetek (pozew – k. 6-11, spis kosztów – k. 82).

W dniu 2 stycznia 2024 roku Starszy referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Lublin-Zachód w Lublinie wydał w sprawie VI Nc-e (...) nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym zgodny z żądaniem pozwu (nakaz zapłaty – k. 78).

W dniu 23 stycznia 2024 roku pozwany S. S. złożył sprzeciw od powyższego nakazu zapłaty (sprzeciw – k. 79-81v.).

Zarządzeniem z dnia 11 marca 2024 roku Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Radomiu stwierdził brak podstaw do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym (zarządzenie – k. 3).

W odpowiedzi na pozew, S. S. wniósł o oddalenie powództwa i złożył wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych. W uzasadnieniu pozwany wskazał, że umowę pożyczki na kwotę 8.000 złotych podpisał u pośrednika finansowego, nie otrzymując umowy w formie papierowej. Podniósł, że nie został poinformowany o pakiecie medycznym na kwotę 2.000 złotych, który rzekomo był wpłacony na jego konto bankowe w banku (...), gdzie – jak wskazał – nigdy nie posiadał konta bankowego. Zaznaczył także, że umowa pożyczki została zawarta na 36 miesięcy, a pakiet medyczny na 8 miesięcy, zaś powinien obejmować okres trwania umowy pożyczki. Dodatkowo podniósł, że żądana przez powoda kwota jest rażąco zawyżona, albowiem kwota udzielonej pożyczki wynosiła 8.000 złotych, prowizja 7.280 złotych, co daje łączną kwotę 15.280 złotych, a nie, jak w umowie – 18.052,99 złotych. Podniósł, że prowizja stanowi 90% kwoty pożyczki i jest rażąco zawyżona. Wskazał również, że nie otrzymał wypowiedzenia umowy pożyczki, które powinno być wysłane poleconym, na dowód czego powód powinien posiadać potwierdzenie nadania (odpowiedź na pozew – k. 87-89v.).

Pismem z dnia 30 września 2024 roku (data nadania – k. 102) powód podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko, odnosząc się szczegółowo do zarzutów pozwanego (pismo – k. 99-101v.).

Postanowieniem z dnia 15 listopada 2024 roku Sąd zwrócił wniosek S. S. o zwolnienie go od kosztów sądowych z uwagi na nieuzupełnienie braków formalnych (protokół rozprawy – k. 106).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 21 lipca 2022 roku S. S. zawarł z (...) Spółką Akcyjną
w W., w imieniu której działała (...) Spółka Akcyjna w S., zwana dalej pośrednikiem umowę pożyczki nr (...) na kwotę 8.000 złotych. W pkt. I.1.2 umowy wskazano, że kwota pożyczki zostanie wypłacona klientowi w wysokości pomniejszonej
o kwotę jednorazowej opłaty za dobrowolny Pakiet Usług Medycznych w wysokości 2.000 złotych, o czym klient został poinformowany przez pożyczkodawcę przed zawarciem umowy pożyczki. Wypłata pożyczki nastąpiła czekiem G. na poczcie (pkt II.7 umowy). Stosownie do treści pkt. II.2.1 roczna stopa oprocentowania (stopa zmienna) pożyczki wynosiła 20%. Pożyczka oprocentowana jest zmienną stopą procentową w stosunku rocznym. Do oprocentowania pożyczki zastosowanie ma stopa oprocentowania równa dwukrotności stopy procentowej odsetek ustawowych obliczonych zgodnie z art. 359§2 kodeksu cywilnego (stopa referencyjna Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktów procentowych). Umowa została zawarta na 36 rat miesięcznych (pkt II.3.1. umowy). W pkt. II.6.1 zastrzeżono, że o ile zwrot kwoty udzielonej pożyczki wraz z należnymi odsetkami za korzystanie z udzielonego kapitału nie nastąpi w terminie płatności pierwszej raty z tytułu umowy pożyczki zgodnie
z harmonogramem, klient zobowiązany będzie do zapłaty na rzecz pożyczkodawcy prowizji za przygotowanie i udzielenie pożyczki. Prowizja ta ustalona została na kwotę 7.280 złotych (pkt II.6 umowy). Całkowita kwota do zapłaty wynosiła 18.052,99 złotych, zgodnie
z warunkami umowy pożyczki określonymi w harmonogramie spłat stanowiącym załącznik nr 1. (pkt II.9. umowy) Zgodnie z pkt. II.13.1 umowy, wymagalne należności pożyczkodawcy z tytułu umowy miały być zaspokajane w następującej kolejności: koszty sądowe oraz koszty egzekucyjne, opłaty i prowizje, odsetki naliczane od zadłużenia przeterminowanego, odsetki zaległe, kwota niespłaconego kapitału, odsetki bieżącego i kwota kapitału bieżącego. Dodatkowo w myśl punktu II.16.2 umowy pożyczkodawca był uprawniony do wypowiedzenia umowy z przyczyn leżących po stronie klienta w przypadku opóźnienia klienta ze spłatą zadłużenia wynikającego z umowy przekraczającego 14 dni, po bezskutecznym przeprowadzeniu czynności upominawczo-windykacyjnych. Dla skutecznego wypowiedzenia umowy pożyczki wymagane było doręczenie klientowi, na podany przez niego adres, oświadczenia o wypowiedzeniu umowy (umowa – k. 58-75v.).

W dniu 21 lipca 2022 roku S. S. oświadczył, że jest zainteresowany Pakietem medycznym realizowanym na podstawie Regulaminu Świadczenia Usług (...), a nadto potwierdził zawarcie dobrowolnej umowy sprzedaży pakietu usług medycznych (oświadczenia – k. 62v).

W dniu 22 lipca 2022 roku (...) Spółka Akcyjna w W. przelała kwotę 2.000 złotych z tytułu produktu dodatkowego wskazując jako nadawcę S. S.. Numer rachunku bankowego, na który wpłynęła rzeczona kwota odpowiadał rachunkowi pożyczkodawcy, na który miały być uiszczane raty pożyczki (potwierdzenie dyspozycji przelewu – k. 56, pkt II.8.1 umowy).

S. S. nie wywiązał się z warunków zawartej umowy pożyczki. Spłacił jedynie 4 pierwsze raty: pierwszą w wysokości 140,27, kolejne trzy w wysokości 511,54 zł. (okoliczności przyznane przez S. S. w odpowiedzi na pozew, pierwsze wezwanie do zapłaty – k. 64).

Pismem z dnia 16 marca 2023 roku (...) Spółka Akcyjna w W. wypowiedziała S. S. przedmiotową umowę ze skutkiem natychmiastowych, jednocześnie wzywając go do zapłaty całości wymagalnego zadłużenia, które na dzień 16 marca 2023 roku wynosiło 14.622,40 złotych, w tym: kapitał w kwocie 7.482,33 złotych, prowizja w kwocie 6.653,53 złotych, odsetki w kwocie 466,47 złotych oraz odsetki z tytułu zadłużenia przeterminowanego w kwocie 20,07 złotych (wypowiedzenie umowy pożyczki
– k. 57).

W dniu 25 września 2023 roku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. zawarła z (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w W. umowę przelewu wierzytelności, na mocy której przelała na rzecz cesjonariusza wierzytelność przysługującą mu wobec S. S., a dotyczącą przedmiotowej umowy pożyczki (oświadczenie o zapłacie ceny – k. 25, umowa przelewu wierzytelności w ramach transakcji sekurytyzacji – k. 27-33v., załącznik nr 1 do umowy przelewu wierzytelności – k. 34-36, pełnomocnictwo – k. 37-38v., k. 48-51v., k. 52-53).

Zgodnie z ogłoszeniem o zmianie statutu (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z dnia 29 września 2023 roku, Fundusz otrzymał nazwę (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Wierzytelności (ogłoszenie o zmianie statutu – k. 19-20).

Pismem z dnia 30 października 2023 roku (...) Spółka Akcyjna w Z. zawiadomiła S. S. o dokonanym przelewie wierzytelności i wskazała, że na dzień 30 października 2023 roku zaległość wynosi 15.743,21 złotych oraz, że wpłaty należy dokonać w terminie do 7 dni od daty otrzymania pisma. Wskazała, że na zadłużenie składają się następujące kwoty: 7.482,33 złotych z tytułu kapitału, 6.653,53 złotych z tytułu prowizji
i opłat naliczonych przez wierzyciela pierwotnego, 466,47 złotych z tytułu odsetek za opóźnienie (karnych) naliczonych przez wierzyciela pierwotnego na dzień 8 sierpnia 2023 roku oraz 392,57 złotych z tytułu odsetek za opóźnienie (karnych) naliczonych przez wierzyciela po dniu 8 sierpnia 2023 roku według stan na dzień 30 października 2023 roku (pismo – k 54-54v., zawiadomienie o przelewie wierzytelności – k. 55).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wyżej wymienionych dokumentów złożonych przez stronę powodową. Prawdziwość i wiarygodność złożonych dokumentów nie nasuwała wątpliwości, dlatego też Sąd uwzględnił je w całości.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

Podstawę prawną roszczenia powoda stanowił art. 720 kc, zgodnie z którym przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Zgodnie z art. 509 § 1 k.c. przelew wierzytelności dochodzi do skutku w drodze umowy między dotychczasowym wierzycielem, a nabywcą wierzytelności bez potrzeby uzyskania zgody dłużnika, a nawet bez potrzeby zawiadomienia dłużnika o przelewie. Skutek przelewu polega na tym, że zmieniają się jedynie osoby stosunku zobowiązaniowego, a poza tym pozostaje on taki sam, jaki istniał przed dokonaniem przelewu. Wskutek cesji wierzytelność przechodzi na nabywcę i to on (cesjonariusz) staje się wierzycielem, a zbywca (cedent) być nim przestaje. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki (art. 509 § 2 kodeksu cywilnego). Art. 513 § 1 k.c. stanowi zaś, że dłużnikowi przysługują przeciwko nabywcy wierzytelności wszelkie zarzuty, które miał przeciwko zbywcy w chwili powzięcia wiadomości o przelewie.

Bezspornym w przedmiotowej sprawie był fakt, iż pozwany zawarł z wierzycielem pierwotnym umowę pożyczki. Okoliczność tę pozwany przyznał w odpowiedzi na pozew, zaś strona powodowa przedłożyła wraz z pozwem umowę pożyczki, na której widnieje własnoręczny podpis pozwanego. W ocenie Sądu, przedstawione dokumenty wskazują, że również umowa przelewu wierzytelności została w sposób skuteczny zawarta. Pozwany nie zakwestionował legitymacji czynnej powoda do dochodzenia na własną rzecz od pozwanego wierzytelności. Strona powodowa zaś, przekładając zarówno w pełni kompletną i zawierającą wyciąg z wykazu wierzytelności przejętych przez powodowy fundusz umowę sprzedaży wierzytelności, w tym przysługującej cedentowi względem pozwanego, jak i dokumentację, jaką uzyskała od swojego poprzednika prawnego, należycie wykazała nabycie dochodzonej wierzytelności. Do pozwu załączono także stosowe pełnomocnictwa wykazujące umocowanie określonych osób do zawarcia umowy wierzytelności. Wprawdzie, wykaz wierzytelności nie został złożony w formie kompletnej, a jedynie skróconej, tj. pozwalającej na weryfikację konkretnej wierzytelności przysługującej wobec pozwanej, jednak nie umniejsza jego mocy dowodowej. Nie może budzić wątpliwości, że na potrzeby przedmiotowego procesu koniecznym było jedynie wykazanie, iż umowa cesji przenosiła tą konkretną wierzytelność stanowiącą źródło żądania powoda. W tym zakresie powód wykazał, że stał się następcą prawnym (...) Spółki Akcyjnej w W., a co za tym idzie – podmiotem uprawnionym do dochodzenia spełnienia świadczenia pieniężnego na swoją rzecz. Sąd, dokonując analizy przedstawionych przez powoda dokumentów, jak i odnosząc się do twierdzeń stron, nie dostrzegł żadnych okoliczności wskazujących na niezgodność oświadczeń w nich zawartych ze stanem faktycznym. Reasumując Sąd uznał, że strona powodowa w pełni udowodniła fakt nabycia wierzytelności wobec pozwanej, a wykazanie tej okoliczności jest podstawą do uznania zasadności roszczenia powoda, które wynika z umowy cesji (art. 509 i nast. k.c.).

Pozwany domagał się jednak oddalenia powództwa w części podnosząc, że nie został poinformowany o pakiecie medycznym na kwotę 2.000 złotych oraz, że kwot prowizji jest rażąco zawyżona.

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż potrącenie kwoty 2.000 złotych z tytułu opłaty za dobrowolny Pakiet Usług Medycznych wynikało z umowy, na co pożyczkobiorca, podpisując umowę wyraził zgodę, co zostało zastrzeżone w punktach 1.1-1.4 umowy. Pozwany podpisał nadto dokument zatytułowany „klauzula zgody na przekazanie danych osobowych – pakiet medyczny”, w którym oświadczył, że jest zainteresowany Pakietem Medycznym. Dodatkowo podpisał dokument zatytułowany „Potwierdzenie zawarcia dobrowolnej umowy sprzedaży pakietu usług medycznych”, z którego wynikał zarówno okres ważności usługi, opłata za usługę jak i sposób uiszczenia opłaty. Zarzut nieotrzymania przez pozwanego kwoty 2.000 złotych jest chybiony, albowiem kwota 2.000 złotych zgodnie
z umową nie miała zostać przelana na rachunek bankowy pozwanego, a miała zostać potrącona/skredytowana z kwoty udzielonej pożyczki. Z powyższego wynika, że pozwany trzykrotnie, własnoręcznym podpisem potwierdził wolę skorzystania z pakietu usług medycznych. Z tych względów zarzuty zawarte w odpowiedzi na pozew w tym zakresie nie mogły odnieść zamierzonego przez pozwanego skutku.

W okolicznościach niniejszej sprawy nie budzi wątpliwości, iż pozwany S. S. zawierał umowę pożyczki jako konsument w myśl definicji wyrażonej w art. 22 ¹ k.c. W związku z powyższym należało zbadać postanowienia umowy pożyczki w świetle zasad określonych w ustawie z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim. Zgodnie z art. 1 pkt 1, ustawa określa zasady i tryb zawierania umów o kredyt konsumencki. Przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255.550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi (art. 3 ust. 1). Za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki (art. 3 ust. 2 pkt 1). Należy również wskazać na definicje ustawowe niezbędne do oceny postanowień konkretnej umowy.

Ustawa wprowadza definicję całkowitej kwoty kredytu (art. 5 pkt 7). Jest to maksymalna kwota wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt, a w przypadku umów, dla których nie przewidziano tej maksymalnej kwoty, suma wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt. W niniejszej sprawie jest to kwota 8.000 złotych. Całkowity koszt kredytu (art. 5 pkt 6) to wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności: odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże, jeżeli są znane kredytodawcy oraz koszty usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach. Opłata jest to świadczenie z natury ekwiwalentne; uiszczający opłatę uzyskuje w zamiana za nią konkretne świadczenie (tym opłata różni się od podatku). Prowizja jest formą wynagrodzenia za usługę polegającą na uruchomieniu i obsłudze kredytu. W związku z powyższym również powinna podlegać weryfikacji z punktu widzenia ekwiwalentności i być dostosowana do nakładu pracy związanego z usługą. Pozostałe „koszty” oznaczają wydatki, które muszą być poniesione przez pożyczkodawcę celem wykonania usługi. Koszty te powinny zatem zasadniczo podlegać zwrotowi przez pożyczkobiorcę na rzecz pożyczkodawcy, ale do wysokości faktycznie poniesionej. W ocenie Sądu ratio legis ustawy polega na tym, że na całkowity koszt kredytu powinny składać się poszczególne koszty (w tym opłaty, prowizje), które są niezbędne przy umowie pożyczki, racjonalne i proporcjonalne, tj. uzasadnione z punktu widzenia przedmiotu umowy i świadczeń pożyczkodawcy na rzecz pożyczkobiorcy. Suma tych wszystkich kosztów jest też przez ustawodawcę limitowana, bowiem w sytuacji, gdy nakłady związane z udzieleniem pożyczki zaczynają przekraczać kwotę nominalną pożyczki umowa ta przestaje być ekonomicznie uzasadniona.

W niniejszej sprawie całkowita kwot kredytu to 8.000 złotych, zaś całkowity koszt kredytu to kwota 10.052,99 złotych. Koszt ten stanowi więc koszty kredytu – w rozumieniu art. 5 ust. 6a ustawy. Całkowita kwota do zapłaty przez konsumenta to suma całkowitego kosztu kredytu i całkowitej kwoty kredytu (art. 5 pkt 8). W niniejszej sprawie jest to kwota 18.052,99 złotych.

Zgodnie z art. 36a ust. 1 ustawy maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu oblicza się według wzoru:

w którym poszczególne symbole oznaczają:

(...) maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu,

K - całkowitą kwotę kredytu,

n - okres spłaty wyrażony w dniach,

R - liczbę dni w roku.

P. koszty kredytu w całym okresie kredytowania nie mogą być wyższe od całkowitej kwoty kredytu (ust. 2). P. koszty kredytu wynikające z umowy
o kredyt konsumencki nie należą się w części przekraczającej maksymalne pozaodsetkowe koszty kredytu obliczone w sposób określony w ust. 1 lub całkowitą kwotę kredytu (ust. 3).

W niniejszej sprawie, w wyniku podstawienia do wzoru otrzymujemy następujący wynik.

(...) = (8.000 zł x 25%) + (8.000 zł x (...) x 30%) = 2.000 zł + 7.101,37 zł = 9.101,37 zł.

Z powyższego wynika, że w niniejszej sprawie pozaodsetkowe koszty kredytu wynikające z umowy przekraczają maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu oraz całkowitą kwotę kredytu. W ocenie Sądu, kosztem tym była bowiem zarówno prowizja (7.280 zł), jak i pakiet usług medycznych (2.000 zł). Pozakodeksowe koszty kredytu to wszystkie koszty, które konsument ponosi w związku z umową o kredyt konsumencki,
z wyłączeniem odsetek. Już z tego względu roszczenie powoda w części przewyższającej kwotę 9.101,37 zł podlegało oddaleniu. Ponadto postanowienia umowne określone w przedmiotowej umowie pożyczki należało zbadać pod kątem ich abuzywności.

Sąd w związku z tym poddał analizie kwestię nałożenia na pozwanego obowiązku zapłaty jednorazowej prowizji w kwocie 7.280 złotych pod kątem tego, czy jest to klauzula abuzywna i czy należy ją traktować jako postanowienie niedozwolone, a jeżeli tak – w jakim zakresie.

Przepis art. 385 ¹ kc stanowi, że postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Pod pojęciem działania wbrew dobrym obyczajom kryje się wprowadzanie do umowy klauzul, które godzą w równowagę kontraktową stron takiego stosunku, natomiast przez rażące naruszenie interesów konsumenta rozumie się nieusprawiedliwioną dysproporcję –
na niekorzyść konsumenta – praw i obowiązków stron, wynikających z umowy ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 października 2006 roku, I CSK 173/06, Lex nr 395247).

Aby postanowienie umowne mogło zostać uznane za niedozwolone, muszą być spełnione dwie przesłanki – brak uzgodnienia tego postanowienia indywidualnie z konsumentem oraz kształtowanie jego praw i obowiązków w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, co skutkować będzie rażącym naruszeniem jego interesów.

Z przedmiotowej umowy pożyczki nie wynika, aby postanowienie dotyczące naliczonej prowizji było uzgodnione indywidualnie z pożyczkobiorcą. Logika oraz zasady doświadczenia życiowego pozwalają na konkluzję, z której wynika, że wierzyciel pierwotny posługuje się gotowymi formularzami zawarcia umowy pożyczki i pożyczkobiorca nie ma możliwości negocjować wysokości opłat dodatkowych, jak np. prowizji. W pkt. II.6.1 umowy zastrzeżono bowiem, że o ile zwrot kwoty udzielonej pożyczki wraz z należnymi odsetkami za korzystanie z udzielonego kapitału nie nastąpi w terminie płatności pierwszej raty z tytułu umowy pożyczki zgodnie z harmonogramem, klient zobowiązany będzie do zapłaty na rzecz pożyczkodawcy prowizji za przygotowanie i udzielenie pożyczki. W takim przypadku, w zależności od wyboru klienta, zobowiązanie do zapłaty prowizji powstaje:

a)  w momencie dokonania potwierdzenia kontynuowania spłaty pożyczki, o którym mowa w punkcie 10.4 umowy i w kwocie podanej w załączniku nr 2,

b)  w momencie upływu pierwszego okresu rozliczeniowego i niedokonania spłaty pożyczki wraz z należnymi odsetkami, o którym mowa w punkcie 10.5 umowy oraz niepotwierdzenia kontynuowania spłaty pożyczki, o którym mowa w punkcie 10.4 umowy i w kwocie podanej w załączniku nr 1.

W pkt II.6.2 umowy wskazano, że prowizja pokrywa koszty pożyczkodawcy poniesione i związane z przygotowaniem umowy, badaniem zdolności kredytowej klienta w bazach wewnętrznych oraz zewnętrznych, doprowadzeniem do jej podpisania przez obydwie strony oraz jej dostarczeniem klientowi. Prowizja jest rozdzielona proporcjonalnie do liczby rat pożyczki i uiszczana przez klienta częściowo wraz z każdą ratą w terminach spłaty rat. Prowizja nie ulega zmianie w okresie obowiązywania umowy i nie jest związana z okresem na jaki udzielona jest pożyczka. W szczególności, przypisanie części prowizji do rat pożyczki nie oznacza, że prowizja stanowi wynagrodzenie pożyczkodawcy z tytułu rozłożonego w czasie korzystania przez klienta z kapitału pożyczki. W przypadku rozwiązania umowy przez pożyczkodawcę z przyczyn leżących po stronie klienta, prowizja staje się natychmiast wymagalna w pełnej wysokości.

W ocenie Sądu, przewidziana w rzeczonej umowie prowizja w kwocie 7.280 złotych przewiduje obciążenie konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Wysokość prowizji stanowi 91% całkowitej kwoty pożyczki. Przekracza kwotę, którą pozostawiono do dyspozycji pożyczkobiorcy. Ustalona w ten sposób prowizja nie ma odzwierciedlenia w kosztach udzielenia pożyczki i nie uzasadnia zarobku pożyczkodawcy w kwocie stanowiącej znaczny procent udzielonej pożyczki. Nie można tracić z pola widzenia, że zwykłym wynagrodzeniem w związku z udzieleniem pożyczki są odsetki, natomiast pobranie wynagrodzenia prowizyjnego w kwocie niewiele niższej od udzielonej pożyczki stanowi wyłącznie dodatkowe źródło zysku przedsiębiorcy
i nie znajduje podstawy prawnej. Również powód nie wykazał zasadności naliczenia wynagrodzenia prowizyjnego na poziomie wskazanym w umowie. Konieczność ponoszenia przez pozwanego pozaodsetkowych kosztów w takiej wysokości jak przewidywała umowa pożyczki nr (...) z 21 lipca 2022 roku jest w ocenie Sądu klauzulą abuzywną i nie mogło wiązać pozwanego.

Nadmienić w tym miejscu należy, iż po odjęciu prowizji, pozaodsetkowe koszty kredytu wynikające z umowy nie będą przekraczały maksymalnej wysokości pozaodsetkowych kosztów kredytu oraz całkowitej kwoty kredytu.

Sąd poddał również analizie prawidłowość wyliczenia odsetek przez stronę powodową. Prawidłowa jest wysokość odsetek naliczona przez wierzyciela pierwotnego za okres od daty zawarcia umowy do dnia jej wymagalności według stopy procentowej wskazanej w umowie, każdorazowo nie wyższej niż stopa odsetek maksymalnych w kwocie 466,47 złotych, jak również odsetki naliczone przez powoda od kwoty niespłaconego kapitału od dnia 9 sierpnia 2023 roku do dnia poprzedzającego dzień wniesienia pozwu w kwocie 627,80 złotych. Jednakże wskazać w tym miejscu należy, że odsetki karne naliczone przez poprzedniego wierzyciela od kwoty niespłaconego kapitału za okres od dnia występowania zaległości w spłacie do dnia 8 sierpnia 2023 roku winny wynieść 738,29 złotych, nie zaś – jak wskazywała strona powodowa – 748,31 złotych.

Z tych też względów Sąd uznał za zasadne dochodzone niniejszym pozwem roszczenie w części, tj. w kwocie 9.314,89 złotych, na którą to kwotę składają się następujące kwoty: 7.482,33 złotych tytułem niespłaconego kapitału oraz w/w odsetki w kwotach 466,47 złotych, 738,29 złotych i 627,80 złotych i dlatego też zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 9.314,89 złotych, o czym orzekł w punkcie 1. (pierwszym) wyroku.

Obowiązujący porządek prawny nakłada na dłużnika obowiązek spełnienia świadczenia w terminie. Zwlekanie z wykonaniem zobowiązań rodzi dla osoby opóźniającej się negatywny skutek. Przewidzianą przez ustawodawcę sankcją za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego jest obowiązek zapłaty przez dłużnika odsetek za opóźnienie.

Zgodnie z art. 481 § 1 k.c., obowiązek zapłaty powyższych odsetek jest niezależny od tego, czy opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność. Co więcej, odsetki za opóźnienie należą się wierzycielowi także wówczas, gdy nie poniósł on w związku z opóźnieniem żadnej szkody.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481§1 kc zgodnie z żądaniem pozwu – od dnia 21 grudnia 2023 roku, tj. od dnia wniesienia pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Od kwoty niespłaconego kapitału w kwocie 7.482,33 złotych Sąd zasądził odsetki w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie, zgodnie z postanowieniami umownymi, zaś od kwoty 1.832,56 złotych odsetki ustawowe za opóźnienie.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd oddalił powództwo w pozostałej części, tj. w zakresie pozostałych żądanych odsetek oraz prowizji, o czym orzekł w punkcie
2. (drugim) wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu o przepis art. 100 kpc, zgodnie z którym w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak wyłożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu. Strona powodowa żądała zasądzenia kwoty 15.978,44 złotych, a więc uznać należało, że wygrała sprawę w 58,30% (9.314,89 zł z 15.978,44 zł). Na koszty procesu poniesione przez stronę powodową składają się – według spisu kosztów (k. 82) – opłata od pozwu w kwocie 1.000 złotych, opłata skarbowa od udzielonego pełnomocnictwa pełnomocnikowi profesjonalnemu w kwocie 17 złotych oraz wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 2.400 złotych – łącznie 3.417 złotych.

Z tych też względów Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.992,11 złotych (58,30% z 3.417 zł) tytułem zwrotu kosztów procesu, o czym orzekł w punkcie 3. (trzecim) wyroku. Sąd dodatkowo na podstawie art. 98 § 1 ¹ k.p.c. orzekł o odsetkach ustawowych za opóźnienie od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu.

asesor sądowy Aleksandra Molga

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem proszę doręczyć pełnomocnikowi powoda.

18.12.2024 r. asesor sądowy Aleksandra Molga