Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Radomiu

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 listopada 2023 roku

Sąd Rejonowy w Radomiu I Wydział Cywilny

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Piotr Folik

Protokolant: Edyta Chaberek-Kowalczyk

po rozpoznaniu w dniu 13 listopada 2023 roku w Radomiu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) z siedzibą w W.

przeciwko W. C.

o zapłatę

oddala powództwo.

I C 322/23

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 19 stycznia 2023 roku (data nadania w urzędzie pocztowym – k. 26), (...) w W., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, wniósł o zasądzenie od W. C. kwoty 3000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 28 października 2019 roku do dnia zapłaty oraz zasądzenie zwrotu kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazał, iż pozwana we wrześniu 2019 roku złożyła dokumenty o przyjęcie na studia pierwszego stopnia, niestacjonarne na kierunku dziennikarstwo i medioznawstwo na Wydziale Dziennikarstwa, (...) i Bibliologii (...). Podał, iż pozwana w dniu 24 września 2019 roku złożyła oświadczenie o zapoznaniu się z wysokością opłat za usługi edukacyjne na Uniwersytecie (...) i wybrała opłatę w dwóch ratach – po 3000 złotych stosownie do zarządzenia rektora nr 51 z dnia 29 kwietnia 2019 roku w sprawie wysokości opłat za usługi edukacyjne dla studentów kształcących się na studiach niestacjonarnych w roku akademickim 2019/2020. Wskazał, iż pierwsza rata miała być płatna do dnia 27 października 2019 roku, jednak pozwana nie dokonała jej opłacenia, w związku z czym decyzją Dziekana z dnia 4 lutego 2020 roku została skreślona z listy studentów pierwszego roku (k. 3-4).

Pozwana nie zajęła stanowiska w niniejszej sprawie.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 24 września 2019 roku W. C. złożyła oświadczenie o zapoznaniu się z wysokością opłat za usługi edukacyjne na studiach pierwszego stopnia w trybie niestacjonarnym na kierunku dziennikarstwo i medioznawstwo na Wydziale Dziennikarstwa, (...) i Bibliologii (...). Złożyła oświadczenie w sprawie odpłatności za te studia, w którym zobowiązała się do wniesienia opłaty za studia w dwóch ratach w łącznej kwocie 6000 złotych. Pierwsza rata w kwocie 3000 złotych miała być płatna do dnia 27 października 2019 roku, zaś druga w kwocie 3000 złotych – w terminie do dnia 6 lutego 2020 roku. W. C. została przyjęta na studia pierwszego stopnia w trybie niestacjonarnym w roku akademickim 2019/2020 na kierunku dziennikarstwo i medioznawstwo na Wydziale Dziennikarstwa, (...) i Bibliologii (...) (okoliczności bezsporne; zarządzenie nr 51 Rektora (...) z dnia 29 kwietnia 2019 roku w sprawie wysokości opłat za usługi edukacyjne dla studentów kształcących się na studiach niestacjonarnych lub studiach w języku obcym oraz za powtarzanie zajęć oraz zajęcia nieobjęte programem studiów – k. 13-15; oświadczenie pozwanej o zapoznaniu się z wysokością opłat za usługi edukacyjne z dnia 24 września 2019 roku – k. 8; oświadczenie pozwanej w sprawie odpłatności za studia z dnia 24 września 2019 roku – k. 9).

Decyzją z dnia 4 lutego 2020 roku Prodziekan ds. studenckich i dydaktycznych Wydziału Dziennikarstwa, (...) i Bibliologii (...) skreślił W. C. z listy studentów pierwszego roku kierunku dziennikarstwo i medioznawstwo na Wydziale Dziennikarstwa, (...) i Bibliologii (...) z powodu niewniesienia opłat związanych z odbywaniem studiów (decyzja – k. 17-17v.).

Sąd dokonał ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie na podstawie okoliczności bezspornych i wyżej wskazanych dokumentach, które nie budziły wątpliwości Sądu i nie były przez pozwaną kwestionowane.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Przepis art. 79 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 2018 roku Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (wedle brzmienia na dzień 1 października 2019 roku – Dz. U. z 2018 r., poz. 1668 z późn. zm.) stanowił, że uczelnia publiczna może pobierać opłaty za usługi edukacyjne związane z kształceniem na studiach niestacjonarnych.

W sprawie niniejszej bezsporna była wysokość opłaty za usługi edukacyjne na kierunku dziennikarstwo i medioznawstwo w roku akademickim 2019/2020. Opłata ta została ustalona zarządzeniem nr 51 Rektora (...) z dnia 29 kwietnia 2019 roku w sprawie wysokości opłat za usługi edukacyjne dla studentów kształcących się na studiach niestacjonarnych lub studiach w języku obcym oraz za powtarzanie zajęć oraz zajęcia nieobjęte programem studiów. Zgodnie z nim opłata za studia niestacjonarne na kierunku dziennikarstwo i medioznawstwo na Wydziale Dziennikarstwa, (...) i Bibliologii (...) wynosiła 5700 złotych, a w przypadku wyboru płatności w dwóch ratach – 6000 złotych, po 3000 złotych każda z rat.

Pozwana złożyła stosowne oświadczenia wskazujące, iż zapoznała się z wysokością opłat za usługi edukacyjne. Wybrała także formę płatności za pierwszy rok studiów w dwóch ratach po 3000 złotych. Z uwagi na niewniesienie płatności za pierwszy semestr pierwszego roku studiów decyzją Prodziekana ds. studenckich i dydaktycznych Wydziału Dziennikarstwa, (...) i Bibliologii (...) została skreślona z listy studentów.

Powód domagał się od pozwanej zapłaty z tytułu nieuregulowanej opłaty za czesne, stanowiącej pierwszą ratę za pierwszy rok studiów w trybie niestacjonarnym. Roszczenie to niewątpliwie ma charakter majątkowy.

Zgodnie z art. 117 § 1 i 2 ¹ kc (w brzmieniu obowiązującym od dnia 9 lipca 2018 roku) roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu, a po jego upływie nie można domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi. Natomiast, zgodnie z art. 118 kc termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.

W ocenie Sądu, jako właściwy dla ustalenia terminu przedawnienia roszczeń wynikających ze stosunku prawnego łączącego pozwaną z Uniwersytetem (...), należy uznać art. 751 pkt 2 kc, który stanowi, że z upływem lat dwóch przedawniają się roszczenia z tytułu utrzymania, pielęgnowania, wychowania lub nauki, jeżeli przysługują osobom trudniącym się zawodowo takimi czynnościami albo osobom utrzymującym zakłady na ten cel przeznaczone. Podnieść należy, iż przepis ten, jako szczególny, ma pierwszeństwo zastosowania względem art. 118 kc. Podkreślić również należy, iż ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym nie wprowadza terminu przedawnienia dla tego typu roszczeń, w związku z czym należy stosować ten wynikający z art. 751 pkt 2 kc. Dodatkowo potwierdza to, że powód sam wskazuje na fakt świadczenia usług edukacyjnych. Zdaniem Sądu nie ulega wątpliwości, iż szkoła wyższa musi być uznana za instytucję trudniącą się zawodowo świadczeniem usług związanych z nauką, utrzymującą zakład na ten cel przeznaczony. Szkoła wyższa ma bowiem zorganizowany (uregulowany ustawowo) charakter. Świadczy usługi edukacyjne zgodnie z ustalonym regulaminem, w sposób stały i fachowy w przeznaczonych na ten cel placówkach, zatrudniając wykwalifikowaną kadrę nauczycielską, co przesądza o zawodowym charakterze tej działalności. Bez wątpienia przez „naukę” w rozumieniu art. 751 pkt 2 kc należy rozumieć wszelkie usługi związane z edukacją, kształceniem, gdyż „nauka” jest pojęciem zakresowo i znaczeniowo najszerszym.

Zgodnie z art. 22 ¹ kc za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Powód nie wykazał, by pozwana zawarła umowę z powodem jako przedsiębiorca. W ocenie Sądu, oczywistym jest, że student w stosunku prawnym z uczelnią wyższą nie może być uznany za przedsiębiorcę. Natomiast, powoda należy uznać za przedsiębiorcę.

Zgodnie z art. 425 ustawy z dnia 20 lipca 2018 roku Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce wykonywanie przez uczelnię zadań, o którym mowa w art. 11 tej ustawy (np. art. 11 ust. 1 pkt 1 – prowadzenie kształcenia na studiach) oraz prowadzenie działalności sportowej, rehabilitacyjnej lub diagnostycznej nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 roku – Prawo przedsiębiorców. Wskazać jednak należy, że na gruncie przepisów kodeksu cywilnego, działalność gospodarcza jest rozumiana szerzej, nie zależy ani od charakteru podmiotu, któremu roszczenie przysługuje, ani od charakteru rozstrzyganej sprawy, a wyłącznie od rodzaju (kwalifikacji) roszczenia z punktu widzenia jego związku z określonym rodzajem działalności. Chodzi o takie cechy jak: profesjonalny charakter działalności, powtarzalność podejmowanych działań, uczestnictwo w obrocie gospodarczym, podporządkowanie regułom gospodarki rynkowej czy też działanie w celu osiągnięcia zysku. W konsekwencji chodzi o to, aby czynności podejmowane przez podmiot gospodarczy wchodziły w zakres jego działalności gospodarczej w tym sensie, że muszą one pozostawać w normalnym, funkcjonalnym związku z tą działalnością, w szczególności muszą być podejmowane w celu realizacji zadań związanych z przedmiotem działalności danego podmiotu (por. uzasadnienie uchwały składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 14 maja 1998 roku w sprawie III CZP 12/98, publ. OSNC 1998/10 poz. 151). Podmioty prowadzące szkoły i uczelnie niepubliczne są uznane za przedsiębiorców w rozumieniu art. 4 ustawy z dnia 16 lutego 2007 roku o ochronie konkurencji i konsumentów (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2006 roku w sprawie I CSK 135/05, publ. OSNC 2006/12/205; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 2004 roku w sprawie III CSK 22/04, publ. OSNP 2005/3/46; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie w sprawie VI ACa 654/08, publ. LEX nr 1164711), co przemawia zdecydowanie za uznaniem zawodowego charakteru czynności podejmowanych przez uczelnie niepubliczne. Odpłatne i systematyczne wykonywanie przez te uczelnie zajęć dydaktycznych jest wykonywaniem przez osobę prawna we własnym imieniu zawodowo działalności usługowej w sposób zorganizowany i ciągły, czyli uczestniczą one w obrocie gospodarczym (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 3 lipca 2003 roku w sprawie III CZP 38/03, publ. Prok. i Pr. 2004/1/38; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 lipca 1999 roku w sprawie II CKN 451/98, publ. OSNC 2000/2/36). Zdaniem Sądu, działalności gospodarczej w rozumieniu Kodeksu cywilnego nie można, zatem, zrównać znaczeniowo z działalnością gospodarczą, o której mowa w ustawie Prawo przedsiębiorców. Roszczenie w sprawie niniejszej powstało w związku z działaniami podejmowanymi przez (...), który działał jako podmiot profesjonalny, uczestnicząc przy tym w obrocie gospodarczym poprzez konkurowaniu na rynku nauczania studentów – usług edukacyjnych. Mając na uwadze fakt, iż działalność tego typu jest działalnością powtarzalną, to wskazuje na gospodarczy charakter działalności uczelni.

Zauważyć należy, iż tego rodzaju wykładnia przez szereg lat była ugruntowana w orzecznictwie sądów powszechnych. Problem terminu przedawnienia był przedmiotem wielu orzeczeń sądów powszechnych, w których przeciwstawiono się przyjęciu okresu wówczas 10-letniego (dziś terminu 6-letniego) przedawnienia dla omawianego stosunku prawnego (por. przykładowo: wyrok z dnia 30 grudnia 2013 roku Sądu Okręgowego w Radomiu w sprawie IV Ca 529/13, wyrok z dnia 2 października 2013 roku Sądu Okręgowego w Zamościu w sprawie I Ca 344/13; wyrok z dnia 5 grudnia 2013 roku Sądu Okręgowego w Białymstoku w sprawie II Ca 1039/13; wyrok z dnia 13 grudnia 2013 roku Sądu Okręgowego w Kielcach w sprawie II Ca 1273/13; wyrok z dnia 30 grudnia 2013 roku Sądu Okręgowego w Koninie w sprawie II Ca 504/13; wyrok z dnia 3 marca 2014 roku Sądu Okręgowego w Łodzi w sprawie III Ca 32/14; czy też wyroki Sądu Okręgowego w Nowym Sączu: z dnia 6 listopada w sprawie III Ca 742/13, z dnia 13 listopada 2013 roku w sprawie III Ca 688/13, z dnia 22 listopada 2013 roku w sprawie III Ca 729/13, z dnia 27 listopada 2013 roku w sprawie III Ca 766/13, z dnia 11 grudnia 2013 roku w sprawie III Ca 796/13, z dnia 23 grudnia 2013 roku w sprawie III Ca 850/13, z dnia 31 grudnia 2013 roku w sprawie III Ca 854/13, z dnia 22 stycznia 2014 roku w sprawie III Ca 905/13, z dnia 23 stycznia 2014 roku w sprawie III Ca 904/13 – publikowane na portalach orzeczeń właściwych Sądów Okręgowych, np. www.orzeczenia.radom.so.gov.pl). Ponadto przyjęcie 6-letniego okresu przedawnienia dla przedmiotowego roszczenia prowadziłaby w istocie do kuriozalnych z racjonalnego punktu widzenia konsekwencji, gdyż np. roszczenie nauczyciela trudniącego się zawodowo świadczeniem usług w postaci korepetycji dla uczniów, podlegałoby bardziej rygorystycznemu terminowi przedawnienia z art. 751 pkt 2 kc, aniżeli uczelni wyższej, która korzystałaby z dobrodziejstwa 6-letniego okresu przedawnienia z art. 118 § 1 kc, mimo, iż bez wątpienia jest instytucją o dużo bardziej złożonym i fachowym charakterze, instytucją profesjonalnie zajmującą się nauką.

Skoro termin płatności pierwszej raty czesnego pozwanej został ustalony na dzień 27 października 2019 roku, to roszczenie to stało się wymagalne w dniu 28 października 2019 roku. Zatem, w świetle powyższych przepisów roszczenie to uległo przedawnieniu w całości z dniem 1 stycznia 2022 roku. Natomiast, powództwo w sprawie niniejszej zostało złożone w dniu 19 stycznia 2023 roku, a więc po upływie terminu przedawnienia. Należy zauważyć, że powód nie wykazał w niniejszej sprawie, by doszło do jakichkolwiek zdarzeń, które skutkowałyby zawieszeniem lub przerwaniem biegu przedawnienia (por. art. 121 kc i art. 123 kc). Zatem, po upływie terminu przedawnienia powód nie może domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi – pozwanej.

Sąd wskazuje również, że gdyby ewentualnie przyjąć, że do omawianego stosunku prawnego nie ma zastosowania art. 751 pkt 2 kc, jako termin przedawnienia należałoby przyjąć na podstawie art. 118 kc termin 3-letni związany z prowadzeniem działalności gospodarczej przez powoda. Wobec powyższego, ewentualnie roszczenia powinny być uznane za przedawniające się w terminie 3-letnim, co w konkretnym przypadku oznacza, że roszczenia powoda wobec pozwanej przedawniły się najpóźniej z dniem 1 stycznia 2023 roku.

Zgodnie z art. 340 § 1 kpc sąd wyda wyrok zaoczny, jeżeli mimo niezłożenia odpowiedzi na pozew skierowano sprawę do rozpoznania na rozprawie, a pozwany nie stawił się na tę rozprawę, albo mimo stawienia się nie bierze w niej udziału. Powództwo nie mogło być jednak uwzględnione, gdyż twierdzenia powoda o istnieniu roszczenia wobec pozwanej zostało przytoczone w celu obejścia prawa, tj. w/w przepisów o przedawnieniu.

Mając na uwadze powyższe, Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.

SSR Piotr Folik

Zarządzenie: odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powoda.

SSR Piotr Folik