Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Radomiu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 czerwca 2024 roku

Sąd Rejonowy w Radomiu I Wydział Cywilny

w składzie następującym

Przewodniczący Sędzia SR Dariusz Wieński

Protokolant sekretarz sądowy Arkadiusz Włoskowicz

po rozpoznaniu w dniu 26 czerwca 2024 roku w Radomiu

na rozprawie sprawy

z powództwa G. P. - C.

przeciwko Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej z (...) w W.

o zapłatę

I. zasądza od Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z (...) w W. na rzecz G. P. - C. kwotę 18.085,79 zł (osiemnaście tysięcy osiemdziesiąt pięć złotych i 79/100) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwot:

- 17.735,79 zł od dnia 24 grudnia 2022 roku do dnia zapłaty,

- 350,00 zł od dnia 12 stycznia 2023 roku do dnia zapłaty;

II. zasądza od Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z (...) w W. na rzecz G. P. - C. kwotę 5.417,00 zł (pięć tysięcy czterysta siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

III. nakazuje ściągnąć od Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z (...) w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Radomiu kwotę 440,57 zł (czterysta czterdzieści złotych i 57/100) tytułem zwrotu poniesionych tymczasowo wydatków na opinię biegłego.

Sędzia SR Dariusz Wieński

Sygn. akt I C 320/23 upr.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 12 stycznia 2023 roku (data prezentaty – k. 5) powód G. P. – C., reprezentowany przez pełnomocnika w osobie adwokata (pełnomocnictwo – k. 8) wniósł o zasądzenie na swoją rzecz od pozwanej Towarzystwa (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. następujących kwot:

- 17.735,79 zł, tytułem odszkodowania, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 24 grudnia 2022 roku do dnia zapłaty,

- 350 zł, tytułem zwrotu kosztów sporządzenia prywatnego kosztorysu, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty.

Wniósł również o zasądzenie od pozwanej na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm prawem przepisanych oraz kwoty 17 zł tytułem opłaty za złożony dokument pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu pozwu wskazał, że w dniu 18 września 2022 roku miała miejsce kolizja drogowa, w wyniku której pojazd marki B. o nr rej. (...), stanowiący jego własność, został uszkodzony przez kierującego pojazdem marki O. o nr rej. (...), ubezpieczonym w pozwanym Towarzystwie. W toku postępowania likwidacyjnego pozwana uznała swoją odpowiedzialność za powstałą szkodę oraz wypłaciła odszkodowanie w wysokości 26.153,37 zł brutto. Wobec zaniżenia wysokości szkody przez ubezpieczyciela, powód celem ustalenia rzeczywistego kosztu naprawy pojazdu zlecił sporządzenie prywatnej kalkulacji, w związku z czym poniósł koszty w wysokości 350 zł. Z prywatnej kalkulacji wynika, że koszt naprawy przedmiotowego pojazdu to 43.889,16 zł brutto. W rezultacie powód dochodzi w niniejszej sprawie kwoty 17.735,79 zł, będącej różnicą pomiędzy kosztem naprawy samochodu według kosztorysu sporządzonego przez powoda tj. 43.889,16 zł, a wypłaconym odszkodowaniem w kwocie 26.153,37 zł, a także kwoty 350 zł, tytułem zwrotu kosztów prywatnego kosztorysu (pozew – k. 5 – 7).

Referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Radomiu, nakazem zapłaty z dnia 27 stycznia 2023 roku, wydanym w postępowaniu sprawie w sprawie VII Nc 146/23 orzekł zgodnie z żądaniem pozwu (nakaz zapłaty – k. 25).

Pozwana Towarzystwa (...) spółka akcyjna z siedzibą w W., reprezentowana przez pełnomocnika w osobie adwokata (pełnomocnictwo – k. 36 - 37) wniosła sprzeciw od w/w nakazu zapłaty, zaskarżając go w całości i wnosząc o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz opłat od pełnomocnictwa w kwocie 34 zł. Pozwana nie kwestionowała swojej odpowiedzialności odszkodowawczej za przedmiotowe zdarzenie. Podniosła, że wypłacona przez nią kwota odszkodowania w pełni rekompensuje szkodę powstałą na skutek zdarzenia i tym samym pozwala na kompletną kompensację celowych i ekonomicznie uzasadnionych wydatków związanych z naprawą pojazdu. Wskazała, że informowała poszkodowanego o możliwości skorzystania z rabatów na części zamienne i materiał lakierniczy po cenach wskazanych w kalkulacji ubezpieczyciela oferowanych przez warsztaty z nim współpracujące. Oferowała również możliwość naprawy pojazdu w warsztacie współpracującym z zakładem ubezpieczeń. Poszkodowany z oferty tej jednak nie skorzystał, a przez to naruszył obowiązek minimalizacji szkody i współdziałania z pozwanym zakładem ubezpieczeń. Pozwana zakwestionowała również zasadność żądania zwrotu kosztów sporządzenia prywatnej ekspertyzy (sprzeciw od nakazu zapłaty – k. 32 – 35v.).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 18 września 2022 roku doszło do kolizji drogowej, w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd marki B. o nr rej. (...), stanowiący własność G. P. – C. (okoliczności bezsporne).

Sprawca wypadku poruszał się pojazdem posiadającym ważne ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych zawarte z Towarzystwem (...) spółką akcyjną z siedzibą w W. (okoliczności bezsporne).

Szkoda w pojeździe marki B. o nr rej. (...) została zgłoszona ubezpieczycielowi. W toku postępowania likwidacyjnego Towarzystwo (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. sporządziła kalkulację szkody na kwotę 26.153,37 zł. W takiej też wysokości, decyzją z dnia 23 listopada 2022 roku, ubezpieczyciel przyznał G. P. – C. odszkodowanie za naprawę pojazdu. Kalkulacja przewidywała rabaty na zakup części zamiennych i materiały lakiernicze w związku z możliwością ich zamówienia od podmiotu współpracującego z ubezpieczycielem (kalkulacja naprawy – k. 15 – 19 i k. 42 – 46v.; wydruk decyzji – k. 13 – 13v. i k. 40 – 40v.).

Towarzystwo (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. w dniu 12 lipca 2019 roku zawarła z PHU (...) porozumienie, na mocy którego w/w dostawca zobowiązał się do udzielania (...) S.A. z siedzibą w W. i jej klientom rabatów na ceny materiałów lakierniczych ustalonych według systemów A., E., Dat w celu ich wykorzystania w procesie likwidacji szkody w pojeździe. R. te są udzielane przez punkty sprzedaży wymienione w załączniku nr 1 do porozumienia i naliczane od ceny detalicznej obowiązującej w danym punkcie sprzedaży. Wysokość rabatu na materiały lakiernicze wynosi 40 % bez względu na model pojazdu (porozumienie nr (...) wraz z załącznikami – k. 48 – 49). Materiał lakierniczy do pojazdu poszkodowanego był dostępny w cenie uwzględniającej rabat 40% (załącznik nr 2 do porozumienia z dnia 12.07.2019 r. – k. 49).

Z kolei z (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą w P., ubezpieczyciel zawarł w dniu 7 października 2021 roku porozumienie, na postawie którego warsztat zobowiązał się do udzielania klientom (...) S.A. z siedzibą w W. rabatów na ceny nowych oryginalnych części zamiennych w celu ich wykorzystania w procesie likwidacji szkody w pojeździe. R. te są udzielane przez punkty sprzedaży części wymienione w załączniku nr 1 do porozumienia i naliczane od cen ustalonych według systemów A., E., DAT. R. te są naliczane od ceny detalicznej obowiązującej w danym punkcie sprzedaży (porozumienie nr (...) wraz z załącznikami – k. 50 – 52). Oryginalne części zamienne do pojazdu marki B. były dostępne w cenie uwzględniającej rabat 20 % (załącznik nr 2 do porozumienia z dnia 07.10.2021 r. – k. 51v.).

W dniu 19 października 2022 roku na zlecenie G. P. – C. została sporządzona prywatna kalkulacja naprawy przez C. P. L. z siedzibą w R.. Z kalkulacji tej wynika, iż koszt naprawy przedmiotowego pojazdu wyniósł 43.889,16 zł. Za sporządzenie tej kalkulacji w dniu 29 listopada 2022 roku została wystawiona faktura Vat na kwotę 350 zł brutto, która została w całości opłacona (kalkulacja naprawy nr (...) – k. 20 – 23v.; faktura Vat nr (...) – k. 24).

Koszt naprawy pojazdu marki B. o nr rej. (...) zgodnie z technologią producenta, przy użyciu części oryginalnych i przy uwzględnieniu stawek za roboczogodzinę stosowanych w rejonie (...) wynosiła 44.466,91 zł brutto (opinia biegłego sądowego z zakresu techniki motoryzacyjnej i ruchu drogowego C. G. wraz z załącznikami – k. 80 – 89).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w aktach niniejszej sprawy. Sąd uwzględnił załączone do akt sprawy dokumenty, gdyż ich prawdziwość i wiarygodność w świetle wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego nie nasuwa żadnych wątpliwości i nie była kwestionowana przez żadną ze stron.

W przedmiocie określenia kosztów naprawy pojazdu poszkodowanego, tj. pojazdu marki B. o nr rej. (...), Sąd oparł się na opinii biegłego sądowego C. G., bowiem opinia ta nie budziła wątpliwości Sądu. Została sporządzona w sposób jasny i rzetelny, zaś wnioski w niej zawarte prawidłowo uzasadnione. Biegły stwierdził, że ewentualna naprawa w oparciu o kosztorys sporządzony przez ubezpieczyciela nie pozwoliłaby ani na przywrócenie stanu pierwotnego uszkodzonego pojazdu, ani też naprawy zgodnie z technologią producenta. Zaznaczył również, że kosztorys ten uwzględnia części nieoryginalne, a także zaniżone stawki za roboczogodzinę prac blacharskich i lakierniczych. Nadto, nie uwzględnia wszystkich czynności naprawczych i technologicznych, niezbędnych do prawidłowego przeprowadzenia naprawy. Biegły wskazał również, że zaproponowane przez ubezpieczyciela w tym kosztorysie rabaty na części zamienne oraz materiał lakierniczy są nieosiągalne i niecelowe. Odnośnie rabatu na zakup części zamiennych wyjaśnił, że warsztat (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą w P., który na mocy zawartego z ubezpieczycielem Porozumienia nr (...) z dnia 7 października 2021 roku, zobowiązał się do udzielania tych rabatów, został zlikwidowany pod koniec 2022 roku. Oczywistym jest zatem, że porozumienie w tym zakresie nie mogło zostać zrealizowane. Co się zaś tyczy upustów na materiał lakierniczy to biegły podkreślił, że nie jest wiadomym jakiej firmy producenckiej dostawca PHU (...) proponuje lakiery, a w konsekwencji nie wiadomo, czy proponowany lakier ze zniżką 40 % jest kompatybilny z lakierem producenta.

Zarzuty do w/w opinii zgłosiła pozwana. Zarzuciła, że biegły błędnie przyjął, że pojazd poszkodowanego nie podlegał wcześniejszym szkodom. Odnośnie firmy (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą w P. podniosła, że warsztat ten w grudniu 2022 roku utracił jedynie autoryzację, zaś w lutym 2023 roku ogłosił upadłość, a zatem w dacie szkody, tj. we wrześniu 2022 roku firma ta mogła przeprowadzić sprzedaż części zamiennych. Zarzuciła również, że biegły niezasadnie uwzględnił w kalkulacji lakiery klasy premium (pismo – k. 97 – 97v.).

W pisemnej opinii uzupełniające biegły wskazał, że ze znajdującej się w aktach szkody pełnej historii wykonania kosztorysów przedmiotowego pojazdu wynika, że w szkodach tzw. wcześniejszych nie występowała wymiana bądź naprawa elementów lakierowanych (nie odejmowalnych, np. błotnik tylny, elementy konstrukcyjne itp.), poza zderzakami przednimi i tylnym. Biegły zaznaczył, że części lakierowane, a zakwalifikowane do wymiany w szkodzie z dnia 18 września 2022 roku, były pierwotnie polakierowane na etapie produkcyjnym lakierem klasy premium, dlatego też w sporządzonym przez siebie kosztorysie zastosował cenę punktu materiałowego lakieru tej klasy. Odnośnie rabatów na zakup części zamiennych wyjaśnił, że nawet w przypadku zakupu takich części w (...) O., to transakcja taka byłaby nieopłacalna dla sprzedającego, a przez to również bardzo mało prawdopodobna. Niemniej, brak jest dowodów na to, że warsztat ten, mający problemy finansowe, mógłby zrealizować jakiekolwiek zamówienie, w tym zamówienie do przedmiotowej szkody (opinia pisemna uzupełniająca – k. 106 – 110).

Sąd uwzględnił powyższą opinię (zarówno podstawową jak i uzupełniającą) biegłego w całości i oparł się na niej rozstrzygając niniejszą sprawę. Okoliczności, na które dowód z opinii biegłego został dopuszczony zostały dostatecznie wyjaśnione.

Sąd pominął dowód z przesłuchania stron z uwagi na cofnięcie tego wniosku przez pełnomocnika powoda (k. 64v.).

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 822 § 1 k.c. – przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Zgodnie z § 2 tego artykułu umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o których mowa w § 1, będące następstwem przewidzianego w umowie zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia.

Problematyka umów odpowiedzialności cywilnej uregulowana została również w przepisach szczególnych, tj. obowiązującej od dnia 1 stycznia 2004 roku ustawie z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152 z późn. zm.). Określając zakres odpowiedzialności gwarancyjnej ubezpieczyciela należy mieć na uwadze art. 34 ust. 1, art. 36 i 38 tej ustawy. Zgodnie z art. 34 ust. 1 tej ustawy – z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Zgodnie z art. 36 tej ustawy – odszkodowanie ustala się w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej. Oznacza to, że o rodzaju i wysokości świadczeń należnych od zakładu ubezpieczeń decydują przepisy kodeksu cywilnego, zatem wysokość odszkodowania powinna być ustalona według reguł określonych w art. 363 k.c.

Zgodnie z art. 436 § 2 k.c. - w razie zderzenia się mechanicznych środków komunikacji poruszanych za pomocą sił przyrody ich posiadacze mogą wzajemnie żądać naprawienia poniesionych szkód tylko na zasadach ogólnych. Pozwany jako ubezpieczyciel sprawcy szkody jest zobowiązany do naprawienia szkody. Natomiast zgodnie z treścią art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych - poszkodowany w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczeń bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń. Zgodnie z art. 361 § 1 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (art. 361 § 2 k.c.).

W sprawie niniejszej strona pozwana nie kwestionowała istnienia podstaw swojej odpowiedzialności. Sporne pomiędzy stronami było określenie wysokości koniecznych, celowych i uzasadnionych kosztów naprawy pojazdu, niezbędnych do przywrócenia takiego jego stanu, jaki istniał przed wypadkiem, jak również zasadności zwrotu kosztów sporządzenia prywatnej kalkulacji naprawy.

Zgodnie z art. 361 § 2 k.c. i 363 § 1 k.c. naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł i powinno ono nastąpić według wyboru poszkodowanego przez przywrócenie stanu poprzedniego bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. W niniejszej sprawie poza sporem pozostaje zasadność rozliczenia szkody przez wypłatę świadczenia odpowiadającego wysokości kosztów celowych, koniecznych i niezbędnych do przywrócenia pojazdu powoda do stanu, jaki istniał przed kolizją. Koszty niezbędne do wykonania naprawy to takie, które zostały poniesione w wyniku przywrócenia uszkodzonego pojazdu do stanu jego używalności technicznej istniejącej przed wypadkiem przy zastosowaniu technologicznej metody odpowiadającej rodzajowi uszkodzeń pojazdu. Z kolei koszty ekonomiczne i celowe to koszty ustalone według cen części i innych materiałów koniecznych do wykonania naprawy i stawek (...) obowiązujących na rynku lokalnym.

Przy ocenie kompensacyjnej funkcji odszkodowania, należy mieć na względzie obowiązek wypłacenia odszkodowania w wysokości pozwalającej na przywrócenie w majątku poszkodowanego stanu naruszonego zdarzeniem wyrządzającym szkodę. Nie budzi wątpliwości, że oryginalność części wykorzystywanych do naprawy pojazdu stanowi istotny czynnik decydujący o tym, czy naprawa jest wystarczająca do przywrócenia go do stanu poprzedniego. Jest oczywiste, że dobór części może prowadzić do pogorszenia położenia poszkodowanego. Pogorszenie takie miałoby miejsce zarówno wtedy, gdyby użyta część była pod istotnymi względami częścią gorszą od tej, która uległa uszkodzeniu, jak i wtedy, gdyby równowartość części zastępczej była niepewna. Ocena realizacji funkcji kompensacyjnej nie może być jednolita w każdym przypadku. W zależności od okoliczności, pełne naprawienie szkody będzie gwarantowało wyłącznie wykorzystanie części pochodzących bezpośrednio od producenta pojazdu. Nie można jednak wykluczyć przypadków, w których naprawa szkody nastąpi przy uwzględnieniu zamienników części oryginalnych o jakości porównywalnej z częściami oryginalnymi. Na powyższe zwrócił uwagę Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia z 20 czerwca 2012 r. (III CZP 85/11,OSNC 2013/3/37). Sąd Najwyższy podkreślił, że w niektórych przypadkach istotną cechą decydującą o zupełności restytucji jest - obok jakości części - samo pochodzenie części od producenta pojazdu, a więc w praktyce opatrzenie go znakiem towarowym lub logo producenta pojazdu. Odnosi się to w szczególności do pojazdów będących jeszcze na gwarancji producenta, który wymaga od autoryzowanych warsztatów, by w ramach napraw gwarancyjnych korzystały wyłącznie z części zamiennych dostarczanych przez producenta pojazdów na potrzeby tych napraw. Także szczególny interes poszkodowanego może uzasadniać dokonanie naprawy z wykorzystaniem części oryginalnych, pochodzących bezpośrednio od producenta pojazdu. Przykładowo, gdy pojazd był dotychczas serwisowany i naprawiany wyłącznie przy użyciu części oryginalnych, tzn. pochodzących bezpośrednio od producenta pojazdu, a kontynuacja takiej „historii” pojazdu może wpłynąć na jego wartość handlową, lub też gdy poszkodowany potwierdzi swój uzasadniony interes w dokonaniu naprawy z wykorzystaniem części oryginalnych przez to, że jej faktycznie dokona. Do podanych wyżej kryteriów dodać należy również kryterium wskazujące, czy w konkretnym przypadku użycie części alternatywnych doprowadzi pojazd do stanu sprzed szkody z punktu widzenia komfortu jazdy i bezpieczeństwa. W niniejszej sprawie biegły wskazał, że tylko zastosowanie części oryginalnych daje gwarancję bezpiecznego i bezawaryjnego użytkowania pojazdu.

Należy dodać, że konieczność naprawy szkody w całości oznacza, że wartość techniczna i rynkowa pojazdu sprzed jej zaistnienia i po tym fakcie powinna być taka sama, a naprawiony pojazd ma zapewnić poszkodowanemu taki sam komfort jazdy i bezpieczeństwo, jak przed zdarzeniem. Przywrócenie stanu poprzedniego ma miejsce, jeżeli stan pojazdu po naprawie, pod każdym istotnym względem (stan techniczny, zdolność użytkowania, części składowe, trwałość, wygląd estetyczny) odpowiada stanowi pojazdu przed uszkodzeniem. Ponadto naprawa pojazdu z reguły nie powoduje, że pojazd odzyska pełną wartość handlową. Nawet w przypadku kompleksowej naprawy w autoryzowanym warsztacie, zgodnie z technologią producenta i przy wykorzystaniu nowych oryginalnych części, pojazd naprawiany jest z reguły mniej wart, niż pojazd, który nie uczestniczył w kolizji i nie podlegał naprawie (por. uchwałę Sądu Najwyższego z 12 października 2001 r, III CZP 57/01, OSNC 2002, Nr 5, poz. 57). Mając na uwadze powyższe, bez narażania się na zarzut wzbogacenia poszkodowanego, należy uznać, że w przedmiotowej sprawie naprawienie szkody musi uwzględniać naprawę z użyciem części oryginalnych.

Zgodnie z art. 361 § 2 k.c. szkodą jest różnica między stanem majątku poszkodowanego, jak zaistniał po zdarzeniu wywołującym szkodę, a stanem tego majątku, jaki istniałby, gdyby nie nastąpiło to zdarzenie. Roszczenie odszkodowawcze powstaje z chwilą obowiązku naprawy szkody, a nie po powstaniu kosztów naprawy pojazdu. Poszkodowanemu należy się zatem odszkodowanie nawet wtedy, gdy nie podejmuje naprawy uszkodzonego pojazdu. Wysokość tego odszkodowania równa się hipotetycznie określonym kosztom przywrócenia pojazdu do stanu, jaki istniał przed kolizją. Podobnie, w tej wysokości odszkodowanie należy się również wówczas, gdy przed ustaleniem wysokości szkody pojazd zostanie naprawiony (por. np. postanowienie Sądu Najwyższego z 7 grudnia 2018 r., III CZP 51/18, OSNC 2019/9/94). Innymi słowy dokonanie naprawy (z uwagi na jej zakres i jakość) nie oznacza zawsze, że pojazd zostanie przywrócony do stanu pierwotnego. Dlatego należy przyjąć, że wyrównanie uszczerbku majątkowego zapewnia kalkulacja uzasadnionych kosztów naprawy.

Wskazać w tym miejscu należy, iż Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z dnia 13 czerwca 2003 r. w sprawie III CZP 32/03 (publ. LEX 78592) podkreślił, że poszkodowanemu przysługuje wybór odpowiedniego warsztatu naprawczego, któremu powierzy on dokonanie naprawy uszkodzonego pojazdu. Warsztaty te mogą posługiwać się różnymi cenami w zakresie tych samych lub podobnych prac naprawczych. Co więcej, ceny te mogą odbiegać w odpowiedniej skali od cen stosowanych przez warsztaty naprawcze działające na odpowiednim rynku lokalnym (np. na terenie określonego miasta lub gminy). Sąd Najwyższy wskazał też, iż „zgodnie z zasadą pełnej kompensaty poniesionej szkody (art. 361 § 2 k.c.), poszkodowany będzie mógł domagać się od ubezpieczyciela odszkodowania obejmującego poniesione koszty wspomnianych prac naprawczych. Za kategorię "niezbędnych" kosztów naprawy należałoby uznać takie koszty, które zostały poniesione w wyniku przywrócenia uszkodzonego pojazdu do stanu jego technicznej używalności istniejącej przed wyrządzeniem szkody przy zastosowaniu technologicznej metody odpowiadającej rodzajowi uszkodzeń pojazdu mechanicznego. Kosztami "ekonomicznie uzasadnionymi" będą koszty ustalone według cen, którymi posługuje się wybrany przez poszkodowanego warsztat naprawczy dokonujący naprawy samochodu. Nie ma przy tym znaczenia fakt, że ceny te odbiegają (są wyższe) od cen przeciętnych dla określonej kategorii usług naprawczych na rynku napraw samochodu. Jeżeli nie kwestionuje się bowiem uprawnienia do wyboru przez poszkodowanego warsztatu samochodowego mającego dokonać naprawy, miarodajne w tym zakresie powinny być ceny stosowane właśnie przez ten warsztat naprawczy w związku z naprawą indywidualnie oznaczonego pojazdu mechanicznego”. Przenosząc powyższe stanowisko Sądu Najwyższego na grunt niniejszej sprawy należy stwierdzić, że ubezpieczyciel nie ma prawa do narzucania poszkodowanemu warsztatu, w którym ma zostać dokonana naprawa pojazdu, a także stawek za prace naprawcze czy rodzaju części zamiennych. Natomiast, zlecenie naprawy za pośrednictwem wskazanego przez pozwanego warsztatu byłoby właśnie pozbawieniem poszkodowanego możliwości dokonania wyboru warsztatu, w którym chce naprawić swój samochód.

Odnośnie rabatów należy wskazać, że stosownie do art. 354 § 2 k.c., poszkodowany, który decyduje się na naprawę pojazdu co do zasady powinien skorzystać z możliwości zakupu części i materiałów ze zniżką albowiem nie korzystając z tej możliwości naraża się na zarzut braku współpracy przy minimalizacji szkody. Zasadę tę należy jednak odnieść do okoliczności konkretnej sprawy. Przede wszystkim pozwana nie wskazała konkretnego warsztatu, w którym pojazd powoda mógłby być naprawiony na preferencyjnych warunkach. Po drugie, pozwana nie przedstawiła również żadnych dowodów wskazujących na konkretną wysokość kosztów naprawy w warsztacie z sieci naprawczej. Kolejno zauważyć należy, że rabat miałby być naliczany od ceny detalicznej części i materiałów lakierniczych. Cena ta nie jest jednak znana. Nie wiadomo zatem, czy i w jakim zakresie cena uwzględniająca rabat odbiegałaby od wartości wynikającej z opinii biegłego, który dokonał w opinii optymalizacji cen części. Nadto, z opinii biegłego wynika, że warsztat (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą w P., który na mocy zawartego z ubezpieczycielem Porozumienia nr (...) z dnia 7 października 2021 roku, zobowiązał się do udzielania rabatów na ceny części zamiennych, został zlikwidowany pod koniec 2022 roku. Co się zaś tyczy upustów na materiał lakierniczy to biegły podkreślił, że nie jest wiadomym jakiej firmy producenckiej dostawca PHU (...) proponuje lakiery, a w konsekwencji nie wiadomo, czy proponowany lakier ze zniżką 40 % jest kompatybilny z lakierem producenta. Ponadto, zarzut braku współpracy powoda w celu minimalizacji szkody jest chybiony skoro biegły sądowy zakwestionował rzetelność kalkulacji pozwanej, w oparciu o którą miałaby być wykonana naprawa przez zakład wskazany przez pozwaną. Trudno więc wymagać od powoda by godził się na naprawę tylko dlatego, że pozwany zapewnia rabaty na części i lakier, skoro zakres naprawy jest określony wadliwie.

Kierując się kalkulacją sporządzoną przez biegłego i wnioskami zawartymi w jego opinii stwierdzić należy, iż uzasadniony koszt naprawy przedmiotowego pojazdu wynosi 44.466,91 zł brutto. Uwzględniając kwotę już wypłaconą powodowi w postępowaniu likwidacyjnym, tj. 26.153,37 zł, do zapłaty pozostaje kwota 18.313,54 zł. Niemniej, formułując swoje żądanie w pozwie, powód wyraźnie wskazał, że domaga się zasądzenie od strony pozwanej różnicy między kwotą wynikającą z prywatnej kalkulacji sporządzoną na jego zlecenie, tj. 43.889,16 zł, a kwotą dotychczas wypłaconą przez ubezpieczyciela. Różnica ta wynosi 17.735,79 zł i taką też kwotę Sąd zasądził na rzecz powoda.

Powód w niniejszym procesie dochodził również kwoty 350 zł tytułem poniesionych kosztów sporządzenia kosztorysu naprawy uszkodzonego pojazdu w postępowaniu przedsądowym. Jeśli chodzi o kwestię zwrotu kosztów prywatnej kalkulacji naprawy, zasadność tego żądania należy ocenić w oparciu o treść art. 361 § 1 k.c., zgodnie z którym zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Przepis ten stanowi wyraz zasady refundacji wyłącznie tych wydatków, które pozostają w związku przyczynowym ze szkodą.

W uchwale z 13 marca 2012 r. Sąd Najwyższy przyjął, że uzasadnione i konieczne koszty pomocy świadczonej przez osobę mającą niezbędne kwalifikacje zawodowe, poniesione przez poszkodowanego w postępowaniu przedsądowym prowadzonym przez ubezpieczyciela, mogą, w okolicznościach konkretnej sprawy stanowić szkodę, mimo, że zasadniczy ciężar postępowania w przedmiocie likwidacji szkody spoczywa na ubezpieczycielu (III CZP 75/11, OSNC 2012/7-8/81).

Pozwana przyjęła wartość szkody, z którą nie zgodził się powód. W takim stanie rzeczy zdecydował się skorzystać z prywatnej opinii, która nie potwierdziła stanowiska pozwanej. Opinia biegłego sądowego potwierdziła, co do zasady, stanowisko powoda. Tym samym taka sytuacja procesowa pozwala uznać, iż poniesione koszty na prywatną opinię były niezbędne do efektywnego dochodzenia odszkodowania. W ocenie Sądu koszty prywatnej opinii sporządzonej na zlecenie powoda były obiektywnie uzasadnione i konieczne. Powód bowiem nie posiadał innej możliwości zweryfikowania prawidłowości ustalenia wysokości odszkodowania.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, w punkcie I wyroku na podstawie art. 822 k.c., art. 361 § 2 k.c. i art. 363 § 1 k.c., Sąd zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 18.085,79 zł (17.735,79 zł tytułem odszkodowania + 350 zł tytułem zwrotu kosztów sporządzenia prywatnej kalkulacji) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwot: 17.735,79 zł od dnia 24 grudnia 2022 roku do dnia zapłaty, zaś od kwoty 350 zł od dnia 12 stycznia 2023 roku do dnia zapłaty.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c.

Orzekając o odsetkach Sąd zważył, że orzeczenie zasądzające odszkodowanie ma charakter rozstrzygnięcia deklaratoryjnego, zaś zobowiązanie do zapłaty odszkodowania jest zobowiązaniem z natury rzeczy bezterminowym, dlatego też przekształcenie go w zobowiązanie terminowe następuje stosownie do treści art. 455 k.c. (niezwłocznie) - w wyniku wezwania wierzyciela (pokrzywdzonego) skierowanego wobec dłużnika (podmiotu zobowiązanego do naprawienia szkody) do spełnienia świadczenia. Reguła ta, w zakresie terminu spełnienia świadczenia, doznaje modyfikacji w przypadku, gdy podmiotem zobowiązanym do naprawienia szkody jest zakład ubezpieczeń. Wówczas termin do spełnienia świadczenia wyznacza regulacja art. 817 k.c. albo art. 14 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych. W art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych ustawodawca zobligował ubezpieczyciela do spełnienia świadczenia w terminie 30 dni od daty otrzymania przez niego zawiadomienia o szkodzie. Na wypadek, gdyby we wskazanym wyżej terminie nie było możliwe ustalanie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń lub wysokości odszkodowania, datę wypłaty świadczenia wyznacza termin 14 – dniowy, liczony od momentu, gdy przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe.

Pozwana prowadziła postępowanie w przedmiocie likwidacji szkody zmierzające do ustalenia jej wysokości i decyzją z 23 listopada 2022 roku ustaliła ostateczną wartość szkody. Wydanie decyzji oznacza, że pozwana zakończyła postępowanie, w toku którego mogła ustalić wysokość szkody na prawidłowym poziomie. Uzasadnione było zatem zasądzenie odsetek od kwoty 17.735,79 zł od dnia 24 grudnia 2022 roku. Od kwoty 350 zł Sąd zasądził odsetki od dnia 12 stycznia 2023 roku, tj. od dnia wniesienia powództwa w sprawie niniejszej.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu w punkcie II (drugim) wyroku Sąd oparł na treści art. 98 §1 i 3 k.p.c. Zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu strona przegrywająca sprawę zwraca przeciwnikowi na jego żądanie niezbędne do celowego dochodzenia praw koszty procesu.

Na koszty procesu po powoda złożyły się: opłata od pozwu w wysokości 1.000 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 3.600 zł ustalone na podstawie § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. poz. 1800 z późn. zm.), 17 zł opłaty skarbowej od pełnomocnictwa i 800 zł wykorzystanej zaliczki. Łącznie 5.417 zł i w takiej właśnie wysokości Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda obowiązek zwrotu kosztów procesu. Na podstawie art. 98 § 1 ¹ k.p.c. od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie liczone od daty uprawomocnienia się wydanego orzeczenia do dnia zapłaty.

Mając na uwadze fakt, iż wydatki w sprawie do kwoty 4440,57 zł zostały pokryte częściowo tymczasowo ze środków Skarbu Państwa, na podstawie art. 83 ust. 2 w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 98 k.p.c. kwotą tych wydatków należało obciążyć stronę pozwaną. Na wydatki pokryte przez Skarb Państwa złożyło się wynagrodzenie biegłego w zakresie niepokrytym przez zaliczki wpłacone przez obie strony.

Sędzia SR Dariusz Wieński

ZARZĄDZENIE

(…).

22 lipca 2024 r.

Sędzia SR Dariusz Wieński